Door
L. VAN DIJK
Zeist
IS
De kosten van dit alles werden ten slotte door alle polders
van het waterschap Oud-Vossemeer (met inbegrip van alle
binnenpolders) gedragen. Er vloeide een verhoging der pol-
o er lasten uit voort van 12,— per H.A. Zo kwam Vogelsang
van 10,— per H.A. in 1906 op 22,— en Slabbecoorne van
f 14,— op plm. f 26,per H.A. Dat het stoomgemaal bij het
droogleggen der polders een grote rol heeft gespeeld, spreekt
vanzelf.
Het minst heeft ten slotte geleden het hogere zuidelijke
deel van de Oud-Vossemeerse polder, waar het water op som
mige plaatsen na 3V2 uur, na een paar dagen weg was. In het
lagere noordelijke deel daarentegen stond het water 21-25
dagen. In de Kerkepolder 21-30 dagen, in Leguit en Oud
Kijkuit plm. 6 weken en in Slabbecoorne 7 weken. De eerder
genoemde Susanna polder onder St. Annaland stond zelfs
72 dagen onder het zilte nat.
HET „DOMINEES DIJKJE"
EERST UIT EIGEN ZAK BETAALD
JVEKER mag hier niet onvermeld blijven dat dank zij de
forse aanpak van de toenmalige N.H. predikant Ds. de
.Voogd over een lengte van 250 m een dvvarsdijk door deze
Thoolse courant werden velen door hen van advies gediend.
Daarenboven konden door persoonlijke waarnemingen en
door talrijke gegevens door belanghebbenden op formu
lieren verstrekt, schriftelijk verstrekte gegevens, allerlei
belangrijke ervaringen worden vastgelegd. Daarmede werd
niet enkel het belang van de streek gediend, doch ook btf
de overstromingen in Noord-Holland in 1916, de inundaties
in 1945 en de ramp in 1953 hebben deze nog hun diensten
bewezen.
HOOG ZOUTGEHALTE
jjgEHALVE de Oud-Vossemeerse en het afgedamde deel van
de Suzanna polders werden de overige polders in 1906
niet bezaaid. Enkele uitzonderingen van betweters daarge
laten. Aan het wegschoffelen van het overvloedige onkruid
(vooral melde, kamille, varkensgras en distels) werd heel
veel zorg besteed. Welk een troosteloos beeld boden deze kale
vlakten Tengevolge van de droge zomer ging het met de
daling van het zoutgehalte niet voorspoedig. Menigmaal viel
zelfs te concluderen, dat döor de capillaire opstijging van
onderuit naar de drogere bouwlaag het zoutgehalte daar
hoger lag dan bij het begin van de rnonstev,vm-'
Afb. 3. Begin Molenstra...
bomende van Thoolse dijk
kwam persoonlijk van haar grote be
en blijk geven. Dit hoge bezoek werd
rs niet alleen bij kijken bleef, moge
ïdaan allerlei goederen werden toege-
zoveel werd gestort, dat aan allen die
een behoorlijke vergoeding kon
er hierbij niet aan te pas.
hiervoor is het ten slotte een groot
Idadig optreden van Jhr. van Vreden-
S) staande bomen werden afgezaagd,
weer zwiepen door de hevige storm
dijkbreuken, wat nu bezworen
af krachtig aangepakt werd met het
daartoe benodigde grond werd goed-
le schorren toebehorende aan de Am-
behoorlijke prijs werd betaald. Gratis
Thoolse vissers en verder per krui-
De tijd van vrachtauto's, kranen en
n.) In totaal waren een tijd lang 400
polder werd aangelegd, waardoor veel onheil is voorkomen.
Met dit z.g. „domineesdijkje" werd op 15 maart begonnen en
reeds op 22 maart was het zover gevorderd dat het afgesloten
poldergedeelte niet meer onder water kwam.
Oe kosten, die aanvankelijk door Ds. de Voogd uit eigen
zak werden betaald, liepen op tot 6.555,Tenslotte be
taalden ook anderen daaraan mee. Ondanks het conflict, dat
tassen de Provinciale Waterstaat en Ds. de Voogd vanwege
zijn voortvarendheid dreigde de polder was calamiteus
is uiteindelijk alles door de overheid vergoed. Ds. de Voogd
zelf viel de eer te beurt benoemd te worden tot Ridder in
de Orde van Oranje Nassau.
Het afgedamde polderdeei viel zodoende spoedig droog.
Het overige deel daarentegen was pas op 12 juni tegen het
vloedwater beschermd en einde juni na het in orde maken
der afwatering: droog. Aan bezaaien viel dus niet te denken.
VOORLICHTING
AAN de hand van elders
opgedane ervaringen stel
de inmiddels de toenmalige
rijkslandbouwleraar I. G. J.
Kakebeeke een brochure sa
men, die op heldere wijze
praktische aanwijzingen gaf
om tot zo spoedig mogelijk
herstel der overstroomde gron
den te komen. Zo droog mo
gelijk en zo weinig en ondiep
mogelijk bewerken en ondiep
zaaien waren daarbij z'n
richtsnoeren. Ook het zout
gehalte, de gevoeligheid der
diverse gewassen en een goe
de afwatering werden daar
bij benadrukt. De brochure
werd onder belangstellenden
gratis verspreid, terwijl de
heer Kakebeeke op verschil
lende plaatsen de boeren sa
menriep en hen mondeling
voorlichtte. Daar hij niet zo
als de latere consulenten over
een staf van assistenten be
schikte, was hij met de hulp
van diverse landbouwonder-
wijzers zeer gediend. Hon
derden grondmonsters wer
den veelal onder hun toezicht
genomen en door Dr. Hissink,
Directeur van het Rijksland-
bouw Proefstation te Goes op
zoutgehalte onderzocht.
COMMISSIES
WAT Tholen betreft, werden in overleg met de Z. L. M.
een tweetal commissies benoemd. Een voor St. An
naland, met als secretaris A. van Luyk A.zn., de later zo
bekende mycoloog, Dr. van Luyk, en één voor Oud-Vosse
meer e.o. voor welk gebied de landbouwonderwijzer L. K.
van Dijk te Tholen als secretaris-rapporteur optrad.
Door vele persoonlijke contacten en artikelen in de
SLECHTE OOGST
CJEEN wonder dus, dat in het noordelijk lagere deel van d*
Oud-Vossemeerse polder de opbrengsten van diverse ge-»
wassen zeer tegenvielen: vlas mislukte, erwten leverden on*
geveer het zaaigoed op en waren dan nog van slechte kwali
teit, haver kwam tot plm. 40 hl/ha, doch de korrels bleveifc
vochtig en taai met neiging tot schimmelen, aardappelefc
gaven veel kriel, hadden een slechte kwaliteit bovendien en
gaven bij het koken een zeewaterachtige geur.
VERBETERING
f^ELUKKIG dat na juli, dank zij de regen, het zoutgehalte
daalde. Deze daling zette zich in de winter dermate
voort, dat degenen die overeenkomstig de voorlichting te
werk gingen in 1907 behoorlijke oogsten behaalden met gerst*
lucerne als ondervrucht geteeld, koolzaad, suikerbieten e.d*
Ook het tijdelijk in weide leggen is het structuurherstel van
Afb. 4. Rondvaart door het dorp. Midden Ned. Herv. Kerk.
vele gronden zeer te goede gekomen. Jammer in verband
hiermede, dat zoals later geen gips ter beschikking kon
worden gesteld.
Zeker is, dat de mensen, die maar raak ..gereden" hebben,
met negatie van alle voorlichting, zich gedurende jaren een
grote schade op de nek gehaald hebben.
Met een woord van dank aan m'n vriend B. G. Friderichs,
die mij volgaarne diverse inlichtingen verstrekte, bealutt ik
dit relaas.
