Luzerne
in
het
bouwplan
17
JUZERNE is een gewas, waarvan de betekenis niet
zonder meer kan worden afgeleid uit de oppervlakte
die het jaarlijks inneemt. Deze bedraagt in Zeeland slechts
enkele procenten van het totale areaal akkerbouwgewas
sen. Als zodanig bekeken is het dus niet belangrijk genoeg
om er lang bij stil te staan. Toch willen we dit deze keer
wel doen en nader ingaan op enkele aspekten van de teelt,
«owel in technisch als in financieel opzicht. Daarnaast zal
aandacht geschonken worden aan de invloed van luzerne
op de gewassen die erop volgen en daarmee dus op de
gehele bedrijfsvoering. Want in feite is het in hoofdzaak
het grond verbeterende effekt. waarom luzerne verbouwd
wordt en niet de teelt van het gewas als zodanig. Het ver
beteren of het in konditie houden van de grond moet het
doel van de luzerneteelt zijn.
Dat hierbij de hele teelt, het systeem van verwerking
en de afzet belangrijke middelen zijn om het beoogde doel
te bereiken spreekt voor zichzelf. De inzaai, keuze van
èe dekvrucht en het telen van een goed gewas geven
hierbij soms nogal wat roblemen. Bij het systeem van
kunstmatig drogen is de arbeidsorganisatie voor de boer
erg eenvoudig. De financiële opbrengst van luzerne op
zich geeft geen aanleiding tot grote oppervlakten per be
drijf. Dit laatste gekombineerd met het arbeidsextensleve
karakter van het gewas houdt tevens in, dat luzerne voor
kleinere bedrijven weinig perspektieven biedt. Immers,
'het arbeidsinkomen is op dit type bedrijf maatgevend voor
het bedrijfsresultaat.
ln een uitvoerig arti
kel gaan de heren M.
Murre en J. M. van der
Weel van de R. L. V. D.
te Goes in op de aspec
ten van de luzerneteelt.
Het technisch gedeelte
werd verzorgd door de
heer Murre en hel be
drijfseconomische ge
deelte door de heer v. d.
Weel.
Deze week plaatsen
wij het technische deel;
volgende week de finan
ciële consequenties van
deze teelt.
RED.
STIKSTOFWERKING
ITIT de praktijk en uit proeven is het bekend, dat luzerne de gfond met
u stikstof verrijkt, hetgeen overigens ook met een vlinderbloemige groen-
bemester hefc geval is. Door ir. J. A. Grootenhuis van het Instituut voor
Bodemvruchtbaarheid is nagegaan hoe groot de stikstoflevering van een
tweejarige luzerne is geweest op zware zavelgrond (30 afslibbaar).
Gemiddelde stikstof-naleving door tweejarige luzerne in kg N per ha in
opeenvolgende jaren (Vergeleken met de werking van stikstof in kalksal-
peter).
Tabel no. 1.
Aantal jaren na
2-iarige luzerne
1
2
3
4
5
6
zomergraan
55
40
25
10
5
0
wintergraan
60
45
30
15
5
0
konsumptie-
aardappelen
70
55
35
20
10
5
suikerbieten
75
65
40
30
20
10
De lucerne die
tegenwoordig wordt
geteeld, verwerkt men
hoofdzakelijk in de
■nengvoederfabrikage.
Foto's v. d. Broeke.
LUZERNE EN GRONDVERBETERING
Aan de instandhouding van de produktiviteit van de grond moet bij voort
during voldoende aandacht worden geschonken. Bij verwaarlozing zijn lage
opbrengsten van slechte kwaliteit het gevolg. Dit geldt voor alle grondsoor
ten, al is het wel zo dat de ene grond meer kan verdragen dan de andere
(weerstands- en px-oduktievermogen).
In luzerne hebben we een gewas dat bekend staat om zijn grondverbete-
-»ende werking. Het ontleent deze naam vooral aan het feit, dat het de grond
tot op grote diepte doorwortelt, hetgeen zowel voor de waterafvoer als voor
luchtvoorziening gunstig is. Verder brengt luzerne stikstof in de grond
en komen andere voedingsstoffen beter in omloop. Het geeft de grond ook
rust en produceert tevens organische stof.
GRONDSOORT EN LUZERNE
Men kan zich de vraag stellen of luzerne nu op alle grondsoorten de boven
genoemde gunstige werking zal vertonen. Dit is niet het geval. Luzerne vol
doet het beste op de kalkrijke goed ontwaterde kleigronden met een per
centage afslibbaar boven 25 a 30 Dit wil niet zeggen, dat nu alleen hier
luzerne geteeld kan worden, maar naarmate de grond minder kalk bevat,
of als de ontwatering niet in orde is, zal het resultaat van luzerne tegen
vallen. Verder kan luzerne verdichting van de grond onder de bouw voor
wel tegengaan, maar een eventueel voorkomende storende laag niet op
heffen.
De lichte kleigronden (zavel) zijn vaak gevoelig voor verslemping in de
bouw voor. Ook hier geeft de teelt van luzerne niet in eerste plaats de beste
•oplossing.
LUZERNE EN GROENBEMESTING
Een vergelijking tussen luzerne en groenbemésting, die in de praktijk
nogal eens gemaakt wordt, gaat maar ten dele op. Bij luzerne gaat het vooral
om de doorworteling van de grond onder de bouwvoor. Afhankelijk van de
grondsoort, de ont.wateringsdiepte en de lengte van de groeiperiode kan
aat wel tot 1 a 1,50 meter gaan. Met een groenbemestingsgewas bereiken we
dit niet, omdat de hoofdmassa van de wortels zich in de bouwvoor bevindt.
Een veel kleiner deel ontwikkelt zich in de ondergrond maar niet tot grote
diepte.
We zouden kunnen zeggen, dat de door luzerne geproduceerde organische
stof veel regelmatiger in het profiel voorkomt dan hij teelt van een groen-
bêmester. De hoeveelheid organische stof die in de bouwvoor voorkomt is
«eer belangrijk. Bij de opstelling van een zgn. organische stofbalans wordt
alleen de bouwvoor in beschouwing genomen. Luzerne komt er wel wat
kaaltjes af, omdat de hoeveelheid organisch materiaal, die na éénjarige
luzerne bij 3 keer maaien in de grond achterblijft geringer Is dan van een
goede stoppelklaver. Ook de snelheid van vertering is verschillend. Luzerne
werkt langer na dan groenbemesting. Bfcj een normale bedrijfsvoering zal
voor beide gewassen opname in het bouwplan mogelijk zijn, zodat het een
het ander aanvult
Uit deze cijfers blijkt dat de naleving van stikstof het grootst is bij ver
bouw van suikerbieten na luzerne. Onmiddellijk hierop volgen aardappelen
en dan winter- en zomergraan.
Nu is een tweejarige luzerne tegenwoordig geen regel meer, zodat we
meer gebaat zijn bij gegevens over éénjarige luzerne.
Globaal kunnen we voor dit doel wel gebruik maken van de gegevens
betreffende tweejarige luzerne, door de helft van de daar genoemde hoeveel
heid stikstof te nemen. Hoe groot het voordeel van de stikstofnalevering is.
hangt af van de samenstelling van het bouwplan en de vruchtopvolging. Bij
een bouwplan waarin na luzerne achtereenvolgens aardappelen, suikerbie
ten en graan verbouwd worden, zal de stikstofnalevering van een éénjarige
luzerne over 3 jaar totaal ongeveer 80 kg N per ha zijn. Na tweejarige
luzerne kan dit bij deze opvolging op 160 kg N per ha worden gesteld. Deze
hoeveelheden kunnen dus bespaard worden op de stikstofgiften
INVLOED VAN LUZERNE OP DE OPBRENGSTEN
VAN DE GEWASSEN DIE ER NA WORDEN VERBOUWD
Behalve de stikstofnalevering geeft luzerne onder normale omstandig
heden een verhoging van het maximaal bereikbare opbrengstniveau. Dit
geldt trouwens ook voor goenbemestingsgewassen die goed geslaagd zijn
en droog ondergeploegd worden.
Hoe groot de opbrengstverhogende werking is, hangt o<a. van het jaar af.
In droge zomers is het effekt groter dan in natte.
In een artikel over de luzerneteelt in Zeeuwsch-Vlaanderen van ir. L. Th,
J. M. de Wit, in het blad Kali van december 1965, no. 66, woi'dt de opbrengst-
vcrhogende werking uitgedrukt in procenten. Deze zijn voorzichtig gesteld
op le jaar 6 2e jaar 4 en 3e jaar 3 meeropbrengst. We zijn van
mening, dat met deze gegevens in de praktijk gemiddeld wel gerekend mag
worden.
Vroeger werd lucerne geteeld voor het winnen van hooi voor de paard ei.
