RASSENKEUZE 1966
De teelt en rassenkeuze bij stamslabonen
op akkerbouwbedrijven
ONDERWIJSNOTITIES
Haver
Rassen voor de kleigronden
Rassen
Rassen voor goede zandgronden
Vervolgcursussen in Schoondjjke
10
Zaadopbrengsten van haverrassenproeven
Rassen gem. 1950-1965
lViADRDAT de teelt van stamslabonen de laat-
U ste jaren sterk is gemechaniseerd, is deze teelt
van de tuinbouwbedrijven verschoven naar de
akkerbouwbedrijven. Het ziet ernaar uit, dat het
areaal stamslabonen in 1966 een behoorlijke uit
breiding te zien zal geven t.o.v. 1965. Met name in
West-Brabant wordt op contract geteeld. In 1964
bedroeg het areaal ongeveer 980 ha en in 1965
580 ha.
ZAAITIJD. De beste zaaitijd is half mei - half
juni. Dit gaf uit proeven over een aantal jaren
gemiddeld de beste resultaten. Wanneer men voor
eigen risico zaait, kan men door vroeger te zaaien,
speculeren op een hogere prijs per kg. Bij de con
tractteelt gaat het echter om de kg-opbrengst.
De prijs is vooraf bepaald. Bij late zaai verdient
het aanbeveling 20-30 kg zaaizaad extra uit te
;?aaien. De rijenafstand kan men het beste zo smal
mogelijk houden. Machinaal plukken moet echter
in verband hiermee mogelijk blijven.
PRECISIEZAAI. Stamslabonen kunnen door
verschillende typen precisie-zaaimachines zeer
goed worden gezaaid. Men kan dan een zeer regel
matige verdeling van de planten in de rij ver
krijgen. Dit levert waarschijnlijk voordelen op bij
machinaal plukken.
N-BEMESTING. Uit onderzoekingen t.a.v. de
N-bemesting op stamslabonen, geteeld als hoofd
gewas, kan men stellen, dat de maximale peul
opbrengst wordt verkregen by een N-gift van
80-120 kg N/ha. Dit geldt zowel voor klei- als
zandgrond. Bij late zaai is ongeveer 40-60 kg N/ha
minder nodig.
GEVOELIGHEID VOOR ZIEKTEN. Stamslabo
nen zijn in het algemeen gevoelig voor verschil
lende ziekten en aantastingen. In onderstaande
tabel een overzicht van de rassen en hun gevoe
ligheid voor de belangrijkste aantastingen en ziek
ten.
Ras
Dubbele witte
z. draad
Prelude
Widusa
Irene
Lotus (no. 42)
Cordon
Luca
Tip Top
B 2963
Harvester
Centrum
Vruchtbare
gronden
Astor
Condor
Marino
Gemiddelde
gronden
Tarpan
Marne
1965
64.4
60.3
57.5
56.6
kg/are
61.6
57.8
56.3
60.4
53.4
100
58.9 kg
105
98
96
103
91
Vlekken-
Vetvlekken-
Rol-
ziekten
ziekten
mozaïek
X
XX
X
X
X
X
XX
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
De teelt van haver is in het Zuidwestelijk klei
gebied van weinig betekenis. De geldelijke op
brengst van haver kan niet of maar nauwelijks
mee t.o.v. de andere zomergranen. Daarnaast geeft
haver meer oogstrisico's dan zomergerst en zomer-
tarwe.
In gebieden waar de tarwestengelgalmug van
betekenis voorkomt en bij zomertarwe een flinke
opbrengstderving geeft, kan haver aantrekkelijk
worden. Bij de rassenkeuze moet men op de eerste
plaats streven naar rassen met een hoge opbrengst,
maar daarnaast ook letten op de strolengte, de
stevigheid en de gevoeligheid voor korreluitval.
De laatste punten zijn vooral belangrijk i.v.m.
maaidorsen.
resistent
X vatbaar
xx zeer vatbaar
Gemiddelde peulopbrengst in ton per ha van stamslabonenrassen over 4 jaren.
1962
1963
1964
1965
Gem.
'62/'65
Ras
opbr.
aantal
opbr.
aantal
opbr.
aantal
opbr.
aantal
opbr.
aantal
proeven
proeven
proeven
proeven
proeven
Dubbele witte
z. draad
10.2
4
12.2
10
14.7
5
11.9
7
12.3
26
Prelude
10.4
4
12.5
11
15.6
5
13.1
7
12.4
27
Widusa
8.9
4
12.5
11
16.2
5
10.6
7
12.1
27
Irene
11.8
4
13.5
11
16.3
5
12.6
7
13.6
27
Lotus (no. 42)
i
13.7
4
15.3
5
14.5
9
Cordon
13.0
11
15.5
5
12.6
7
13.7
23
Luca
16.7
5
16.7
5
Tip Top
17.0
5
11.6
7
14.3
12
B 2963
17.4
1
17.4
1
Harvester
14.4
2
12.5
2
13.5
4
Centrum
12.0
7
12.0
7
Uit bovenstaande opbrengstgegevens blijkt, dat
gemiddeld de verschillen maar klein zijn.
Of een bepaald ras dus verbouwd wordt, hangt
af van zijn gevoeligheid voor ziekten; verder de
geschiktheid voor machinale pluk en de kwaliteit
van de peulen.
DUBBELE WITTE Z. DRAAD is een goed op
brengend ras. De peulkwaliteit is zeer goed en op
de veilingen wordt hiervoor een hoge prijs betaald.
Dit ras laat zich minder gemakkelijk machinaal
plukken. Een ander belangrijk nadeel is zijn ge
voeligheid voor ziekten. Vroeg zaaien. Bij latere
zaai neemt de kans op virusaantasting toe.
PRELUDE is een goed opbrengend oogstzeker
ras. Dit ras is vroeg, het stro is wat steviger en
daardoor meer geschikt voor machinaal plukken
dan Dubbele witte z. draad. Prelude is gevoelig
voor botrytis en andere ziekten. De kwaliteit van
de peul is goed. Dit ras is ook geschikt voor late
zaai.
WIDUSA is midden-vroeg. Het gewas is fors en
stevig. Lijkt matig geschikt voor machinale pluk.
De kwaliteit van de peul is goed. Dit ras is ge
schikt voor laat zaaien.
IRENE is wat later plukrijp dan Widusa. Dit
ras lijkt wat minder geschikt voor machinaal pluk
ken. De peulkwaliteit, kleur en vorm zijn goed.
LOTUS (no. 42). Zeer produktief ras, dat even
vroeger plukrijp is dan Prelude. Het geeft een vrij
stevig gewas. Lijkt tamelijk goed geschikt voor
machinale pluk. Opbrengst en peulkwaliteit zijn
goed.
LUCA geeft een fors ontwikkelend, stevig ge
was. Is matig geschikt voor machinale pluk. De
opbrengsten zijr meestal goed, doch wat wissel
vallig.
TIP TOP geeft een middenvroeg, fors en stevig
gewas. Dit ras is vermoedelijk geschikt voor ma
chinale pluk. De peulkwaliteit en opbrengst zijn
goed.
B 2963 is een nieuw ras, dat veel met Dubbele
witte z. draad overeenkomt. De peulkwaliteit lijkt
goed. De opbrengst eveneens.
HARVESTER geeft een fors, stevig gewas. De
peulen zijn zeer grof en lichtgroen van kleur. De
kwaliteit kan goed zijn als de boon maar in een
betrekkelijk „groen" stadium word* geplukt. De
opbrengst is goed. Komt waarschijnlijk voor ma
chinaal plukken in aanmerking.
CENTRUM. Hiervan zijn nog weinig proefveld-
gegevens. Het geeft een vlotte ontwikkeling. Dit
ras is matig bladrijk en midden-vroeg rijp. De
peulkwaliteit was goed.
ASTOR is een korte stevige haver, die de hoog
ste opbrengsten heeft gegeven. Dit ras moet vroeg
worden gezaaid. Het geeft een steil groeiend ge
was en is daardoor een goede dekvrucht. Astor is
matig gevoelig voor schot en geeft vry weinig
korreluitval. De korrel is groot en goed gevuld.
CONDOR geeft hoge opbrengsten. Het stro is
kort en stevig. Ontwikkelt in het voorjaar vry
vlot. Het geeft later een wat open gewas en is
daarom een goede dekvrucht. Condor is gevoelig
voor schot, maar minder voor korreluitval.
MARINO geeft een vlot ontwikkeld, wat weinig
bladrijk gewas. Het stro is kort en vrij stevig.
Marino rijpt vroeg en mooi gelijk af. Dit ras is
matig gevoelig voor schot en geeft vrij weinig
korreluitval.
TARPAN heeft op goede zandgronden alle an
dere rassen in opbrengst overtroffen. Dit ras moet
vroeg en vrij dik worden gezaaid. Het stro is vry
kort en goed stevig. Tarpan is vroeg rijp. Het heeft
een goed gevulde korrel en geeft maar weinig
korreluitval.
CONDOR geeft ook op goede zandgronden hoge
opbrengsten. Zie voor verdere rasomschrijving
onder kleigrond.
EEN van de aspekten van ons huidige landbouwbeleid is het struktuurbeleid. Een beleid dus dat ge
richt is op strukturele veranderingen, aanpassingen zo men wil, die blijvend zijn. Dat het land
bouwonderwijs in dit struktuurbeleid belangrijk is, is duidelijk. Immèrs, het onderwijs tracht de jonge
'mensen op de toekomst voor te bereiden. Het landbouwonderwijs heeft tot taak toekomstige agrari
sche ondernemers op te leiden. Geen wonder dat de Overheid aan het landbouwonderwijs veel aandacht
besteedt. Na voltooiing van de hervormingen aan de lagere landbouwscholen, is men thans begonnen
met de middelbare landbouwscholen. Aan een aantal middelbare landbouwscholen, waaronder voor
Zeeland die te Schoondijke, heeft men thans een nieuw leerplan (z.g. B-richting), naast het reeds
jaren bestaande leerplan (z.g. E-richting). Het B-leerplan is vooral gericht op het ondernemersschap
in de landbouw. Verwacht mag worden dat binnen afzienbare tijd ook de m.l.s. en zijn aangepast aan
de eisen, die de agrarische praktijk stelt. Hoe goed men ook tracht bij het middelbaar landbouwonder
wijs de taak t.a.v. de leerlingen te vervullen en het gestelde doel, n.l. de vorming van de toekomstige
agrarische ondernemer, te bereiken, ook na de schoei zullen de oud-leerlingen nog wensen en behoef
ten hebben aan verdere ontwikkeling. Dat is in het verleden zo geweest en dat zal in de toekomst wel
zo blijven. Vandaar dat men op de R.M.L.S. te Schoondijke al jarenlang de bekende vervolgcursussen
voor oud-leerlingen geeft.-Zo is het ook dit seizoen weer.
rRLEDEN jaar reeds werd begonnen met een 3-jarige cursus bedrijf s-economisch boekhouden.
Vorige winter werd gezamenlijk een dergelijke boekhouding gemaakt onder de deskundige lei
ding van de heer Bouman van de R.L.V.D. uit Axel. Daarna zijn de 32 deelnemers begonnen met de
bedrijfseconomische boekhouding van hun eigen bedrijven. Hieraan wordt deze winter gewerkt, aan
gevuld met lessen over fiskale aspekten. Volgend jaar zullen de gemaakte boekhoudingen ter sprake
komen. Verwacht mag worden dat .de deelnemers daarna in staat zullen zijn hun eigen bedrijf be
drijfseconomisch goed te kunnen beheren.
Dezer dagen is een vervolgcursus bedrijfsopvolging voor oud-leerlingen geopend. Een onderwerp
dat zeer in de belangstelling staat getuige de 66 gegadigden, die zich meldden. In deze cursus zullen
de navolgende onderdelen van de bedrijfsopvolging aan de orde komen: De maatschappelijke aspekten,
de bedrijfseconomische kant, de juridische aspekten, inkomen en overname, fiskale aspekten en de
financiering. Als docenten werken mee de heren J. H. Bouman, bedr. ek. deskundige van de R.L.V.D.*
J. Markusse, soc. ek. medewerker van de Z.L.M.; G. Pauwe, belastingdeskundige van het boekhoudbu-
reau van de Z.L.M.; C. G. L. Schuurmans, soc. ek. medewerker van de N.C.B.; A. C. Simonse, krediet
adviseur van de Centrale Raiffeisen Bank, en W. de Wolf, soc. ek. medewerker van de C.B.T.B.
Naar wordt aangenomen zal deze cursus in een behoefte voorzien en zullen de deelnemers na af
loop in staat zijn met een basis voor een bedrijfsopvolgingsplan zich tot de adviseurs van hun eigen
organisaties te wenden en erover te praten.
Uit de aantallen deelnemers blijkt ieder jaar wear dat er voor de cursussen grote belangstelling is.
Een gelukkig teken dat de jonge boer bij de tyd wil zijn en de weg om aan zijn wensen te voldoen
weet te vinden.
