De marktwaarde
van verschillende
erwtenrassen
DE uiterlijke kwaliteit kan worden onderverdeeld in: grofte, vorm, kleur,
bezetting met piksel, bezetting met kwade harten en andere afwijkingen.
HET gaat er nu dus om te trachten een indruk te geven van de verschillen
4
HET feit dat over het geheel genomen in de consur-"tie-
sector niet op ras wordt gekocht, maakt de opgave om
over de marktwaarde, of zo men wil beurswaarde of markt-
baarheid, enigszins concreet te zijn uitermate moeilijk.
Er z^jn per ras geen beursnoteringen, zoals b.v. wel het
geval is bij aardappelen of appelen, en daardoor is men niet
in staat op die basis de toch wel aanwezige rasverschillen in
geld uit te drukken. Men kan er ook niet achter komen indien
men de vraag voorlegt aan verschillende handelaren, resp.
coöperaties. Men registreert nu eenmaal de aan- en verkopen
niet per ras.
Een verdere moeilijkheid is dat bepaalde kwaliteitsver
schillen. eventueel toe te schreven aan rasverschillen, b.v.
betrekking hebbende op grofte of pikselbezetting, al naar de
marktsituatie, meer of minder guldens per 100 kg verschil
bunnen uitmaken.
Tenslotte is ook het feit dat er overwegend niet op kook
wordt gekocht er oorzaak van dat men weinig belangstelling
heeft voor de intrinsieke raseigenschappen.
Door deze omstandigheden wordt de marktwaarde hoofd
zakelijk bepaald door de UITERLIJKE KWALITEIT. De be
tekenis daarvan moge blijken uit het feit dat voerkwaliteit
van groene erwten, die zoveel piksel bevat dat niet tot con
sumptiekwaliteit kan worden geschoond, b.v. 25,/100 kg
opbrengt, terwijl momenteel in het zuidwesten de topnotering
voor groene erwten telerspartijen, bij 50,/100 kg ligt.
UITERLIJKE KWALITEIT
Grofte. Grove erwten worden naar verhouding beter betaald. In de groot
handel noteerden in november 1965 b.v. grove groene erwten 69,/100 kg en
extra grove erwten ƒ74,/100 kg.
Vorm. Voor groene en gele erwten is de kogelvorm ideaal. Schokkers, capu-
cijners en grauwe erwten moeten de voor deze soorten karakteristieke gedeukte
vorm hebben.
Kleur. Groene erwten dienen egaal, frisgroen of blauwig-groen te zijn. Gele
erwten oranje-geel, zo mogelijk met een rozige tint. Capucijners en rozijn
erwten dienen zonnig en rijp van kleur te zijn, schokkers egaal, vrij donker
groen van kleur.
Piksel. Hiertoe behoort o.m.: gevlekt, deels of geheel verkalkt, schot, sterk
verbleekt; bij gele erwten behoren groenige zaden tot het piksel.
Zaden met kalk en schot zijn, doordat ze lager van soortelijk gewicht zijn,
goed uit te schonen. Gevlekte, verbleekte en groenige exemplaren zijn moeilijk
(elektronisch of met de hand) uit te schonen en werken dus sterker waarde-
verminderend.
Kwade harten. Letterlijk genomen zijn kwade harten uiterlijk niet waar te
nemen. Aangezien ze echter bij doorknippen tussen de zaadlobben gemakkelijk
zijn vast te stellen, kunnen ze o.i. bij het piksel worden gerangschikt.
Andere afwijkingen. Bij sommige erwtenrassen komen nog wel eens wat
exemplaren voor met gebarsten schil. Het is een waardeverminderende af
wijking.
VERSCHILLEN IN KWALITEIT
in uiterlijke kwaliteit tussen diverse rassen. Daartoe zal gebruik worden
gemaakt van enige gegevens uit de Rassenlijst 1966. Deze zijn de voor de zuid
westelijke klei belangrijkste rassen, in tabel I samengevat. Ter toelichting
zij opgemerkt dat het cijfer voor gevoeligheid voor slecht weer feitelijk een
indruk geeft van de neiging tot vlek, verkalkt en schot.
De gevoeligheid voor verbleken is tegenwoordig een belangrijk punt omdat
er meer en meer neiging ontstaat om te gaan zwaddorsen of maaidorsen. Ook
het lang op de ruiter staan veroorzaakt verbleking (aan de buitenkant).
De onderste regel van de tabel is het gemiddelde van de zes aangegeven
eigenschappen. Alhoewel dit niet helemaal juist is, is dit gemiddelde m.o.m. te
beschouwen als „uiterlijke kwaliteit en kwaliteitszekerheid".
IR. R. P. LAMMERS
Rykslandbouwconsulent
Deskundige Peulvruchten Studie Combinatie
handeling kan meer uit een ras halen dan er gemiddeld in zit!
Rovar. Dit ras komt in verschillende opzichten overeen met Rondo, waar
het ook zeer verwant mee is. De vorm is iets minder mooi, maar is minder
vatbaar voor piksel.
Laga. Over dit nieuwe ras zijn wij nog wat minder goed ingelicht. De
uiterlijke kwaliteit is wel goed te noemen. De indruk is verkregen dat Laga
minder gevoelig is voor vlek dan de andere rassen.
Pauli. Dit ras komt duidelijk in verschillende eigenschappen achteraan,
hetgeen ook wel in de beursprijzen tot uiting is gekomen. Gezien gevallen van
hoge percentages kwade harten zijn wij geneigd om het cijfer 7,5 voor gevoelig
heid voor dit euvel te hoog te vinden.
2. RONDE GELE ERWTEN
Flavanda. Het eerste Nederlandse praktijkras in het gele type heeft volgens
de cijfers, in het bijzonder volgens het gemiddelde, een redelijk goede uiterlijke
kwaliteit. Dit hangt samen met het feit dat gele erwten weinig neigen tot verble
ken. De kleur, een zeer belangrijke eigenschap voor gele erwten, is echter maar
matig: bleek-geel en vrij moeilijk op kleur komend. Gevoegd bij dezelfde ge
voeligheid voor slecht weer als Rondo, zijn wij geneigd Flavanda slechts matig
goed te noemen.
Porta. Dit nieuwe ras, dat wel iets minder grof is dan Flavanda, maar met
7,5 nog goed voor de dag komt, heeft verder een prachtige lijst. Het enige be
zwaar is de eigenschap dat de zaadhuid neiging tot barsten vertoont. De praktijk
zal leren in hoeverre dit in de beursprijs tot uitdrukking komt.
3. SCHOKKERS
Het vergelijken van MARO, BIG BEN en EMIGRANT is eigenlijk van weinig
betekenis omdat kennelijk Maro beide andere soorten vrijwel geheel gaat
verdringen.
Maro is iets beter dan Big Ben door een wat betere vorm en kleur.
Emigrant komt gemiddeld beter uit de bus, maar wordt niettemin op de beurs
slechter betaald. Dit wordt, veroorzaakt door de minder goede Schokker-vorm
zelfs komen ovaalronde exemplaren voor. De eigenschap „goede Schokker-
vorm" is blijkbaar van groot gewicht.
Daar komt overigens bij dat Emigrant als ras op partij herkenbaar is;
daardoor speelt de minder goede kookkwaliteit bij uitzondering in de beursprijs
veelal wel mee.
Nu onze Schokkers in Engeland in hoofdzaak los of verpakt worden ver
kocht, ligt het accent sterk op een goede kleur. De sterke neiging tot verbleken
van Maro is wel een ernstig bezwaar. Hopelijk hebben onze kwekers wat
beters in petto. Intussen zullen de telers moeten trachten door aanpassing van
de oogstmethode verbleken zoveel mogelijk tegen te gaan.
TABEL I OVERZICHT VAN ENIGE UITERLIJKE KWALITEITSEIGENSCHAPPEN
Rondo
Dik Trom
Rovar
4
3
Pauli
Flavanda
Porta
Maro
Big Ben
Emigrant
Imposant
Aureool
Gastro
Koroza
Grofte
7
7,5
7
7
6,5
8
7,5
8
8
7,5
8
8
8
8,5
Vorm (resp. rondh.,
gedeukth.
9
8
8
8
7,5
7,5
8,5
8
7,5
6,5
8,5
8
8
8
Kleur
7,5
7,5
7,5
7,5
7
6,5
8
7
7
7,5
8
7
8,5
8
Gevoeligheid voor
slecht weer
7
8,5
7,5
7,5
8
7
8
7
6,5
7
8
7
8
7
Gevoeligheid voor
kwade harten
8,5
8
8,5
8
7,5
8
8
5
6
7
5,5
5,5
6
6
Gevoeligheid voor
verbleken
6
4
6
6<?>
5
8
8
2,5
2
6
8
8
8
8
Gemiddelde
7,5
7,3
7,4
7,3
6,9
7,5
8
6,3
6,2
7
7,7
7,3
7,8
7,6
Cjjfers door schrjjver geschat.
Naar verhouding zwakke punten zijn onderstreept.
BESPREKING VAN DE RASSEN
1. RONDE GROENE ERWTEN
Rcndo. Dit is een mooie erwt, die naar verhouding wat meer neigt naar
kwaliteitsverslechtering door slecht weer. Uit onderzoek van rassenproeven
is gebleken dat dit ras o.a. wat meer neigt naar gevlekte erwten.
Dik Trom. Dit ras valt op door de goede grofte en de geringere gevoeligheid
voor kwaliteitsachteruitgang door slecht weer. Het is zeer gevoelig voor ver
bleken en daarom niet geschikt voor zwad- of maaidorsen, en voor lang op de
ruiter staan.
Wanneer tijdig gemaaid en spoedig gedorst of binnengehaald kan van dit
ras een mooie kwaliteit worden gewonnen.
Hier zien wij het betrekkelijke van deze rasvergelijking: deskundige be-
De marktwaarde van erwten wordt in
hoofdzaak bepaald door de uiterlijke kwali
teit. De prijsverschillen die zich, al naar ge
lang de uiterlijke kwaliteit, voordoen zijn
groot. Uiteraard is de teler afhankelijk van
het weer, maar door de rassenkeuze en daar
bij aangepaste teelt- en oogstmethode kan hij
een positieve invloed uitoefenen op de kwa
liteit en daardoor op de prijs.
Alhoewel geen concrete cijfers zijn te
geven, zijn de gemiddelde verschillen in
beurswaarde tussen verschillende rassen van
dien aard, dat de teler bij de rassenkeuze niet
alleen mag afgaan op het opbrengstvermogen,
doch de uiterlijke kwaliteit en kwaliteits
zekerheid daarbij mede betrekt.
4. CAPUCIJNERS
Imposant. Imposant zal in de komende jaren door haar veel hogere opbrengst
Aureool totaal verdringen.
Dit zal des te gemakkelijker gaan omdat ook de uiterlijke kwaliteit beter is.
Opmerkelijk gunstig zijn de kleur en de kleurvastheid bij slecht weer en bij
langere bewaring.
Mogelijk zou men goede droge partijen van Imposant bij koele bewaring
bij weinig kleurachteruitgang een jaar kunnen overhouden. Dit zou scherpe
marktfluctuaties kunnen tegengaan.
Rozijnerwten. Van deze soort doet zich een soortgelijke situatie voor als bij
de capucijners.
Gastro. Gastro zal èn door betere opbrengst èn door betere kleur en re
sistentie tegen slecht weer Koroza (en Ivora) spoedig verdringen.
