Het plantschema voor appel en peer
495
Welke rassen en onderstammen
V R IJ D A G 14 MEI 19 6 5
De keuze van ras en onderstam is, vooral bij appel en peer, voor de fruit
teler een bijzonder belangrijke aangelegenheid. Kan hij een fout gemaakt bij
de snoei, de bemesting of de ziektebestrijding veelal op korte termijn herstel
len, een verkeerde rassenkeuze is veel moeilijker te veranderen en een ver
keerde onderstam-keuze praktiscih helemaal niet.
Rassen- en onderstamkeuze is echter niet alleen een belangrijke zaak, maar
ook een zeer moeilijke, want van de teler wordt op dit moment verlangd, dat
hij in de toekomst kan zien, dat hij weet, welk ras over 10 a 12 jaar, als de
nu te planten bomen in hun beste jaren zijn gekomen, de beste financiële re
sultaten zal opleveren. Niemand kan dit voorstellen. Nog moeilijker wordt de
zaak als wij bij onze rassenkeuze de Euromarkt gaan betrekken, er komt dan
nog een onzekere factor bij.
Toch willen wij trachten U enkele positieve gedachten mee te geven ont
leend aan resultaten met verschillende rassen en onderstammen in de afge
lopen jaren en tevens aan de situatie van dit moment, aldus ir. J. D. Gerrit
sen. de Betuwse Rijkstuinbouwconsulent op de jaarvergadering van de
N. F. O. in zijn inleiding over „De versterking van de concurrentie-positie van
de Nederlandse fruitteelt in de Euromarkt door goede rassen- en onder
stammen keuze." Gaarne willen wij zeer in 't kort weergeven wat deze des
kundige naar voren heeft gebracht. Bestudeert deze adviezen en toetst U ze
aan uw eigen mening en de Zeeuwse omstandigheden.
ALLEREERST DE RASSENKEUZE
Rassenkeuze is zoals gezegd een moeilijke
zaak. Kritisch bekeken voldoet geen enkel ras in
alle opzichten, zelfs de Cox's en de Golden Deli
cious niet, want de eerste is niet ieder jaar vol
doende vruchtbaar en de tweede wordt zo alge
meen geplant, dat je je afvraagt, waar dat heen
moet; en toch zijn er rassen genoeg. Immers het
laatste jaarverslag van de N. A. K. B. vermeldt de
Keuring van niet minder dan 83 appelrassen en
54 pererassen. Bij de keuze van ons sortiment is
:iet belangrijk te weten, uit welke rassen ons hui
dige appel- en peresortiment bestaat en hoe de
'eeftijdsopbouw van dit sortiment is.
Een ander punt van overweging bij de rassen
keuze is wel de belangstelling die het buitenland
voor onze appel- en pererassen heeft, dus de groot
te van de produktie in ons land en het percentage
dat daarvan wordt geëxporteerd.
Duidelijk blijkt, dat de Boskoop, Cox's, Laxton's
Superb en Golden Delicious vier uitstekende ex
portappels zijn, dat onze Jonathan het beslist min
der doet, en dat de James Grieve praktisch niet de
grens overgaat om van Lombarts Calville maar
helemaal niet te spreken.
Verhoudingsgewijs is de perenexport veel be
langrijker dan de appelexport. Vooral Alex. Lucas,
Beurré Hardy. Légipont, en Conférence, zijn bé-
langijke export-peren.
Een ander punt in dit verband van betekenis is
de concurrentie met de zuidelijke E. E. G.-landen,
in 't bijzonder met de grootste exporteur van fruit,
Italië.
Ten aanzien van appels kan worden gezegd, dat
de export al vroeg begint, als nauwelijks onze eer
ste appels rijp zijn en dat deze het hele seizoen
doorgaat, ook in 't voorjaar. De opmerking, die
men wel eens hoort, dat Italië geen bewaarappels
heeft en geen koelhuizen om deze tot april—mei
te bewaren is misschien wel prettig voor de ge
moedsrust van de Nederlandse fruitteler, maar be
slist onjuist. De Italiaanse appels beconcurreren
ons op de exportmarkt 't hele seizoen. Bij de peren
ligt het veel gunstiger, daar peren in Italië weinig
bewaard worden en ook niet bewaard kunnen wor
den; eigenlijk is de Passé Crassane het enig be-
waarras. De grote aanvoer van Italiaanse peren
komt vóórdat onze peren rijp zijn. Italië is de grote
exporteur van peren van 15 juli tot 15 september
en Nederland krijgt zijn kans daarna, dus vanaf
15 september tot 15 december.
ASSORTIMENT
Volgens ir. Gerritsen zijn er nu twee vragen n.l.:
1. Welke rassen hebben het de laatste 1015 jaar
het beste gedaan?
2. Van welke rassen hebben wij de komende 10
15 jaar de hoogste verwachtingen?
Met cijfers over een lange reeks van jaren werd
door hem voor appels en peren vergelijkingen ge
geven over de verscheidene rassen. De conclusie
was dat Golden Delicious de beste appel van dit
moment is, maar de Cox's Orange Pippin, Jona
than, Laxton's en Boskoop ook goed mee kunnen.
De beste peren zijn in de afgelopen jaren geweest
Conférence en Beurré Hardy.
RASSENKEUZE VOOR APPELS
ZOMERAPPELS
Wij zien hier slechts zeer beperkte mogelijk
heden. Wij hebben zelf weinig goede rassen en op
de internationale markt (en ook op onze markt)
komen in die periode behalve appels ook perziken,
pruimen en zeer goede Italiaanse zomerperen.
Van de rassen, die er zijn valt Yellow Trans
parant af. Lodi en Stark Earliest hebben beperkte
betekenis. Benoni en Mantet zijn goed, maar de
eerste is geen appel voor iedere fruitteler en de
tweede is te teer om een grote rol te spelen.
Als nieuwelingen zijn er George Gave en Mio
(beide beproevenswaard), maar verder is er nog
weinig met zekerheid te zeggen. George Cave is
een mooie appel. Deze rijpt tussen Stark Earliest
en James Grieve en verlangt als zwakke groeier
een matig groeiende onderstam. Mio heeft dezelfde
rijptijd, is zeer fraai rood, maar klein van stuk en
dient daarom op IX of M 26 te worden geplant.
Ook komt nog voor de Grieve Tydeman's Early
Worcester, een prima appel, maar een ras met
veel cultuurmoeilijkheden. Wees voorzichtig met
nieuwe rassen!, aldus ir. Gerritsen.
HERFSTAPPELS
Herfstappels, die eetbaar zijn in de periode
oktober t/m januari en goed van kwaliteit zijn,
mogen op onze bedrijven een behoorlijke rol spe
len. Allereerst is er de James Grieve, een prima
appel. Maar 1964 heeft geleerd dat wij er al genoeg
van hebbenEn er komt nog meer, want ruim 50
is jonger dan (thans) 9 jaar en op de exportmarkt
wordt de appel weinig gevraagd. In aanplant van
James Grieve wordt momenteel niet zoveel gezien
of 't moet zijn bij een jonge teler voor arbeids-
spreiding. En zou in dat geval vroegdragende
peren echter niet beter zijn? Lobo is goed, maar
zal geen grote rol gaan spelen, daarvoor is de
kwaliteit toch net iets te gering.
Cox's is onze sterke troefkaart. Daar echter in
't verleden nogal eens teleurstellingen voorkwa
men, moeten wij alles doen om de teelt, in 't bij
zonder de vruchtbaarheid te verbeteren. Wij ge
loven in de toekomst in de Cox's, die zich juist in
Nw. Europa zo thuis voelt en bij de consument zo
populair is. 't Is de appel met de meest harde
valuta.
Iagrid Marie heeft enige kans, maar is moeilijk
in de teelt, misschien iets voor zwaardere grond
en voor de noordelijke helft van ons land, gezien
't feit, dat de appel 't in „Das Alte Land" zo uit
stekend doet. Trouwens ia de Betuwe voldoet het
ras soms ook zeer goed. Nieuw is Millicent, die
dezelfde pluktijd heeft als de Cox's en mooi rood
van uiterlijk is. Is een goede nieuweling, waarvan
alleen de smaak wat beter kan.
WINTERAPPELS
't Zwaartepunt ligt bij onze winterappels; dit is
ia 't afgelopen seizoen Weer heel duidelijk geble
ken. 't Zijn er eigenlijk 5, ni. Lombarts Calville,
Laxton's Superb, Jonathan, Golden Delicious en
Schone van Boskoop.
De waardering voor de Lombarts Calville is
zeer uitéénlopend. Belangrijk is de goede gezond
heid van het ras, de makkelijke teelt van de appel;
moeilijk is de wat onregelmatige vruchtbaarheid
en de onbekendheid op de buitenlandse markt. Een
appel, die wij niet zouden omenten, maar ook niet
zouden planten omdat wij er op de duur toch niet
veel perspectief in zien.
Laxton's Superb verdient beslist meer belang
stelling. De appel is beter dan U denkt, is vroeg
vruchtbaar, teelt gemakkelijk, wordt goed ver
kocht, ook in 't buitenland, mits U hem bewaart.
Dit laatste is noodzakelijk; pas als de Cox's is ge
ruimd, wordt de Laxton's duur. Beurtjaren zullen
de goede fruittelers vrijiwel geheel kunnen voor
komen.
Jonathan is zeer goed geweest en nog niet slecht,
als U hem op tijd plukt en deskundig bewaart.
Omdat de kleuring in sommige jaren moeilijk
heden geeft, verkiezen wij rode mutanten. Wij zou
den de Jonathan niet meer op grote schaal willen
planten, maar toch ook niet op ons bedrijf willen
missen.
Golden Delicious is momenteel de beste. On
danks massale aanplant in Zuid-Europa hebben
wij toch nog veel vertrouwen in de Golden Deli
cious, omdat de appel;
vroegtijdig en altijd draagt,
geen bijzondere teeltmoeilijkheden heeft,
goed bewaarbaar is,
door de consument zeer wordt gewaardeerd,
en een lage kostprijs heeft.
Wel voelen wij zeer veel voor de spurtypes.
SCHONE VAN BOSKOOP
De bijzondere kwaliteiten van de appel maken
hem in ons land en de omringende landen geliefd.
Zie thans maar naar de prijzen. Er worden er ech
ter veel gerooid en slechts 4 is jonger dan 9 jaar.
't Is een goede exportappel, een goede eetappel, een
goede moesappel, een goede bewaarappel en een
vruchtbare appel. Slechts één zwak punt is er; hij
raakt bij de jeugd wat uit de mond.
Wij moeten deze appel echter beslist aanplanten,
vooral de rode mutaties en vooral door de telers
in de rivierkleigebieden. Deze typische Nederland
se appel moeten wij in ere houden, al geloven wij
niet dat de Boskoop voor ons een topras zal blij
ven.
BEWAARAPPELS
Er is niet veel aieuws onder de bewaarappels.
Jonadel laat 't in koude jaren in kleur zitten en
draagt matig, Megumi is wel zeer vruchtbaar en
houdbaar, maar onvoldoende van kleur, Melrose
draagt te laat en te weinig. Spencer is misschien
nog de beste. Ia 1964 waren er bijzonder mooie ap
pels van dit ras te zien. Andere jaren is de kleur
een probleem en de houdbaarheid ook een vraag
teken. Nieuw is de Ivette van het I.V. T. (Cox's x
Golden Delicious), zeer vruchtbaar, goudgeel
oranje vrucht, Smaakt zeer goed, houdbaar tot be
gin mei.
RASSENKEUZE BIJ PEREN
ZOMERPEREN
Evenals bij appels zien wij Europees bezien niet
veel in aanplant van zomerperen. De pogingen om
het ras Kruidenier of Oomskinderen er weer in te
brengen kunnen wij dan ook niet toejuichen. Voor
deze te kleine peer is ia de E. E. G.-landen geen
plaats. Ook over de toekomst van de Précoce de
Trévoux zijn wij niet optimistisch; de strijd tegen
Perziken en Italiaanse Williams zal voor de Pré
coce zeer zwaar zijn. Misschien, dat de grotere mu
tanten iets meer kans hebben, maar toch zijn wij
van mening, dat onze kracht evenmin als bij ap
pels, in zomerperen ligt. De Clapp's Favourite zit
op de grens; 't is een goede handelspeer, maar er
zijn er nog al wat in ons land. Voorzichtig dus met
aanplanten.
IIERFSTPE REN
Na de Clapp's Favourite komen de herfstpenen
en deze zijn het die hun weg naar Duitsland, En
geland en de Skandinavische landen vinden. Wij
denken aan Triomphe de Vienne, Bonne Louisse
d'Avranches, Beurré Hardy.
De minste van deze drie is Triomphe de Vienne,
waarmee wij fruittelers toch wel heel veel geduld
hebben gehad. Het ras zou eigenlijk als onvoldoen
de vruchtbaar moeten worden afgeschreven. De
vrucht is echter zo best, en als dr. Varga met zijn
gibberellazuur het probleem van de onvruchtbaar
heid oplost, is de Triomphe de Vienne het aanplan
ten weer waard. Zo niet, dan kan het ras beter
verdwijnen.
Bonne Louise d'Avranches is toch wel een heel
goede peer, maar stelt de hoogste eisen aan de
grond (structuur, waterhuishouding, bodemverzor
ging), van alle peren. Beurré Hardy is prima. Een
fout is dé lange aanlooptijd, deze moeten wij zien
te verkorten, dan is de Beurré Hardy mogelijk ons
beste ras.
Een nieuw ras willen wij hieraan toevoegen nl.
Packhams Triumph, naar onze mening de enige
nieuwe peer, waarover wij goede dingen kunnen
zeggen. Zeer vruchtbaar onder alle omstandig
heden, goed van smaak en goed voor de industrie,
't Is een vrij zwakke groeier, die helaas zijn uiter
lijk niet mee heeft. Als 't publiek hem echter een
maal kent, is dit merkwaardige uiterlijk een voor
deel. Hiervan zal echter uitbreiding van het areaal
nodig zijn.
LATE HERFSTPEREN
Van de late herfstperen, die ia gebruik zijn en
soms zelfs winterpenen worden kunnen vermeld
worden Conférence, Légipont, Doyenné du Cornice
en Beurré Alexander Lucas. Ir. Gerritsen is vaa
mening, dat de Conférence onze beste en meest
betrouwbare peer is. Hij is vruchtbaar, reeds vroeg
in de herfst eetrijp, maar bewaart in de gascel uit
muntend, als 't moet tot eind april. Uitbreiding van
het areaal acht hij volkomen verantwoord, gezien
het feit, dat deze peer een half jaar lang in prima
kwaliteit bij de consument op tafel is te brengen.
Légipont is een goede handelspeer en vooral op
kwee-tussenstam (daa is de vrucht mooier) is
meer aanplant verantwoord. Doyenné du Comace, de
koningin der peren, is een goed ras, vooral nu wij
weten hoe voorzichtig wij moeten zijn met de
ziektebestrijding en de heer Guilliams ontdekt
heeft, hoe het ras gesnoeid moet worden.
Tenslotte Beurré Alexander Lucas. Ondanks de
hoge prijzen en de grote waardering, die de Duit
sers voor de Lucas hebben, zijn wij niet enthou
siast. Daarvoor is de smaak te matig. Wij achten
de Conférence veel beter en als onze Oosterburen
dit ook ontdekken, zal de Lucas verdwijnen. Deze
peer wordt dus slechts beperkt aanbevolen.
ONDERSTAMMEN-KEUZE
Een kenmerkend verschil tussen de fruitteelt in
N. Europa en Zuid Europa is wel, dat de bomen
in b.v. Noord Italië en Zuid Frankrijk sneller
groeien dan in ons land of Noord-Duitsland en
zelfs op sterke onderstammen vroeg vruchtbaar
zijn. Terwijl men daarom bv. in Noord Italië wei
nig voelt voor zwakke onderstammen, zijn deze
voor de N. W.-Europese fruitteelt van 't allergroot
ste belang. Zonder zwakke onderstammen zouden
wij vrijwel machteloos zijn.
(Zie verder volgende pag
