Wat kost mij dat..,..?
Bedrijfseconomische problemen van het
akkerbouwbedrijf
Is de suikerbietenteelt aantrekkelijk?
92
ZEEUWS LAND- EN TUINBOUWBLAD
WAARDOOR WORDEN DE GROTE VERSCHILLEN IN
NETTO-OVERSCHOT VEROORZAAKT?
IN „Bedrijfsvoorlichting", het maandblad van de Fede
ratie van Verenigingen voor Bedrijfsvoorlichting in
Zuid-Holland, worden onder de kop „Wat kost mij dat?"
bedrijfs-economische problemen van het akkerbouwbedrijf
behandeld. De aangesneden problemen lijken ons ook voor
Zeeland interessant.
A LS leidraad voor deze beschouwingen is gebruik gemaakt van L. E. I.-
gegevens over de jaren 1961 tot en met 1963 van bedrijven op de Zuid-
Hollandse Eilanden. Van 1961 t/m 1963 waren 10 akkerbouwbedrijven in
administratie met ieder jaar voldoende gegevens over aardappelen en bieten.
De vijf bedrijven met gemiddeld het hoogste netto overschot zijn vergeleken
met de vijf bedrijven met gemiddeld het laagste netto overschot. Daarmee
kwam het R. L. C. Dordrecht tot de volgende resultaten:
zich, maar om een zo groot mogelijke winst
netto-overschot, dus om een zo groot mogelijk
verschil tussen opbrengsten en kosten.
De bewerkingskosten worden tegenwoordig wel
uitgedrukt per bewerkingseenheid. Een intensief
bedrijf heeft veel bewerkingseenheden, een ex
tensief weinig. Door deze methode zijn deze kos
ten beter vergelijkbaar.
hoogste
laagste
netto
netto
overschot
overschot
Opbrengst in guldens per ha
2600
2170
Kosten in guldens per h«
2220
2010
Netto-overschot pe ha
380
160
Bedrijfsgrootte in ha
41.50
37.60
Netto-overschot hele bedrijf
15.800
6.000
Bewerkingskosten per bewerkingseenheid
hoogste laagste
In drie jaren had de „beste" groep gemiddeld
3 x 9800 is bijna 30.000,meer verdiend. Uiter
aard was het verschil tussen het „beste" en
„slechtste" bedrijf nog veel groter. Dit bedroeg
bijna ƒ47.500,
Het bouwplan van beide groepen zag er als volgt
uit:
hoogste laagste
netto- netto
overschot overschot
aardappelen 25 17
suikerbieten 18 17
granen 30 37
overige akkerbouwgewassen 18 22
grasland 9 7
Bij de beoordeling van deze bouwplannen móet
men er bij bedenken dat in de jaren '62 en '63 de
bieten zeer lage opbrengsten gaven.
hoogste laagste
netto- netto
overschot overschot
kg-opbrengst per ha
47.300 27.900
31.000 45.300
arbeid
loonwerk
werktuigen
Totaal bewerkingskosten
netto
overschot
4.45
2.05
1.95
netto
overschot
4.60
1.85
2.30
8.45
8.75
We zien dan lagere bewerkingskosten per be
werkingseenheid bij de béste groep. Iets meer kos
ten voor loonwerk staan tegenover minder ar-
beids- en werktuigkosten.
Samenvatting
Het hogere netto-overschot per ha bij de „beste"
groep werd veroorzaakt:
1. door hogere geldopbrengsten per ha;
deze ontstonden uit:
intensiever bouwplan, meer hakvruchten,
hogere kg-opbrengsten,
-hogere prijzen.
2. ondanks hogere kosten per ha;
het intensievere bouwplan leidde tot hogere
bewerkingskosten per ha;
de bewerkingskosten per bewerkingseenheid
waren echter lager.
aardappelen
suikerbieten
aardappelen
suikerbieten
aardappelen
suikerbieten
prijs per 100/1000 kg
12.55 12.25
57.80 56.85
bruto geldopbrengst per ha
3890 3420
2735 2575
Bij de suikerbieten zijn de L. E. I.-gegevens
61/63 van bedrijven op de Zuid-Hollandse Eilan
den vergeleken van een 10-tal L. E. I.-bedrijven
met gemiddeld de slechtste resultaten met een
10-tal met de beste bietenresultaten.
In afgeronde cijfers geeft deze vergelijking het
volgende resultaat:
slechtste groep beste groep
bieten in bouwplan 18 15
opbrengst per ha 49 ton 55 ton
suiker 16,51 16.49
prijs per ton 55,40 55,60
Verdere cijfers:
Per ha
totale geldopbr. bieten 2830
toegerekende kosten 580
saldo suikerbieten 2250
slechtste groep beste groep
3200
560
2640
Per ha
geldopbrengst bieten 2710
koppen en blad in gld. 120
We zien dat de hogere geldopbrengst per ha van
de „beste" groep voor een groot gedeelte wordt
veroorzaakt door de aardappelen. Hun geld
opbrengst per ha is 470,— hoger en het aandeel
in het bouwplan is 8 groter.
De invloed van de suikerbieten is veel geringer.
Bij de huidige prijs is suikerbieten een gewas met
bijna even hoge geldopbrengsten per ha als de
aardappelen maar met veel minder directe kosten
(denk aan pootgoed, spuiten, bewaren e.d.) en met
kleinere schommelingen in financieel resultaat.
Ook de andere gewassen gaven bij de „beste"
groep een beter financieel resultaat met, evenals
bij de aardappelen en bieten, als belangrijkste
oorzaak een hogere kg-opbrengst.
Voor een goede vergelijking waren van deze ge
wassen onvoldoende gegevens beschikbaar, om
dat zij niet ieder jaar op elk bedrijf voorkwamen.
Bekijken we de kostenkant, dan zien we hogere
kosten per ha bij de „beste" groep. Deze worden
voor een groot gedeelte veroorzaakt door hogere
bewerkingskosten per ha, die weer een gevolg zijn
van het intensievere bouwplan.
Deze hoge kosten zijn echter geen bezwaar want
het gaat niet om zo laag mogelijke kosten op
3060
140
3200
Totale geldopbrengst 2830
Bij de suikerbieten valt op, dat het verschil in
geldopbrengst, praktisch gesproken, alleen wordt
veroorzaakt door de hogere kg-opbrengst bij de
beste groep. Deze hogere kg-opbrengst wordt
bepaald door:
teelttechniek
grond
De eerste factor ligt in de hand van de boer.
Vanaf de keuze van het perceeel tot aan de af
levering van het geoogste produkt zal hij steeds
in de eerste plaats moeten letten op een zo hoog
mogelijke kg-opbrengst.
Het is opmerkelijk, dat de groep met de beste
resultaten een kleinere oppervlakte bieten ver
bouwde.
Het verschil in prijs tussen beide groepen is
minimaal; nog geen Vz Dit verschil wordt ver
oorzaakt door:
de fabriek, waaraan men levert
suikergehalte
leveringsdatum
Het saldo van een gewas is een vrij goede
maatstaf ter bepaling van zijn winstgevendheid.
In het vorige artikel vonden we voor de aard
appelen een saldo van resp. 2000 en 2900 voor
de beide groepen. De hoogte van de gemiddelde
saldi van de aardappelen en bieten maakt dus
niet veel verschil. Wel is de spreiding bij de bieten
veel geringer, wat als een voordeel kan worden
gezien.
Bij de huidige hogere bietenprijzen zullen de
bieten in veel gevallen het meest winstgevende
en oogstzekere gewas zijn.
Voor de bedrijven als geheel (dus met alle
andere gewassen erbij), vonden we de volgende
cijfers:
slechtste groep beste groep
oppervlakte 37 ha 35 ha
opbrengst in gld. p. ha 2280 2670
kosten in gld. p. ha 1970 2160
netto oversch. per ha
310
510
De groep met de beste bieten heeft een veel
hoger netto-overschot. Dit verschil wordt voor
een gedeelte door de bieten veroorzaakt.
Conclusie:
1. Hogere kg-opbrengsten zijn verreweg de
belangrijkste oorzaak van betere bietenresul
taten in een bepaald jaar.
2. Bij de huidige prijzen kan worden gesteld,
dat de oppervlakte suikerbieten zo groot
mogelijk dient te zijn, voorzover het rond-
zetten van de voorjaars- en de oogst werk
zaamheden en de besmetting met het bie-
tecystenaaltje dit toelaten. -
