TUINBOUWKLANKEN
1005
Personeelsbeleid in de
Tuinbouw
ZREUtVS AND- EN TTINBOCWBLAD
UTANNEER U deze regels leest is op SCHOUWEN-DUIVELAND het fruit
geplukt. En al kunnen we dan niet schrijven dat het in de kist zit,
toch geeft dit weer een gevoel van zekerheid dat de oogst geborgen is. Voor
al de laatste dagen kwamen ook de vogels weer meer naar de boomgaarden.
Ook het weer werd er niet beter op, wind, regen en soms ook nog hagel.
1964 is wel een uitzonderlijk hageljaar geweest, wrat vooral duidelijk bleek
uit de nota die we ontvingen van de verzekering. Alleen al de Onderlinge
Fruittelers Hagelverzekering heeft een schadebedrag van 1.350.000,uit
te betalen. De totale schade zal wel in de meerdere miljoenen lopen, want
ook de andere partners zullen aanzienlijke schade moeten betalen, terwijl
veel telers nog niet verzekerd zijn. Los van dit alles drukt de premie, die
dit jaar hoog is, zwaar op vele bedrijven. Maar ondanks deze last zijn we
toch van mening, dat we dankbaar mogen zijn dat deze instellingen bestaan
en verzekering mogelijk is. Immers voor hen die verhageld zijn kan het
de voortzetting van het bedrijf betekenen, terwijl zij die geen schade hebben
geleden de premielast moeten zien als een onoverkomenlijke post, per kilo
gram uitgerekend. Nu weten we als praktische telers wel dat veel van onze
kosten per kg omgerekend niet hoog zijn, omdat we veel kilogrammen oog
sten, maar juist wanneer we dan weer andersom gaan praten of liever reke
nen en zeggen we verzekeren ons fruit tegen hagelschade voor 0,30 per kg,
premie 5 is Wi cent per kg, gerekend tegen 20.000 kg/ha ƒ300,of
tewel voor iemand met 5 ha 1500,als totaal kosten-post, dan wordt het
weer een belangrijk bedrag.
De bedoeling van dit dóódsimpele rekensommetje is niet dat we nu maar
moeten stoppen met de hagelverzekering, beslist niet, want niet elk jaar is
de premie zoals in 1964. We menen dat in 1962 slechts rond de
moest worden.
Daarnaast zien we het zuiver als een onmisbare steun bij verhageling. We
wilden maar even de manier van rekenen bezien, énerzijds per eenheid, per
kg dus, anderzijds als totaalpost, want beide zijn voor ons belangrijk.
Het voorbeeld is nu genomen voor wat betreft de hagelverzekering, maar
geldt ook voor onze duurzame produktie-middelen, grond, gebouwen, machi
nes, opstand en ga maar door. Een kwestie van centen per kg doch een groot
bedrag totaal gezien.
We eindigen met de volgende opgave: velen van ons hebben bij sanering
hun bedrijf kunnen vergroten met enkele ha tegen b.v. 5000,per ha.
We hoorden dat er ook begonnen zijn (niet in de Westhoek wellicht) op
grond van 10.000,per ha. Alleen al de rente van die meerdere 5000,—
kost een cènt per kg bij een opbrengst van 20.000 kg/ha. Weet U nu ook
hoeveel dat gaat kosten over een 20-jarige periode en dan b.v. 5 ha. Nu is
het te berekenen en we hopen dat we ze over 20 jaar niet te kort komen.
1 betaald
IN WALCHEREN hadden we de laatste weken
veel contact met telers uit diverse streken
en verschillende bedrijfstypen, namelijk glas,
koude grond en fruitteelt.
Nu de laatste maanden zijn aangebroken komt
er duidelijke tekening in de bedrijfsuitkomsten.
Onze veiling heeft een niet onbelangrijke omzet
stijging, dus die meerdere omzet komt in de zak
ken der telers.
Nu weten ook wij zéér goed dat dit mede komt
door de overvloedige aanvoer en de gunstige kis-
tenexploitatie. Ook in de dure kleinverpakking van
bijv. aardbeien en frambozen heeft een fatsoen
lijke winstmogelijkheid voor ons bedrijf gezeten.
Maar de grootste bron van inkomen voor een
veiling is toch de veilingprovisie, dus de omzet.
Dus kunnen we aannemen dat vele aanvoerders
een grotere omzet hebben gehad.
Op de vraag in hoeverre deze hogere omzet na
aftrek van hogere bedrijfsonkosten en meer werk
tot uitdrukking komt in hogere of gelijke winst
als vorige jaren hopen we te zijner tijd nog eens
terug te komen. Dit zal geval voor geval anders
liggen.
Momenteel is er nogal deining over pachtver-
hoging. Nu is een onomstotelijk vaststaand feit
dat het rendement voor een eigenaar onder het
toelaatbare begint te komen.
Wij voor ons vinden een matige pachtverhoging
niet zo onoverkomenlijk. Gezien de andere be
drijfsonkosten, zoals loon, investeringen enz. is
de pacht niet meer de dominerende factor voor
het bepalen van de bedrijfswinst zoals bijv. 20
jaar geleden veel meer het geval was.
Alléén zit de tuinbouw moeilijker dan de land
bouw. De landbouwsector koppelt namelijk direct
een verhoging der garantieprijzen aan een pacht
verhoging; maar voor de tuinbouwsector zien wij
geen mogelijkheid van enige compensatie.
Ook hoort men wel stemmen opgaan voor ver
laging van de Vermogensbelasting voor de grond
eigenaren.
Wij geloven niet dat de regering ook maar iets
voor deze indirecte vorm van steun aan grond
eigenaren zal voelen.
Wij waren afgelopen periode in de omgeving
van Dordrecht, Zwijndrecht enz. Er staan daar
zéér veel groenten te velde. Ook constateerden
we in de grote stedèn zéér goedkope prijzen voor
fruit en groenten. Hoewel dit een vrij gewoon
verschijnsel is in 't najaar is het toch jammer
dat het prijspeil zó tegenvalt.
Veel collega's zijn klaar met zaaien van sla en
peen, met het andijvie poten, het opruimen van
de tomatenkassen en het fruit plukken enz., zodat
weer ruimte komt voor ander werk in normaal
wintertempo, zoals snoeien, spitten en ploegen.
Denkt U aan grondonderzoek? Enkele rijksdaal
ders daaraan uitgegeven kunnen vele tientjes doen
winnen, 't Is wel de hoogste tijd
I\E fruittelers in ZEEUWS-VLAANDEREN zijn
aan de laatste loodjes bezig. En die wegen
meestal het zwaarst, zoals het spreekwoord zegt.
Dat zwaar wegen zit hem dan dit jaar in het
tekort aan kisten, waar we bijna allemaal mee
te maken hebben. Hiervan kan niemand een ver
wijt worden gemaakt. Voor een zó grote oogst
als van dit jaar is het onmogelijk dat er voldoen
de kisten zijn. Toch was het voor de telers die
over eigen kisten beschikken erg plezierig dat ze
niet geheel afhankelijk waren van de veiling. We
hebben één van de vorige keren hier al over ge
schreven.
Toch was er nog al wat verschil van inzicht
tussen de collega's fruittelers betreffende het op
lossen van dit probleem. Velen hebben doelbe
wust alles doorgeplukt, zodat het beste wat er
aan de bomen hing in de kist terecht kwam. De
napluk moest dan wel eens los gestort worden.
Natuurlijk jammer, maar toch niet zo erg- als het
storten van klasse I en extra. Dit kwam n.l. voor
bij telers die alles voor de vuist weg schoon ge
plukt hebben en dan meestal voor de Golden en
Winston zonder kisten zaten. Bij deze telers zit
wel de klasse II van Jonathan e.d. in de kist.
Zo zien we, dat een „te" grote oogst ook zijn
problemen geeft die van alle kanten bekeken
moeten worden.
Het belangrijkste van dit alles is natuurlijk het
onderste regeltje op het eind van het jaar; dus
wat heeft het opgebracht. En nu kan niet anders
gezegd worden dan dat het, na 'n slecht begin, op
het ogenblik aardig goed gaat. De prijzen voor de
Cox's kunnen goed genoemd worden, zelfs de
kleinere maten trekken aardig op. De Golden Deli
cious doet het redelrk en zelfs voor de Jonathan
worden prijzen betaald die niemand verwacht had.
Toch zullen we ook dit jaar weer goed moeten
rekenen hoe de uitkomsten per ras zijn geweest.
Dan kunnen we bepalen of het nog verantwoord
is een bepaald ras te handhaven of dat het moet
verdwijnen omdat zo'n ras voor het zoveelste jaar
verlies opgeleverd heeft.
Opvallend groot is het verschil tussen het einde
van de pluk bij de verschillende telers. Er zijn
collega's die bijna 14 dagen klaar zijn, er zijn
ook telers die nog een volle week in november
te plukken hebben. Zijn nu de laatsten te laat of
waren de eersten te vroeg? Het zou misschien wel
goed zijn. als die eersten eens bij die laatsten gin
gen kijken Wie weet of er nog .wat te leren
valt
Ook onze collega's tuinders aan de grenskant
kunnen op het ogenblik tevreden zijn over de
prijzen van de produkten die aangevoerd worden.
Het witlof brengt goede prijzen op. Nu schijnt
de kg-opbrengst per put wel wat tegen te vallen,
dus is die goede prijs ook wel nodig. Alleen zit
dit verschil er in, dat een teler weinig doet aan
de prijs maar misschien wel iets kan doen aan de
kg-opbrengstHet lijkt de moeite waard om hier
voldoende aandacht aan te schenken, daar een
goede prijs gecombineerd met voldoende kilo's
wel erg aantrekkelijk is. Het wil er bij ons niet
in dat ze ook daar het meeste niet willen heb
ben. Dat is tenminste het streven van een goede
ondernemer.
IIOEWEL het gladiolen rooien op THOLEN
voor enkelen niet meer zo'n groot probleem
is, zijn vele andere kwekers druk bezig hun pro
dukten te rooien en verzendklaar te (laten)
maken. Door gunstige weersomstandigheden kon
volop worden gerooid in meestal een best gewas.
Veel kisten of zakken met gladiolen moeten wor
den verwerkt.
Het mag dan over het algemeen genomen een
zeer goed groeijaar zijn geweest voor de gladio
len, de drooginrichting of schuuraccomodatie is
niet overal precies aangepast aan de geteelde op
pervlakte gladiolen. Bovendien droogt het dit jaar
niet gemakkelijk door de grote hoeveelheid grote
kralen die zich aan de knol hebben ontwikkeld.
Na de grote regenval van twee weken geleden
is op verschillende plaatsen de grond wat dicht
geslagen en komt er veel grond mee bij het rooien.
Voor diegenen, die ze tijdig heeft verkocht in
de voorverkoop, gelden deze bezwaren niet zo
zeer. Wel voor diegenen onder ons die ze thans
op de veiling aanbieden. Voor deze is het geen
winstgevende zaak dit jaar! Verschillende kwekers
verdelen echter hun risico door een gedeelte vóór
té verkopen en het overige gedeelte op de veiling
aan te bieden. Dan hangt het er nu maar van af
welke soorten men nog aan te bieden heeft.
Waarom zo'n lage prijs voor verschillende soor
ten
De redenen lijken ons voor de hand te liggen.
Een dure voorverkoop met een groot aanbod van
bepaalde soorten in een prima groeijaar.
Men hoort veelal praten over: „Ze kijken erg
nou met keuren". Is dat wel zo? Natuurlijk moet
keuring plaats vinden, maar is deze dan strenger
dan in voorgaande jaren toen de papieren net
andersom lagen?
Het materiaal dat we leveren moet goed zijn
en aan de eisen voldoen zoals op het koopbriefje
vermeld. Anderzijds bij het aankopen van plant
goed in het voorjaar verlangen we zelf ook een
strenge keuring. Ieder van ons weet wat een
slechte partij plantgoed kan kosten. Een lege por-
temonnaie, een hoop arbeid en het gehele seizoen
een slecht humeur. Wanneer wij in een met fu-
sarium besmet perceel moet werken en steeds
maar zieke planten moet verwijderen is dat ook
geen plezierige arbeid
En dat is toch ook niet de bedoeling van ons
vak waarmee je het met de nodige energie en op
timisme ver kan brengen in deze wereld.
Op verzoek van de vereniging- „De Nederlandse
Bloemisterij" heeft een werkgroep van de drie
C. L. O. ruime aandacht besteed aan de arbeids
voorziening! in de tuinbouw.
De nota „Personeelsbeleid in de Tuinbouw", die
naar aanleiding van dit verzoek is verschenen,
heeft weinig nieuwe gezichtspunten opgeleverd.
De toevloeiing van jeugdigen in de tuinbouw is
percentsgewijs groter dan die in de landbouw.
Daar staat tegenover dat de afvloeiing van tuin-
arbeiders tussen 16 en 25 jaar bijzonder groot is.
Jongens, die na de lagere school in de tuinbouw
zijn gaan werken, hebben voor 50 na verloop
van vijf jaren weer een ander beroep gekozen.
Faktoren, die al of niet in samenhang een voor
name rol daarbij spelen, zijn:
te geringe scholing;
tekort aan promotiemogelijkheden (op 23 jaar
maximum)
huisvestingsproblematiek
de arbeidsvoorwaarden, waarvan vooral de se-
de arbeidsvoorwaarden, waarvan vooral de „se
cundaire" arbeidsvoorwaarden
het maatschappelijk aanzien van het beroep;
de werkomstandigheden.
Binding aan de bedrijfstak en aangepaste perso-
neelswerving zijn zeer belangrijk. Van de bestaan
de regeling voor trainingstoeslag wordt nog onvol
doende gebruik gemaakt om een volledig betaalde
scholing in de praktijk te krijgen.
Het leerlingstelsel, zoals dat reeds in Kapelle
wordt toegepast, kan een belangrijke bijdrage
leveren aan het scholingsniveau.
Aantrekkelijk film- en foldermateriaal wil de
werkgroep laten maken door de Stichting Public
Relations van de 3 C. L. O., om een beeld te geven
van het mooie vak van tuinarbeider in al zijn
facetten.
De opkomst van de bedrijfsverzorgingsdiensten
kunnen in de tuinbouw meer betekenis gaan krij
gen.
Een goede verstandhouding tussen werkgever en
werknemer op het bedrijf zelf blijft echter altijd
hoofdzaak. De sfeer op het bedrijf is belangrijker
dan nog meer regelingen in de C. A O.
Ook in onze provincie hebben wij volop te maken
met vele punten, die in deze nota genoemd wor
den. Van de 4671 door de B.V.A. B. iu de agrari
sche sector geregistreerde vaste jaarcontracten
*n het seizoen '63/'64 in Zeeland, zijn er circa 765
afgesloten door de tuinbouwsector. Hoe belangrijk
het is om alle aandacht te besteden aan een goed
personeelsbeleid, is zo langzamerhand een ieder
wel van overtuigd die met deze problemen te
maken heeft.
