Europese ordening groente- en fruitmarkt
Een belangrijk voorstel
VRIJDAG 23 OKTOBER 1964
.Officieel ofgaan van de Maatschappij tot bevordering van land enTuinbouH en Veeteelt in Zeeland
Fr ar kering bij abonnement: Terne uzen
52e Jaargang No. 275$
[IET georganiseerd Tuinbouwbedrijfsleven bespreekt en bestudeert in deze
weken uitvoerig een voorstel van de Europese Commissie om meer
ordening te brengen in de markt van een aantal soorten groenten en fruit.
Dit geschiedt in ons eigen land in de afdeling tuinbouw van het K. N. L. O.,
in de Hoofdafdeling Tuinbouw van het Landbouwschap en zeer speciaal in
een reeds vroeger gevormde werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van
het Centraal Bureau voor de Tuinbouwveilingen en de drie Centrale landbouw
organisaties.
Maar ook in E. E. G.-verband heeft dit voorstel sterk de aandacht getrokken
en zo wijdt het Presidium van het C. O. P. A. (het orgaan van de landbouw*
organisaties uit de zes landen) er op 29 oktober een vergadering aan en ver
gadert de dag erna het Raadgevend Comité voor Groenten en Fruit van de
E. E. G. erover. In dit laatste comité zitten vertegenwoordigers van de telers,
de coöperatie, de handel, de verwerkende industrie, de werknemers en de
consumenten uit de zes E. E. G.-landen. Het is één van de adviesorganen van
bet lid van de Europese Commissie dr. S. E. Mansliolt.
WAAR HET OM GAAT
OP 14 januari 1962 werden na een lange mara
thonzitting door de Raad van Ministers van
de E. E. G. een vijftal verordeningen aanvaard,
waarvan er een handelde over de marktordening
voor groenten en fruit. Het betrof hier een 21-tal
produkten, waarvoor de zes landen gemeenschap
pelijke kwaliteitsnormen hadden aangenomen.
Men herinnert zich nog, dat volgens deze veror
dening de onderlinge handel in deze genoemde pro
dukten in de klasse Extra per 1 augustus 1962 vrij
kwam, terwijl de handel in klasse I op 1 januari
van 1964 vrij werd gelaten. De handel in kwali
teitsklasse II komt per 1 januari 1966 vrij. De nog
bestaande belemmeringen ten opzichte van de in
voer uit derde lèmden, niet lid van de E. E. G. wer
den gelijk gemaakt. Toch is er nog geen volledig
vrije markt ontstaan, want volgens deze verorde
ning mocht iedere lid-staat onder bepaalde voor
waarden een beroep doen op de zogenaamde vrij
waringsclausule. Werd dit beroep door de Brussel
se instanties toegewezen, dan kon de betrokken
staat de grens alsnog sluiten of een minimum-
invoerprijs vaststellen. Een dergelijk beroep wordt
toegestaan bij een ernstige marktverstoring door
een te grote aanvoer van zowel het in eigen land
geteelde produkt als van de invoer uit een ander
E. E. G.-land. Teneinde ook deze bestaande, op elk
ogenblik mogelijk optredende handelsbelemmerin
gen weg te nemen, heeft de Europese Commissie
in juli van dit jaar haar voorstel bij de SLaad van
Ministers ingediend.
WISSELEND AANBOD EN PRIJZEN
HET is voor iedere ingewijde bekend, dat bij vele
soorten groente en fruit de omvang en het
tijdstip van het aanbod in belangrijke mate be
paald worden door de weersomstandigheden. Ook
de vraag van het publiek hangt hiermede samen en
daardoor eveneens de prijsvorming. Grote schom
melingen treden elk jaar weer op, vooral bij de
bederfelijke produkten, zulks dikwijls ten nadele
van de telers.
In ons eigen land zorgt een goed opgezet systeem
van veilingen ervoor, dat optredende overschotten
bij de aanvoer tegen minimum-ophoudprijzen uit
de markt gehouden worden, waardoor een totale
ineenstorting van die markt voorkomen wordt.
Bij dit stelsel gelden echter een drietal principes.
1. De prijsvorming is geheel vrij, waardoor de
prijs steeds het evenwicht tussen aanbod en
vraag kan herstellen,
2. De ophoudprijs, waarvoor produkten uit de
markt gehouden worden wanneer deze verza
digd is, mag geen stimulans voor de teelt of
voor teeltuitbreiding betekenen.
3. De kosten, verbonden aan het uit de markt
nemen, het eventueel vernietigen van het pro
dukt of het vinden van een afzetmogelijkheid
bij de verwerkende industrie, moeten door de
telers van het produkt zelf worden opgebracht.
Hierdoor vermijdt men overheidsingrijpen en
bevordert het belang, dat de telers bij een goede
regeling hebben.
Het voorstel van de Europese Commissie ver
toont op het eerste gezicht wel overeenkomsten
met ons Nederlandse systeem. Het kent bepalingen,
die het oprichten van telersverenigingen sterk
bevordert. In de zes E. E. G.-landen kennen alleen
Nederland en België het veilingsysteem De afzet
van groenten en fruit geschiedt in de andere lan
den op een veel vrijere en daardoor chaotischer
wijze met hier en daar wel coöperatieve afzetorga
nisaties, die echter veelal geen grote invloed op
het marktverloop uitoefenen.
Nieuw op te richten telersorganisaties kunnen
wol gedurende een aantal jaren een subsidie
krijgen voor hun administratieve kosten en op
deze manier van de grond komen. Dit is een
van de twee belangryke onderdelen van de or
dening van de Europese Commissie en dit prin
cipe valt zeker te ondersteunen. De voorwaar
den, waaraan de statuten van deze telersvereni
gingen moeten voldoen, bevatten echter enkele
punten, waarmede wij minder gelukkig zijn.
Een belangrijke bepaling is namelijk, dat deze
statuten regelen moeten bevatten strekkende
tot de kwantitatieve aanpassing van de protfuk-
tie aan de afzetmogelijkheden. Het betekent, dat
de leden gedwongen moeten kunnen worden de
produktie van een tufnbouwprodukt in te krim
pen of misschien zelfs uit te breiden. Wij staan
echter in ons land op het standpunt, dat de in
dividuele teler zelf verantwoordelijk moet blij
ven voor zijn teeltplan en ook zelf de risico's
moet blijven dragen.
Deze kwestie hangt uiteraard nauw samen met
het hierboven onder 3 vermelde beginsel, dat de
kosten van het uit de markt houden door de telers
van het produkt zelf gedragen dienen te worden
en dat de ophoudprijs geen enkele stimulans tot
teeltuitbreiding mag inhouden. In het voorstel van
de Europese Commissie wordt namelijk, zoals wij
zullen zien, aan deze twee beginselen geweld ge
daan.
Om nog even terug te komen op de bepaling in
zake dfe kwantitatieve aanpassing, het is duidelijk,
dat deze alleen van bovenaf, dus door de instanties
in Brussel zal kunnen worden opgelegd en dan door
de telersverenigingen kan worden uitgevoerd. Het
is onzes inziens namelijk ondenkbaar, dat oen
telersorganisatie, waaronder onze veilingen zullen
vallen, voor zijn leden een beperking van de pro
duktie van bijvoorbeeld bloemkool of tomaten gaat
voorschrijven zonder dat dit zelfde in andere nabij
gelegen teeltgebieden eveneens gebeurt.
DE INTERVENTIEREGELING
UET tweede belangrijke onderdeel van de voor-
gestelde verordening betreft een regeling
voor het uit de markt houden en nemen van over
schotten. Hier dient allereerst vermeld te worden,
dat het voorlopig om een achttal tuinbouwproduk-
ten gaat, namelijk: tomaten, bloemkool, appels,
peren, perziken, sinaasappelen, mandarijnen en
tafeldruiven.
Het is interessant enige cijfers van de produktie
in de E. E. G.-landen te bezien dat onderaan deze
pagina opgenomen werd. Een duidelijker illustra
tie vaji het grote belang van Italië bij de groente
en fruitsector is niet denkbaar.
INSCHAKELEN
PRODUCENTENORGANISATIES
[JE vorengenoemde producentenverenigingen
V zullen ingeschakeld worden bij 't uit de markt
nemen van overschotten. En het voorstel van de
Europese Commissie is, dat een belangrijk deel
van de uitgaven, welke deze verenigingen hierdoor
moeten doen, vergoed zal worden door het Europe
se Oriëntatie- en Garantiefonds. Dit laatste is net
fonds, waarmede het gehele gemeenschappelijke
landbouwbeleid in de E. E. G. gefinancierd zal wor
den.
Teneinde het uit de markt nemen van overschot
ten te regelen, worden voor de acht produkten
jaarlijks zogenaamde oriëntatieprijzen vastgesteld.
Deze gelden voor het gehele E. E. G-gebied en die
nen het rekenkundig gemiddelde te zijn van de
marktprijzen, die gedurende drie voorafgaande
jaren op een aantal representatieve markten zijn
waargenomen.
Ook moet rekening gehouden worden met de
richting, welke aan de produktie gegeven moet
worden. Men wil dus de mogelijkheid hebben door
vaststelling van deze oriëntatie-prijzen overproduc
tie tegen te gaan. De oriëntatieprijs moet gezien
worden als een basisprijs, waarop de te nemen
maatregelen gaan rusten.
De zes lid-staten verplichten zich namelijk vol
gens het voorstel elke werkdag de dagnoteringen
van de representatieve markten aan de Europese
Commissie door te geven. Uit deze dagnoteringen
wordt de gemiddelde dagprijs in de Gemeenschap
vastgesteld.
Wanneer nu de dagprijs daalt onder 80 van de
oriëntatieprijs, kunnen maatregelen worden geno
men, en wel
a.
b.
een verbod kan worden uitgevaardigd bepaalde
soorten, rassen of kwaliteiten aan de markt te
brengen.
een premie tot fabriekmatige bewerking kan
worden gegeven.
PRODUKTIE IN 1962
Produkten
Appels
Peren
Perziken
Tafeldruiven
Sinaasappels
Mandarijnen
Tomaten
Bloemkool
Wij kunnen in het algemeen opmerken, dat van
Nederlandse zijde, aan de doeltreffendheid van
beide maatregelen ernstig wordt getwijfeld. Want
het uit de markt houden van bepaalde rassen en
kwaliteiten zal alleen werken, wanneer het aanbod
van de produkten geheel of voor het grootste deel
over de telersorganisaties loopt, hetgeen in grot?
delen van Europa nog bij lange na niet het geval
is. Een andere mogelijkheid kan een enorm con
trole-apparaat zijn, dat gelukkig niet hertaat en niet
ontstaan moet.
(Zie verder pag. 959)
CIJFERS IN MILJOENEN KG
Italië
2209
913
1037
893
730
117
2692
432
E. E. G.
Frankrijk
Belg./Lux.
Nederland
West-Duitsland
5124
857
139
225
1694
1829
309
53
93
461
1405
310
10
10
38
1228
312
13
9
1
732
2
118
1
3582
563
60
229
38
1009
410
52
58
67
Uit landbouwstatistiek E. E. G.
