Wat kost CO2 in de glastuinbouw
DINGEN VAN DE WEEK
HET aantal gewassen waarbij toediening van koolzuurgas (CO2) toepassing vindt, a^emt nog steeds
toe. De meer-opbrengsten, die er mee worden verkregen, zijn in veel gevallen belangrijk hoger
dan de kosten hiervan. Het ziet er dan ook naar uit dat de COa-toediening zich een blijvende plaats in
de glastuinbouw heeft veroverd, aldus de heer J. van der Does van het Proefstation voor de Groente
en Fruitteelt onder Glas. Voor de tuinder is het van belang te weten, wat de toediening van CO2 kost.
Koolzuurgas komt o.a. vrij bij verbranding van petroleum, propaan en aardgas.
Nieuwe organisatie voor de contractteelt
943
Doel van vereniging
Waar het om gaat
VRIJDAG 16 OKTOBER 1961
Het L. E. I. heeft in samenwerking met het Proefstation een onderzoek ingesteld naar rle kosten van
toediening van COs voor enkele groentegewassen onder staand glas. Om de gewenste concentratie
voor wintersla en tomaten te verkrijgen moet men per uur 2/z kg petroleum of propaan, of 4% m3
aardgas per 1000 m2 warenhuis verbranden.
Voor de verbranding van petroleum heeft men twee typen verbrandingsapparatuur, n.l. verdam
pingsbranders en drukverstuivers. Bij de verbrandingsinstallaties voor propaan onderscheidt men de
branders voor hoge en voor lage druk. De lagedrukbranders^ waartoe ook de aardgasbranders behoren,
zijn de zgn. geruisarme branders.
I\E keuze in de bediening van de branders
U handbediend of volautomatisch -- is onder
meer afhankelijk van de apparatuur en de kosten
van automatisering. In de berekeningen is uitge
gaan van met de hand bediende verdampingsbran
ders en volautomatisch bediende drukverstuivings-
en gasbranders.
Uit de kostenberekeningen blijkt, dat de aan
schaf fingskosten voor bijv. 6000 m- warenhuis
variëren van 52,tot 134,per 100 in2. De vol
automatische verbrandingsapparatuur blijkt 2 tot
2/z maal zo duur als de handbediende petroleum-
verdampingsbrander.
De aanschaffingskosten zijn bij de financiering
van groot belang. Bij de keus van de apparatuur
zijn echter de exploitatiekosten per jaar van meer
betekenis. Onder de kosten per jaar zijn begrepen:
de kosten voor afschrijving, rente en onderhouS
van de apparatuur, de brandstoffen, elektriciteit,
arbeid en - voor propaan - de eventuele tankhuur.
Bij verbranding van petroleum, propaan en aard
gas ontstaat zowel koolzuurgas als warmte. Deze
warmte is voor wintersla en stooktomaten nuttige
warmte en kan daarom in mindering worden ge
bracht van de kosten van toediening van CO2.
Uit de berekeningen blijkt, dat de toediening van
CO2 bij de teelt van herfstsla en stooktomaten voor
de oppervlakte tot 12.000 m2 warenhuis voor pro
paan, de hoogste en voor aardgas de laagste kos
ten per jaar geeft. Het verschil in jaarkosten
wordt kleiner naarmate de oppervlakte warenhuis
toeneemt. Het gebruik van aardgas levert dus
lagere kosten op dan het gebruik van petroleum
en propaan.
Reeds lange tijd zijn pogingen in het werk ge
steld om tot een landelijke vereniging van con-
tractzaadtelers te komen. Dat was niet zo een
voudig. In het noorden werkte reeds een aantal
jaren de contractzaadtelersvereniging, terwijl
daarnaast, in het bijzonder voor het westen des
lands, sedert enige tijd de stichting voor de con
tractteelt pogingen in het werk stelt om de con
tractteelt in betere banen te leiden. Voorts zijn er
hier en daar kleinere clubjes van telers actief bij
het zo goed mogelijk regelen van de contracten.
Dit alles is evenwel niet toereikend om een, het
gehele land omvattende, goede regeling van de
contractteelt te waarborgen. De 3 Centrale Land
bouworganisaties hebben nu in nauwe samenwer
king met de hierboven genoemde vereniging en
stichting dé grondslag "gelegd voor een landelijke
vereniging.
De op te richten vereniging kent als leden in
de eerste plaats de telers en daarnaast andere be
langstellenden. De vereniging heeft tot doel alle
aspecten van de contractteelt te behartigen. Voor
lopig alleen voorzover dit gewassen betreft die op
akkerbouwbedrijven worden geteeld n.l. zaden,
groenten en conservenerwten. Naast een voorlich
tende taak, zal de nadruk mede komen te liggen
bij het verlenen van hulp bij het afsluiten van
contracten en het oplossen van moeilijkheden.
Kort gezegd komt het er op neer dat er naar
gestreefd zal worden om de positie van de con
tractteler gelijkwaardig te maken aan die van de
contractgever.
Voor de meeste tuinbouwbedrijven is aansluiting'
op het aardgas nu nog niet mogelijk, misschien
binnen enkele jaren. Indien aansluiting binnen
korte tyd is te verwachten, moet de tuinder over
wegen apparatuur aan te schaffen, waarbij met
geringe kosten op aardgas kan worden overgescha
keld. Hiervoor konien alleen een aantal typen pro-
paanbranders in aanmerking.
Uit een globale benadering van dit keuzevraag
stuk blijkt, dat indien binnen één jaar aansluiting
op het aardgasnet kan worden verwacht, het voor
deliger is thans een voor ombouw geschikte pro
paan verbrandingsinstallatie aan te schaffen. Bij
aansluiting op het aardgas over twee jaar of later
leveren petroleumdrukverstuivers gemiddeld min
der kosten op.
Bij een totale oppervlakte van 6009 m2 kas be
dragen de kosten voor de herfstsla, afhankelijk
van de gekozen apparatuur, 1 tot 2 cent per krop
en voor de vroege stooktomaten 2 8 cent per
kg. De totale kosten bedragen dan ook 3 tot
7 van de opbrengsten.
Gezien de teeltresultaten is de toediening van
CO2 op de meeste tuinbouwbedrijven wel verant
woord- Dit neemt niet weg, dat de tuinder een zo
verantwoord mogelijke keus dient te maken uit de
verschillende verbrandingsinstallaties. Elke bespa
ring op de kósten levert hem immers direct voor
deel op. Bij de keus uit de verschillende appara
tuur zal hij zich een indruk moeten vormen van de
totale kosten per jaar. Alvorens echter tot kan-
schaf van een vèrbrandingsapparatiiur over -te
gaan zouden wij wel willen adviseren eerst inlich
tingen bij het Rijkstuinbouwconsulentschap te
Goes in te winnen.
In het komende winterseizoen zal via de afde
lingen van de standsorganisaties nader voorlich
ting gegeven worden over de taak en werkwijze
van de nieuwe vereniging.
Als een ieder meewerkt kan de zaak eind janu
ari 1965 rond zijn. Hierna zal de definitieve op
richting plaats vinden. Het is de bedoeling om
alleen in de akkerbouwsector te gaan werken.
Weliswaar wordt in de tuinbouw ook op contract
geteeld, maar hier heeft het Centraal Bureau via
de veilingen reeds orde op zaken gesteld. Wel is
nu al duidelijk dat het Centraal Bureau in een
later stadium nauwere samenwerking vuist.
Waar het in wezen om gaat is, dat de contract
telers bereid zijn eigen belangen te dienen door
met collega's samen te werken. Het gaat, daar zal
een ieder van overtuigd zijn, om grote belangen.
Hetgeen nodig is, is solidariteit. Met kat-uit-de
boom-kijkers alleen is weinig te bereiken.
Het is bepaald niet de bedoeling om een groot
en kostbaar apparaat te maken, integendeel. Even
min zal er sprake zijn van hoge contributies. De
nadruk ligt op een zodanige samenwerking in den
lande, dat de contractteelt op een gezonde en za
kelijke basis kan worden uitgeoefend; niet alleen
in het belang van de telers maar ook voor de
contractgevers.
In de komende maanden zal in ons landbouw
blad nader uiteengezet worden hoe men denkt de
plannen in daden om te zetten. Slaagt deze opzet
en dat kan met aller medewerking dan zal
er voor de contractteelt veel zijn gewonnen.
UET gaat weer al vroeg donker worden. Dit
houdt nog niet in dat voor ons, tuinders, d«
slappe tyd van het jaar reeds is aangebroken
maar het betekent wel dat de winter voor de deur
staat en dat weldra het vergaderseizoen is aange
broken.
Op het ogenblik is het in tuinbouwkringen nog
min of meer gevaarlijk om het woord vergadering
zelfs maar te noemen. Iedereen heeft het im-mers
nog druk en velen weten niet wat ze eerst moeten
doen. Het zal echter niet lang meer duren of veler
lei organisaties en instellingen zullen hun uitnodi
gingen tot ons richten voor het bijwonen van hun
vergaderingen en bijeenkomsten. Zonder twijfel zal
dat ook in onze tuinbouwsektor het geval zijn. In
verband hiermede willen wij deze week nog eens
wijzen op het belang van een goede oriëntatie van
de ondernemer op het tuinbouwbedrijf. Of men nu
te maken heeft met een glasbedrijf, met een volle-
grondsgroentebedrijf of met een fruitbedrijf, voor
elke ondernemer geldt dat er vele vragen zijn en
dikwijls ook problemen.
We hebben te maken met nieuwe cultuurmetho
den en nieuwe ontwikkelingen. We leven in een
dynamische tijd waarin alles in beweging is, ook
met betrekking tot onze bedrijven. Wanneer we
niet luisteren naar de stem van de tijd en voort
willen gaan op de oude vertrouwde manier zou
het kunnen zijn dat we tot de ontdekking komen
dat we niet meer mee kunnen. Dan kan het te laat
zijn. Daarom moet men op de hoogte blijven, weten
wat er te koop is, ook in tuinbouwland.
Men kan op verschillende manieren op de hoogte
blijven. Het goed lezen van de vakbladen is een
van de manieren. In de zomermaanden kan men
soms moeilijk komen tot het bestuderen van de
voorlichting die hierin wordt gegeven, maar in de
wintermaanden zouden we het vakblad graag
vóór de krant willen laten gaan.
Men kan ook op de hoogte blijven door het be
zoeken van de vergaderingen en bijeenkomsten
die worden belegd voor de sektor waarmee men
heeft te maken. Dikwijls komen daar deskundigen
vertellen van de nieuwste ontwikkelingen. Dikwijls
ook kan de onderlinge gedachtenwisseling er toe
bijdragen dat men een bredere kijk lvrïjg-i op vra
gen waarvoor men staat.
In dit verband zouden we nog eens willen wijzen
op het belang van de zgh. studieclubs van tuinders.
In verschillende delen van onze provincie bestaan
deze studieclubs. Daar kwam men de vorige whi
ter regelmatig bijeen om onderling van gedachten
te wisselen over de problemen die er waren roml
de bedrijfsvoering. Soms ook kwamen deskundi
gen van elders een inleiding houden voor de be
treffende groep van tuinders.
We geloven dat deze clubs zeer nuttig zijn en we
zijn er van overtuigd dat de tijd die men op deze
bijeenkomsten kan doorbrengen, goed besteed kan
zijn. Vooral ook in onze provincie waar de tuin
bouw in ontwikkeling is, zijn de vragen vele. Het
Rijkstuinbouwconsulentschap te Goes staat altijd
klaar om de mensen met hun vragen te helpen en
ter zijde te staan maar naast de individuele voor
lichting is het vooral de groepsvoorlichting die van
groot nut kan zijn. De wintermaanden zijn daar
het meest geschikt voor. Daarom nog eens: bekijk
of er in uw omgeving voor uw groep van onder
nemingen niet iets gedaan kan worden. We ken
nen wél studieclubs die elke week bijeen kwamen.
Zo druk behoeft men het direct niet te maken
maar het kan al nuttig zijn enkele keren in een
winterseizoen bijeen te komen. En natuurlijk zult
u ook niet verzuimen op de vergaderingen die uw
standsorganisatie belegt. Dit is echter zo vanzelf
sprekend dat we daar niet dieper op in gaan.
Een andere vraag waar we deze week nog even
iets over willen zeggen is de vraag wat we doen
moeten met ons fruit: bewaren of verkopen? Hier
mee zitten nog al wat fruittelers. Hoewel de prij
zen op het moment dat we dit schrijven de neiging
vertonen om terug te lopen, worden de goede kwa
liteiten redelijk betaald. Het is dit jaar moeilijker
dan ooit om een bewaar- of verkoopadvies te
geven. Het wil ons voorkomen dat de perentelers
de markt goed in de gaten moeten houden. Er is
veel opgeslagen in de koelhuizen, ook door de han
del. Er zijn telers die gaan bewaren als de handel
het ook doét. Ook deze mensen weten het echter
niet, al kennen zij uiteraard wel enigermate de
marktsituatie.
Het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen
heeft by de bespreking van verschillende belang
rijke appel- en pererassen voor dit jaar het advies
gegeven om voor een vlotte aanvoer op de veilin
gen zorg te dragen. Op het ogenblik is er een
flinke vraag voor export. Het is belangryk dat
r.r.n die vraag wordt voldaan al zouden we ook
weer niet voor elke prijs ons bewaarfruit verkopen
op het ogenblik. Het is moeilijk. De tussenweg is
misschien nog wel de beste oplossing.
Tot de volgende week.
Het moge dan zo zijn dat de oppervlakte op contract geteelde gewassen bij de meeste akkerbouw
gewassen niet zo bijzonder groot is, met elkaar komt die oppervlakte toch op zo'n 25.000 ha neer.
Bovendien staat het wel vast, dat deze oppervlakte in de komende jaren nog sterk zal toenemen. Nu
zijn de ervaringen met deze teelt in ons land bepaald niet altijd onverdeeld gunstig. De „kleine
lettertjes" op het contract leiden er in geval van moeilijkheden nog al te vaak toe dat de boer aan
het kortste eind trekt. De moeilijkheden zullen, naar men verwacht, er niet op verminderen indien
de contractteelt nog verder zal uitbreiden.
