Het vraagstuk van de peniciline in de melk
HOOI- EN STROPERS
H. ENGLEBERT N.V.
344
Verkeerd gebruik van peniciline
ZEEUWS LAND- EN TUINBOUWBLAD
J|ET vreemde verschijnsel doet zich voor, dat peni .iline voor de bestrijding van uierziekte bij het melk
vee vrij in de handel is, terwijl dit geneesmiddel voor de mens uitsluitend op doktersrecept mag
worden aangewend. Iedere veehouder kan tubes met penicilinepreparaten bij elke drogist of handelaar
aanschaffen en hiermee de uiers van koeien „volgens gebruiksaanwijzing", zonder inschakeling van de
dierenarts behandelen. In de praktijk vindt een dergelijke behandeling dan ook herhaaldelijk plaats. Dit
is een ongewenste, zelfs gevaarlijKe toestand.
EB IS EEN PENICILINEGEVAAR
HIT gevaar is er, meer of minder, op drieërlei
gebied n.l. voor de veestapel, de melk- en zui
velindustrie en mogelijk ook nog voor de mense
lijke voeding.
I 1. De veehouder heeft meestal de neiging, om
bij elk ontstekingsverschijnsel in de uiers van
zijn koeien peniciline te gebruiken. Dit antibio
ticum is echter als bestrijdingsmiddel alleen
werkzaam tegen enkele soorten uierziekte ver
wekkende bacteriën. Bij bepaalde vormen van
uierontsteking helpt dit middel niet of onvol
doende. Het gevolg is, dat de veehouder nog
meer, l.w.z. veel te grote hoeveelheden penici
line gaat gebruiken. Een dergelijke, herhaalde,
behandeling leidt ertoe, dat de meest resistente
stammen van de bacteriegroep lustig voort
woekeren, de peniciline dus niet meer helpt en
de uiers geheel kunnen worden bedorven.
De melk, die van dergelijke koeien wordt ge
wonnen, is minder geschikt voor het vervoede
ren aan de kalveren of varkens en zou bij een
zeer hoog penicilinegehalte vernietigd moeten
worden. De praktijk leert evenwel, dat de zuivel
fabrieken een deel van deze melk krijgen van
veehouders, die het niet zo nauw nemen. En
hiermede worden de moeilijkheden alleen maar
verplaatst.
X 2. De zuivelindustrie kan grote moeilijkheden
ondervinden van melk, die miet peniciline is
„besmet". Voor de bereiding van verschillende
melk- en zuivelprodukten worden in de fabriek
bacteriecultures gebruikt. Dit gebeurt o.a. bij
de bereiding van zuursels voor de boter- en
kaasbereiding en ook bij de yoghurtbereiding.
Bevat de boeremelk peniciline dan remt deze,
als antibioticum, de normale werking van de
zuur- en aromavormende bacteriën zodanig, dat
geen normale zuring optreedt en dus slechte
produkten worden bereid. Hoe sterk peniciline
zich in melk en melkprodukten kan handhaven,
is zelfs herhaaldelijk aangetoond bij de controle
op melkpoeder. Het is dus geen wonder, dat de
zuivelfab-ikanten peniciline als een groot ge
vaar beschouwen, omdat de kwaliteit van de
produkten er ernstig onder kan lijden.
K 3. De laatste tijd houden de voedingsdeskun
digen zich ook bezig met de bezwaren van peni
ciline in de vooral op melk gebaseerde kinder
voeding. De aanwezigheid van peniciline kan bij
baby's spijsverteringsstoornissen veroorzaken.
In dit verband is het misschien een gelukkig
verschijnsel, dat de gevolgen van een te ruime
toepassing van peniciline door de melkveehou
ders reeds in de zuivelindustrie tot uiting
komen. Van hieruit zal de zorg voor kwaliteits-
produkten tot een meer verantwoorde aanpak
van het peniciline-vraagstuk moeten leiden.
CONTROLE OP PENICILINE
CONTROLE op de aanwezigheid van peniciline
in melk is in het laboratorium mogelijk. De
melkcontrolestations passen een methode toe die
berust op het onderdrukken van de groei van bac
teriën (hoofdzakelijk streptococcen) op een voe
dingsbodem door toevoeging van met peniciline be
smette melk. De uitslag kan echter pas na 3 a 4
uur worden vastgesteld.
De fabrieken hebben voor controle bij de melk-
ontvangst behoefte aan een veel sneller methode
voor het aantonen en het vaststellen van de mate
van peniciline.
Momenteel zijn in binnen- en buitenland
verschillende kleurstoffen, die als VERKLIK-
STOF aan de penicilinepreparaten kunnen wor
den toegevoegd, in onderzoek. De kleurstof
moet echter aan hoge eisen voldoen, o.a. goed
houdbaar, niet giftig, de uier niet beschadigen,
de penicilinewerking niet remmen, met de peni
ciline bij het melken worden uitgescheiden en
ook bij sterke verdunning nog aantoonbaar zijn.
Hoewel deze kleurstofmethode nog niet alge
meen voor de praktijk geschikt wordt geacht,
wordt deze in Australië al toegepast, waarbij de
verklikstof in enkele seconden kan worden aan
getoond. Gezien de preventieve werking voor
de veehouders verdient een dergelijke methode
de volle aandacht.
DE BESTRIJDING IN DE PRAKTIJK f
INSCHAKELING van het onderzoek op strepto-
coccen (als verwekkers van uierziekte) bij de
kwaliteitscontrole van de melk is een eerste stap.
Wanneer er streptococcen worden gevonden, kan
verwacht worden, dat de betreffende veehouder zal
overgaan tot penicilinebehandeling.
Voor deze veehouders zal bij een volgende con-
t 31e peniciline-onderzoek op de melk kunnen wor
den toegepast, waarbij het onderzoek sterk wordt
beperkt. Met behulp van de stal- en voederadvi
seur, gesteund door de Zuivelvoorlichtingsdienst,
zal de oorzaak van de besmetting moeten worden
opgespoord.
De ervaring leert, dat uierinfecties vooral het ge
volg zijn van een verkeerde wijze van melkwinning,
in het bijzonder op bedrijven, waar vooral in liet
begin een verkeerde methode van machinaal
melken wordt toegepast en verder steeds, wanneer
de gebruikers de voorschriften voor reiniging van
de melkmachine niet goed toepassen. Het probleem
van uierziekten en de daaruit voortvloeiende peni
cilinebehandeling is dus terug te brengen tot vak
kennis en verantwoordelijkheidsbesef van de melk
veehouders.
REGELING VAN HET PENICILINEGEBRUIK
THANS is in ons land een wetsontwerp voor-
bereid, inzake regeling van de handel in
geneeskundige produkten, met name ook van
antibiotica, waartoe peniciline behoort. Dit wets
ontwerp moet van grote betekenis worden ge
acht voor de melkverwerking, omdat het strui
kelblok voor een verantwoord penicilinegebruik
hoofzakelijk bij de handel ligt.
Wanneer voorschriften, zoals verplichte toe
voeging van een verklikstof aan peniciline effect
zal hebben, dan is het ook noodzakelijk, dat er
uitsluitend peniciline met deze indicator voor
veterinair gebruik in de handel komt.
Het zal dan wel niet voldoende zijn, wanneer al
leen in ons land, of maar in enkele landen de toe
passing van kleurstof wordt voorgeschreven. Een
internationale overeenkomst voor een grote groep
landen, waarbij in eerste instantie aan de E. E. G.
kan worden gedacht, met een gelijke verplichting
voor alle fabrikanten en importeurs van peniciline-
houdende preparaten voor veterinair gebruik, lijkt
de aangewezen weg.
Ir. W. L. HARMSEN.
No 57
Hier ls het antwoord op uw vraag naar
NOG MEER CAPACITEIT
NOG STERKERE CONSTRUCTIE
NOG GROTERE BEDRIJFSZEKERHEID
Elke minuut 10 balen... tot 20 ton per uur
en... 100amerlkaans fabrikaat.
In één woord:„een formidabele machine."
Een dubbel rendement uit uw Investering.
AFD. LANDBOUW VOORSCHOTEN TEL 01717-2010
DEALERS: Smederij M. Leenpoel, Kamperland - tel. 01107-336 Fa. P. Steutel, Landbouw-
mechanisatiebedrijf, Zierikzee - tel 01110-2427 Fa. A. van Weele, Wolphaartsdijk - tel.
01198-278 Fa. G. L. Slabbekoorn, Kloetinge - teL 01100-6606 Fa. Slabbekoorn De
Bruyn, Middelburg - tel. 01180-2714-3654 Fa. J. van Dixhoorn, Terneuzen - tel. 01150-2213.
