VEEHOUDERIJCONFERENTIE
CADETW
243
ZEEUWSE AGENDA
Over prijsbewust zijn
gesproken
V K M DAG 13 M AART 1964
VEEHOUDERIJ
TWEE DAGEN OP „WOUDSCHOTEN"
OP 24 en 25 februari j.l. werd in het Conferentie-oord „Woudschoten'' bij Zeist een K. N. L. C.-conferentie
over veehouderij-aangelegenheden gehouden.
De mogelijkheden om bij de afzet en verwerking van melk meer voor de boer uit de markt te halen,
was het thema van de eerste dag. Op de tweecre dag werd hetzelfde vraagstuk besproken ten aanzien van
vee en vlees.
HERORIËNTATIE NODIG
T\JU het deerlijk geschokte vertrouwen van de veehouderij in het landbouwbeleid van de regering weer
enigszins, zij het nog niet geheel, is hersteld, wordt merkbaar hoe het zwaartepunt van het nood
zakelijke markt- en prijsbeleid naar Brussel verschuift. Deze constatering liet de heer J. L. Nysingh. voor
zitter van de veehouderij commissie van het K N. L. C., in zijn korte openingswoord volgen door de stelling,
dat een heroriëntering van de georganiseerde landbouw noodzakek'; is om de Nederlandse veehouderij
een doelbewuste en slagvaardige positie in een grotere Europese markt te verschaffen. Er wordt veel
wilskracht van ons gevraagd om ons van de dagelijkse zorgen van het bedrijf af te wenden en ons te
bezinnen op onze positie in de naaste toekomst, aldus de heer Nysingh, die uit de opkomst (plm. 80 deel
nemers) zei af te leiden, dat de geestdrift van de veehouderij nog ongebroken is.
DE BOER EN ZIJN TEGENSPELERS
1~"\E bekende veehouder, de heer P. B. de Boer uit Stien:-, was de inleider over „De taak en plaats van de
boer in de huidige ontwikkeling van de landbouw". Aan de hand van cijfers wees de heer De Boer
erop, hoe groot de invloed van een wijziging in de financiële opbrengst is voor het arbeidsinkomen van
de boer, vooral als het aantal dieren per man stijgt en veel meer geld nodig is voor andere investeringen
dan mankracht De technische ontwikkeling schrijdt voort, de lonen stijgen, de kapitaalbehoefte neemt sterk
'toe. De produktie-eenheden moeten groter worden: als die te klein zijn. wordt lenen van geld voor de
nodige grote investeringen riskant.
Niet alle energie moet worden besteed aan het prijsbeleid van de nationale of Brusselse overheid,
maar de boer moet vooral letten op de aard en de groei van de economische grootmachten, die zijn
tegenspelers zijn in velerlei opzicht. Het is hard nodig, dat de boer wat van hun methoden en
werkwijzen leert. Zij hebben succes met prijs- en winst stabilisatie, merkartikelen, marktonderzoek
op grote schaal in een doelmatige afzetorganisatie. Concentratie van bedrijven en centralisatie
van bevoegdheden is buiten de landbouw aan de orde van de dag.
De heer De Boer stelde vast, dat het boerendenken nog teveel de strategie van de industriële wereld
ontbeert Door middel van coöperaties is wel wat gepresteerd, maar er is nog veel meer samenwerking
nodig. De boer moge dan misschien minder zeggenschap krijgen, maar de keuze tussen dit en een grotere
afhankelijkheid van industriële grootmarkten met een ongunstiger prijsvorming is toch niet moeilijk. Het
gaat niet om het uitleven van een overdreven coöperatief idealisme, maar om het op de een of andere
wijze versterken, van de onderhandelingspositie van de boer als aanbieder op de landbouwmarkten.
WEERWOORD VAN VRIJE COÖPERATOR
Tl TEN denkt te gemakkelijk over de voordelen van een grotere en nauwere samenwerking op het co-
operatieve zuivelterrein en van onze kant moet daarom eens wat terug gezegd worden, zei de heer
W. de Jong, directeur van de coöp. Zuivelfabriek te Marum en voorzitter van de vereniging van vrije
coöperatieve zuivelfabrieken (niet aangesloten bij een der zuivelvercoöpvevenigingen). De heer De Jong
betoogde/dat er nu eenmaal maar een bepaalde vraag en een bepaalde markt is voor de-verschillende
zuivelprodukten. Daarom is er ook bij concentratie nooit duidelijk meer beschikbaar om uit te betalen
voor de grondstof melk. Inderdaad heeft de condens-industrie veel gepresteerd, maar geheel zonder subsidie
kon zij het niet stellen. Men kan wel de botcrpvijsstabilisatiepolitiek roemen, aldus de heer De Jong,
maar tien jaar geleden was er eenvoudigweg een lage prijs nodig om de consumptie weer op gang te
brengen. De heer De Jong kruidde zijn kritische betoog met vele praktijkvoorbeelden, o.a. op zijn specia
listisch terrein: de kaas.
Het moet een koopman zijn. die het Nederlandse produkt in den vreemde afzèt. Verregaande con
centratie in verwerking en afzet heft de overschottenmarkt der zuivelnrodukten niet op. Nederland houdt
zijn kansen wel, als het E. E. G.-zuivelreglement maar eerlijk wordt toegepast, maar dit laatste meende de
heer De Jong juist te mogen betwijfelen.
ECONOMISCHE CONCENTRATIE
FA BS. H. Schelhaas, economisch medewerker van de Kon. Ned. Zuivelbond F. N. Z., stelde dat de zuivel-
industrie zich nog in het stadium van het hoog kapitalisme bevindt, terwijl het overige industriële
bedrijfsleven reeds volop het laag-kapitalistische stadium kent.
In de melk- en zuivelsector werken veel kleinere bedrijven met felle prijsconcurrentie, waarvan
de veehouder de wrange vruchten plukt; elders werken zeer grote ondernemingen zelf aan
marktordening en rekenen alle op basis van kostprijs plus winst.
Er is niets nieuws .onder de zon, aldus een motto van de heer Schelhaas: in 1900 en 1925 ver
schenen rapporten, waarin landelijke concentratie op zuivelterrein werd aanbevolen. Wat o.a. in
Denemarken, Engeland en Zweden mei lukte, lukte in Nederland niet. Er wordt 'vaak teveel
gedacht ar.n concentratie vanwege het goedkóner of beter produceren van grote fabrieken, zodat
een aantal andere stopgezet moet worden. Het gaat echter in het bijzonder om economische
concentratie, die tot een zekere machtsvorming kan leiden.
Deze hele grote ondernemingen (die vele fabrieken, kunnen omvatten) kunnen de nodige kanitalen
steken in de ontwikkeling van nieuwe produkten en het „maken" van afzetmarkten daarvoor. In Noord-
Holland, Groningen/Drente en Brabant/Limburg gaan de zulvelbonden in deze richting. In Denemarken
Steeft men een landelijke concentratie op afzetterrein bereikt, in Engeland ten aanzien van het melk-
aanbod. Om dit ideaal te bereiken is de wijsheid van Salomo nodig en een zorgvuldig behartigen van ge
vestigde belangen, bijvoorbeeld van directeuren en particuliere handelaren. Maar vooral sterke overturning
en wil van vele boeren. De voordelen van zo'n landelijke zaak zijn namelijk niet direct op het plaatselijke
vlak te constateren, waar boeren-bestuursleden van zuivelcoöperatiès zich in de eerste plaats verant
woordelijk voelen.
De heer Schelhaas besloot met de opmerking, dat haast geboden is om de Nederlandse zuivelindustrie
niet langer onverantwoord te doen lijden onder „regionalisme" en „dorpisme". De diagnose is genoeg
bekend en nu zal er wat moeten gebeuren.
Pn'js baconvarkens
nogmaals verlaagd
Gezien de gewijzigde
situatie op de varkens-
markt hier en on de bacon-
mavkt in Engeland, heeft
het bestuur van het Pro-
duktschap voor Vee en
Vlees besloten, de prijs
van baconvarkens ingaan
de maandag 9 maart j.l.
met 15 cent per kg te ver
lagen.
Dientengevolge zal met
ingang van de genoemde
datum voor baconvarkens
in de kwaliteitsklassen 1
t/m 4 ee prijs gelden van
resn. 2.85. 2,73. 2.68 en
2.63 oer kg koud geslacht
gewicht.
IMPORTEUR:
met o.a. gepatenteerde
oppel-lichtwielen
AFDELING GAI'INGE der Z.L.M. Algemene verga
dering op dinsdag 17 maart in het Verenigingsgebouw
Te Gapinge. Filmvertoning door de heer W. C. Sinke.
Toen wij onlangs op een veebedrijf in de om
geving van Woerden waren en even een kijkje
gingen nemen in de varkensstal troffen we daar aan
een plastic emmer met deksel, welke volgens de
label bevatte 10 kg speciale samenstelling van die
spore-elementen en mineralen welke onmisbaar zijn
voor het vee.
Als dosering werd aangegeven:
1. Zeugen: een volle eetlepel per dag
2. Beren: een volle eetlepel per dag: bij vele dek
kingen lot 3 eetlepels per dag
3. Biggen: zodra ze eten; een eetlepel voor 10 biggen
per dag
4. Biggen, 0 tot 8 weken: een eetlepel voor 6 biggen
per dag
5.
Lopers: een eetlepel voor 3 stuks per dag.
Daar de prijs van een normaal mineralen-
en
Verder werd als aanbeveling vermeld:
1. Voor sterke biggen en grotere tomen
2. Voor een betere bevruchting en goede conditie
van de beer
Tegen bloedarmoedealgemene verzwakking voor
komend uit een gebrek aan spore-elementen
4. Goede eetlust, verbetering van de algemene ge
zondheid
5. Snellere groei en betere verbetering van het
voedsel.
Wanneer we dergelijke mengsels onder mooi klin
kende namen en hoogdravende aanbevelingen aan
treffen wordt onze nieuwsgierigheid geprikkeld. En
to sterker, wanneer wij de betaalde prijs horen. Van
dit mengsel bedroeg de prijs per kg f 4,of wan
neer 10 kg werd afgenomen f 3,50. In het laatste ge
val kreeg men een plastic emmer „gratis",
spore-elementenmengsel voor varkens 1823 cent
per kg bedraagt, wilden we wel eens weten wat nu
geleverd werd voor f4,per kg. We hebben dan
ook een monster genomen en dit laten onderzoeken
op het Rijkslandbouwproefstation te Maastricht. Het
bleek toen, dat het monster ongeveer als volgt was
samengesteld:
30 fosforzure voederkalk, 25 keukenzout,
1,5 koolzure kalk, 1% ijzer-oxyde, 40%
gemalen gedroogd zeewier, 2°/o gemalen cacao-
doppen en sporen gemalen fenegriekzaad. Het kalk-
gehalte bedroeg 9,2 dat aan fosfor, gebonden tot in
mineraalzuur oplosbaar fosfaat, 5,3 Toegevoeg
de spore-elementen werden bijna niet aangetroffen;
met spore-elementen zullen bedoeld zijn de spore
elementen, die in het zeewier voorkomen.
Na ontvangst van het analyse-verslag zijn we eens
aan het rekenen gegaan.
Globaal bedraagt de inkoopprijs aan grondstoffen
22 cent per kg, mogelijk eventueel tot 25 cent toe.
Wij rekenden als volgt:
30 kg fosforzure
voederkalk d 31
25 kg keukenzout a 5,5
1,5 kg koolzure kalk a 3,6
1 kg ijzer-oxyde a 30
40 kg zeewier a 25
2 kg cacoadoppen a 6
ct per kg f 9,30
1,38
0,06
33 33 33 >3 0,30
33 33 33 5 33 10,—
33 33 33 33 0,12
per 100 kg: f21,16
Wanneer wij nu voor maalloon, mengverlies, ver
pakking, vervoer, omzetbelasting, winstmarge enz.
eens veel meer rekenen dan bij de bonafide mine-
ralenmengers gebruikelijk is, nl. f 15,per 100 kg,
dan zou de verkoopprijs, waarin dus een behoorlijke
winstmarge is opgenomen, f 37,— f40,— per 100
kg bedragen of 37 d 40 ct per kg. De prijs bedraagt
echter, afhankelijk van het kwantum., f 3,50 tot f 4,—
per kg.
Overigens hebben wij nog maar buiten beschou
wing gelaten in hoeverre er enig resultaat van dit
mengsel is te verwachten.
Het valt diep te betreuren, dat in deze tijd, die
voor onze boerenstand toch al verre van rooskleurig
is, sommige mensen er geen bezwaar in zien om
mengseltjes onder mooi klinkende namen, waarvan
we over de waarde voor het dier nog maar zwijgen,
tegen het tienvoudige van de werkelijke prijs aan
de veehouders af te zetten.
Eerlijkheidshalve dienen we hieraan toe te voegen,
dat we deze veehouders ook niet goed begrijpen. Er
zijn tegenwoordig vele mogelijkheden om goede
voorlichting te ontvangen, waarbij we denken aan
de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst, veevoeder-
bureaus, controleverenigin^en, instituten, dieren
artsen e.a. Laat men deze mogelijkheden dan toch
ook benutten en zich niet alles in de maag laten
splitsen.
E. J. BATS,
Directeur A.C,V. Controle.
