De marktpositie van kontraktteeltgewassen
Omzetdaling Zeeuwse veilingen
TIPS VOOR TUINDERS
B Forsythia kan nu geforceerd in bloei worden
gebracht. Voor het goed in bloei komen is het
gewenst dat de takken regelmatig vochtig wor
den gehouden. Verder moet men trachten een
gelijkmatige temperatuur aan te houden töe
tussen de 60 en de 70 graden F. ligt.
VRIJDAG 31 JANUARI
DE ontwikkeling van de E. E. G. marktregeling voor granen is vooral in
Nederland van invloed op de marktpositie van graszaden. Of in april
a.s. nog voor de komende graanoogst een uniforme graanprijs als basis door
de E. E. G.-landen zal worden aanvaard, is wegens de uitéénlopende be
oordelingen van het plan-Mansholt nog uiterst dubieus. Toch valt voor het
Nederlandse prijsniveau van granen oogst 1964 een aanmerkelijke verhoging
te verwachten. Daarentegen is de graszaadmarkt wisselvalliger door de op
en neergaande produktie in het omringende buitenland, maar ook in andere
werelddelen, als gevolg van wisselende weersomstandigheden voor de gras
zaadwinning van roodzwenk-landrassen in het groot. Evenals voor ruw-
beemd sedert vorige jaren is een marktdepressie voor roodzwenk aanleiding
geweest tot een drastische inkrimping van het areaal. Ook in ons land, met
als gevolg nu 'n behoorlijk prijsherstel tot 300.per 100 kg in de groot
handel en weer animo tot meer uitzaai. Voor ruwbeemd met een groothandels-
prijs beneden 200,is dat niet het geval, terwijl het gewone veldbeemd zich
met 250,bij 80% participatie voor de teler, op een redelijk peil
handhaaft. De schaarse hoogwaardige veldbeemdselecties trekken met een
recordprijs van 600,in de groothandel, de geroutineerde graszaadteler
aan, ook al is zowel de opbrengst als de kiemkracht daarvan belangrijk lager
en riskanter. In het algemeen is de graszaadopbrengst per ha in 1.963 even
wel tegengevallen, na de zeer goede opbrengst in 1962. Samen met 1961 is er
over de laatste drie jaar een gemiddelde opbrengst voor gewoon veldbeemd
en uitstoelend roodzwenk op tenminste 1000 kg droog en schoon zaad per ha
te berekenen. Maar de grote opbrengstverschillen, mede door meer of min
der geslaagde cultuurmethoden, blijkt uit de tot 2.000 kg per ha komende
topopbrengsten, waar dus opbrengsten van 500 kg of misoogsten tegen
overstaan.
0OK de raaigrassensector, waarvan de marktpositie meer gericht is op de
voederbouw, dus zonder de inslag van luxe en recreatie der gazon-
grassensector, kenmerkt zich door herstel van de prijsinzinking voor Wes-
terwoldsraai, beneden 100,in de groothandel voor selecties en de land-
rassen zelfs tot 60,Inmiddels is door rigoureuze teeltinkrimping en
opruiming de exportmarkt van Westerwoldsraai gestegen tot 150,tijdelijk
opwegend tegen het zwaar concurrerende Italiaanse raai, dat voor voeder-
bouw als ondervrucht in plaats van. klavers meer de voorkeur geniet, maar
niet éénjarig is. Daar Westerwoldsraai wel éénjarig is, in tegenstelling met
de andere graszaadrassen, is daarvan door teeltuitbreiding een snellere
marktaanpassing te verwachten. Evenals bij Engelsraai als toonaangevend
weideras met vele selecties van weide- en hooitypes, overvleugelen bij de
raaigrassen de selecties de landrassen, daa» de selecties overigens bij minder
zaadopbrengst, bladrijker zijn en vaak sneller groeien. De prijzen van se
lecties zijn dan ook aanmerkelijk hoger, terwijl de kontraktprijzen van raai
grassen althans zeer overwegend vast zijn in verband met groothandels -
v oorkoopkontrakten
TETRAPLOïDERASSEN
INMIDDELS is de veredeling van raaigrassen, evenals bij suikerbieten-
zaad, op moderne leest geschied en zijn er van Westerwelds- en Italiaans
xaaigras tetraploïderassen in de handel en is ook tetraploïd Engelsraai met
vroege en late types in beproeving. Deze kweekmethode met overigens wis
selvallige resultaten en extra kosten, opent een nieuw perspectief ook op de
exportmarkt, waar meerwaardige rassen tegen concurrerende prijzen een
voorsprong hebben, maar strak gebonden aan hoge kiemkracht en zuiver
heid. In de kontraktteelt moet de graszaadteelt technisch maar ook bedrijfs
economisch concurreren met de graancultuur, waardoor de betere rassen en
selekties in ons land de landrassen meer en meer zullen voorbijstreven in
areaal en gemechaniseerde cultuurmethoden. Voor oogst 1963 laat de markt
positie zich vrij stabiel en gunstig aanzien, maar de geldelijke opbrengst per
ha, na aftrek van de door de kontraktfirma's berekende droog- en schonings-
kosten en de kortingen voor kwaliteitstekortkomingen, is de kritische verge
lijkingsmaatstaf met 2.000,per ha als uitgangspunt, waarbij de wil
lige markt voor graszaadstro ruim opweegt tegen die van graanstro.
N dergelijke vergelijking kan worden gemaakt tussen de teelt van rijpe
erwten en van doperwten op kontrakt met de conservenindustrie, waar
van het kontrakt prijsniveau voor 1964 door loon- en kostenstijging wel
enigermate is verhoogd, maar waarbij ernstig rekening is gehouden met de
zware concurrentie op de exportmarkt van blik- en diepvriesconserven en
met de soms goedkope invoer van grondstof uit België.
De animo voor deze kontraktteelt is in diverse, vooral klei-akkerbouw-
gebieden, vrij groot met in opbrengst en kwaliteit wisselende rassen mede
door het tijdstip van oogsten, waarbij de teler een financiële opbrengst per
ha beoogt die tegen rijpe erwten opweegt.
Ook de kontraktteelt van conservenbonen, evenals van winter
groenten. verenigt de intensieve akkerbouw met de grove tuin
bouw, waarbij de tussenhandel met individuele konirakttelers con
curreert met de collectieve kontraktteelt via de tuinbouwveilingen
Deze concurrentie is niet alleen financieel afhankelijk van de
marktpositie en de vraag om tijdige grondstof voor de fabrieks-
campagnes, maar ook in service bij de levering van zaaigoed bij de
oogst met hulpkrachten en machines en bij het transport naar de
fabriek. De veilingen zijn daarbij ingesteld op kwaliteitskeiiring en
een aan de veilingaanvoer aangepast oogst- en leveringsschema.
Evenals de kontraktteel van land- en tuinbouwzaden zeer gebaat
is bij aangepaste algemene en participatievoor waar den met een ver
antwoorde verdeling van de rechten en verplichtingen, wordt de
kontraktteelt voor de industriële verwerking bevorderd door objec
tief marktonderzoek van landelijke instanties.
Averigcns geeft de verhouding van vraag tot aanbod de toon aan, waar-
door het kontrakt-prijsniveau voor spinaziezaad bij 1963 met 20,
per 100 kg is verhoogd van 90,— tot 110,— voor de overwegende rassen, als
gevolg van de lage opbrengsten door slecht oogstweer en de krappe voor-
raadpositie ook op de exportmarkt. Voor speciale en laatrijpe rassen, vaak
met minder obrengst en voor overwegend afzet in het binnenland, is nog wel
iets meer te bedingen, zodat voor spinaziezaad, mede als voorvrucht van
kanvijzaad, met eveneens een gunstige marktpositie op klei-akkcrbouwbe-
drijven, vooral in het noorden des lands, een aanmerkelijke teeltuitbreiding
te verwachten is.
Ook de kontraktteelt van suikerbietenzaad wordt geanimeerd door de
gunstige afzet by meer suikerbieten in 1964 in binnen- en buitenland en de
areaalbeperking 1963 als gevolg van deels uitgewinterde pootbieten. Wegens
de overheersende teelt van polyploïde rassen is de participatiebasis van deze
teeltkontrakten evenwel aan herziening toe, omdat de exportprijs van di-
ploïdzaad tot dusver in de verhouding 60 40 voor de kwekers/handelaren
het uitgangspunt is. Voor polyploid is de prijs veel hoger, in verband met
de durabele kweekmethode, waarvoor de kwekers een extra vergoeding ver
gen. Evenals voor voederbietenzaad in het Groninger bietenzaaddomein met
enige uitlopers naar Friesland en Noord-Holland, daar om de vergelings-
ziekte in Zeeland en de N.O.P. de bietenzaadteelt verboden is (behoudens
de in Zeeland te verlenen ontheffingen), zal voor 1964 en 1965 vraag en
aanbod bij de uitbreiding de doorslag geven en bij de animo de telerskon-
traktprijs voor oogst 1963, die thans in discussie is.
Bi Bij de opkweek van stookaardbeien dienen we
een juiste temperatuur en luchtvochtigheid aan
te houden. Overdag dient een temperatuur aan
gehouden te worden van 18 graden C.; de
nachttemperatuur op 10 graden C. Verder moet
de luchtvochtigheid aan de lage kant worden
gehouden, dit Lv.m. het optreden van Botrytis.
■I In de praktijk is gebleken dat de Jonathan
dankbaar is voor een vroege snoei terwijl de
Cox's Orange Pipin gunstig reageert op een
latere snoei. Dus eerst de Jonathan snoeien en
daarna de Cox's.
Een populierenwindscherm kunnen we gemak
kelijk zelf kweken mits de poten maar op tijd
zijn gesneden en worden geplant. De beste tijd
om de poten te planten is eind januari begin
februari. Voor het snijden en gereedmaken is
het nu de hoogste tijd. We nemen stekken van
1.50 meter lengte en plaatsen deze 40 cm in de
grond.
De teelt van aardbeien in kistjes begint met het
inbrengen van de kistjes met planten op het
eind van deze maand. Mocht een vorstperiode
dit beletten dan rustig laten staan met een flink
dek stro er op. Op deze manier kunnen ze toch
binnen worden gezet als we begin februari gaan
verwarmen.
Voor het opkweken van tomatenplanten moeten
we minstens 60 dagen rekenen. U kunt dus zelf
uitrekenen wanneer gezaaid moet worden als
U tomaten wil planten na stooksla.
B Zodra de grond het toelaat kan een begin wor
den gemaakt met het zaaien van andijvie, voor
voorjaarsteelt onder glas of volle grondsteelt,
in een warme bak of kas. De grondtempera-
tuur mag niet beneden de 12 graden C. komen.
Deze temperatuur moet beslist worden aange
houden, dit met het oog op schieters.
M Jonge tomatenplanten kunnen worden aange
tast door de wortelduizendpoot. Het zijn onge
veer 2 mm vuil-witte diertjes die in de grond
leven. De aantasting vindt meestal plaats en
kele dagen na het planten. Als U denkt van
deae beschadiger last te hebben dan kan het
beste wat stuifparathion in het. plantgat wor
den gebracht.
ÏVE omzet van de fruitveilingen is in 1963 in Zeeland heel wat lager geweest dan in het jaar daar-
voor. Dit blijkt uit het overzicht van de veilingomzetten dat het Centraal Bureau van de Tuin
bouwveilingen vorige week heeft bekendgemaakt.
De totale veilingomzetten in ons land kwamen, in 1963 op een bedrag van 890 miljoen gulden. Ten
opzichte van het jaar daarvoor is dat een stijging met 21 miljoen gulden. Deze stijging blijft belang
rijk beneden het gemiddelde van de laatste jaren.
Het Centraal Bureau van de veilingen zegt in haar commentaar over deze omzetcijfers, dat de tuin
bouw onder glas de in 1962 bereikte gunstige positie in 1963 zeker heeft gehandhaafd.
Over de situatie ten aanzien van de teelt van pit- en steenvruchten wordt gezegd dat deze zorgen
baart. Het omzetverloop blijft achter te» opzichte van de kostenstijging in 1963. Het afgelopen jaar
was een slecht jaar voor deze sektor.
Over het kleinfruit wordt gezegd dat de indruk is, dat de tuinbouw in deze sektor zijn positie, zij
het met ups en downs, ongeveer weet te handhaven.
De conclusie ten aanzien van de sektor van de vollegronds groenteteelt is dat in deze sektor in
1963 belangrijke verliezen zijn geleden en dat dit een tak van tuinbouw is, die over een reeks van
jaren gezien te vaak niet mee komt.
Samenvattend wordt over de omzet van de Nederlandse tuinbouw in 1963 gezegd dat de stijging al
leen voor de tuinbouw onder glas voldoende is geweest. In alle andere sektoren was 1963 een jaar
van teruggang. Met name in de opengronds groenteteelt en in de fruitteelt ging deze teruggang ge
paard met verliezen. In de kleinfruitteelt ging een stijging van de afgelopen jaren verloren.
Tenslotte geven we hieronder het overzicht van de omzetten van de Zeeuwse veilingen in 1963,
vergeleken met 1962. Ten opzichte van het voorgaande jaar valt er in Zeeland een teruggang te
constateren van 17 ofwel een bedrag van ruim 6,5 miljoen gulden. De omzet was in Zeeland als
volgt:
1962
Goes 9.500.436
Kapelle-
Biezelinge 11.403.977
Krabbendijke 3.763.560
Middelburg 3.094.007
St. Annaland 3.242.277
1963 Minder
8.552.112 948.324
9.457.364 1.946.613
3.156.135 607.425
2.478.097 615.910
2.322.189 920.088
St. Maartensdijk 2.165.192
Stavenisse 1.290.056
Terneuzen 2.061.043
Tholen 1.324.934
Tot. Zeeland ƒ37.845.482
1.515.673 649.519
927.501 362.555
2.010.461 50.582
901.202 423.732
ƒ31.320.734 6.524.748
Wanneer de weersomstandigheden het toelaten
dan kan in de laatste week van januari een be
gin worden gemaakt met het zaaien van tuin
bonen en erwten, voor de vollegrondsteelt, on
der glas.
B Denk er aan als U radijs wilt zaaien dat dit ge
was geen vorst kan verdragen. Radijs kan wor
den voorgekiemd in wit zand. Is de tempera
tuur te laag om het te zaaien dan kan het ge
kiemde zaad gemakkelijk enkele weken in het
zand blijven staan. Uiteraard vorstvrii,
B Bij de snoei van peren letten we er op dat de
koptak bij de rassen Conference, Triomphe de
Vienne en Clapp's Favourite minder sterk
wordt teruggenomen dan bij rassen als Doyenne
du Cornice en Beurre Hardy.
