Samenwerking in Land- en Tuinbouw
Df
00
KUNSTMEST^g-—
STROOIERS
Fa. M.Lvan ACKER Zn. A.D.RIEMENS. Fa. G.I.SLABBEKOORN In.
ZEEUWS LAND- EN TUINBOUWBLAD
VEEL gevallen van samenwerking hebben betrekking op
slechts twee of drie deelnemers, die ofwel gezamenlijk
bepaalde machines in eigendom en gebruik hebben, of waar
bij ieder andere machines in de combinatie brengt.
In het nummer van dit blad van 1 maart 1963 schreven
we een reportage over een groot akkerbouwbedrijf op
Noord-Beveland, n.l. dat van de heer Van Langeraad te
Kamperland.
Het gecombineerd gebruik van landbouwmachines kwam
toen reeds ter sprake en we zijn er nu nog eens bij hem op
teruggekomen om enkele verdere details over deze geza
menlijke exploitatie te vernemen. Reeds in 1947 werd hier
een 12-voets combine aangeschaft. Drie bedrijven werkten
hiermede, eerst in de gerst en later werd ook tarwe ge-
maaidorst terwijl ook erwten met de combine verwerkt
werden.
Na verloop van tijd werd een pick-up pers aangeschaft en
tenslotte een vlastrekker. Aanvankelijk werden deze machi
nes door genoemde drie bedrijven gebruikt, die samen 200
ha bouwland hadden. Thans werken twee bedrijven samen,
met een oppervlakte van 170 ha, waarvan ca. 100 ha graan
en erwten.
Ieders aandeel in de aanschaffingskosten is vastgesteld
in verhouding tot de bedrijfsgrootte. De 'onkosten worden
berekend per ha verwerkt produkt, de afschrijving wordt
voor ieder bepaald naar rato van het geïnvesteerde bedrag.
Om tot een goede werkverdeling te komen wordt vooraf
een programma opgesteld, waarna de percelen beurtelings
worden afgewerkt.
Nauwkeurig worden aantekeningen gemaakt omtrent
werkuren, onkosten, reparatieduur, kortom van letterlijk
alles wat met de exploitatie en het onderhoud der machines
te maken heeft, zodat aan het eind van het seizoen beschikt
wordt over alle gegevens nodig om ieders deel van de kosten
en afschrijving nauwkeurig te bepalen.
Deze boekhouding wordt door één der beide deelnemers
gevoerd. Een kwestie van vertrouwen uiteraard, welke na
een samenwerking van ongeveer 15 jaren geen moeilijk
heden oplevert. Toch vormt dit wederzijds vertrouwen overal
voor een groot deel de basis van een succesvol samengaan
|E voordelen welke de heer Van Langeraad in dit combineren van aan
schaffing en exploitatie van machines steeds heeft gezien zijn misschien
nu andere dan ongeveer 15 jaar geleden.
Toen begon men met machines die nog moesten bewijzen bruikbaar te zijn,
i b.v. de maaidorsers, en hadden de meeste landbouwers geen ervaring met
,j trekkers en dergelijke.
Wanneer men toen voor een machine, welke men nog nooit eerder op zijn
'i bedrijf had gehad, zoals b.v, een maaidorser, ea 12.000,betaalde, was dat
i naast een belangrijk bedrag ook iets waarvan men ten aanzien van bruik
baarheid en duurzaamheid nog in het ongewisse leefde. De redenen om een
dergelijke machine gezamenlijk aan te schaffen waren dus zowel vermindering
van investeringsdruk als van aanwezig of vermeend risico.
Het probleem der arbeidsbezetting op het bedrijf speelde toen nog geen rol.
In de jaren daarna kreeg men vertrouwen in nieuwe vindingen en werd ook
de factor arbeid mede beslissend.
We wezen er. al op dat het gezamenlijk exploiteren van machines door twee
partners verschillende vormen kent. Het kan gaan om één machine die men
samen gebruikt of verschillende die in combinatie worden gekocht, of combi
natie van machines die men ieder afzonderlijk bezit. In elk geval betekent
het minder investering per bedrijf, meer rentabiliteit per machines en in de
laatste jaren ook vooral minder behoefte aan toch al moeilijk te verkrijgen
arbeidskrachten.
Zagen we hierboven hoe twee bedrijven van behoorlijke omvang fgem. ca.
80 ha) op dit gebied kunnen samenwerken, dan is daarbij duidelijk dat de
motieven die ertoe leiden thans -dikwijls andere zijn dan in de beginperiode.
ARBEIDSBESPARING OP DE VOORGROND
Ï\AT vooral de schaarste aan mankracht heden ten dage op deze grote
V bedrijven als reden tot samenwerking belangrijker is dan b.v. op de
kleine bedrijven op Walcheren, ligt voor de hand en dit bleek ons temeer toen
we hierover spraken met de heer J. J. M. van Oeveren te Kortgene. Deze is
deelnemer in een combinatie van 7 landbouwers met akkerbouwbedrijven
van gemiddeld 45 a 50 ha die het afgelonen seizoen voor het eerst werkt en
wel met twee 2-rijige aardappelrooimachines. Ieders aandeel hierin is bere
kend aan de hand van het aantal hectares. In totaal worden ongeveer 50 ha
aardappelen gerooid.
(Adv.)
IHÏ
De LELY kunstmeststrooier geeft een uit
stekende verdeling van alle kunstmest door
de gedwongen geleiding via de lange gebogen
strooiarmen.
Ononderbroken strooit 2000 keer per minuut
een arm de afgemeten hoeveelheid kunstmest.
Vandaar dat uitstekende strooibeeld.
Gebruik ook de LELY kunstmeststrooier.
Vraagt nog vandaag inlichtingen of vrijblij
vende demonstratie.
Ieder der deelnemers heeft voor eigen rekening 1 4-tons kipwagen aange
schaft voor de afvoer der aardappelen. Ook voor andere doeleinden kunnen
deze wagens worden gebruikt.
De oprichting van de combinatie is op bijzondere wijze geregeld. Zij is n.l.
opgenomen in de Coöperatieve Vereniging Koelhuis te Kortgene. Daartoe
moesten de statuten van deze vereniging worden gewijzigd. Een huishoude
lijk reglement bevat de bepalingen die nodig zijn voor een goede samenwer
king.
De praktijk van het rooien komt er op neer, dat men twee ploegen vormt
met voor ieder daarvan één der deelnemers die als werkleidor optreedt.
Twee deelnemers in de combinatie stellen een trekker met chauffeur be
schikbaar, de overige arbeidskrachten worden geleverd door de andere be
drijven.
De heer Van Oeveren legde er de nadruk op dat dit gecombineerd rooien
in de eerste plaats veel minder mankracht vergt dan wanneer ieder bedrijf
het rooien zelf ter hand neemt. Wanneer hij zelf op zijn bedrijf het rooien
der aardappelen moest uitvoeren waren daarbij zijn 4 arbeiders geheel be
trokken. Nu werken 2 man in de combinatie en twee blijven beschikbaar voor
andere werkzaamheden op zijn bedrijf.
Een voordeel bij deze combinatie is dat de percelen der deelnemende bedrij
ven vrij dicht bij elkaar liggen. De verst verwijderde akker ligt niet meer dan
3 km van de centrale bewaarplaats af. De helft van de aardappeloogst wordt
op de bedrijven zelf in bewaring genomen, de andere helft wordt coöperatief
opgeslagen.
Volgens onze zegsman wordt met dit gecombineerd werken het grootste
voordeel behaald op het terrein der arbeidsbezetting, daarnaast is deze metho
de iets goedkoper dan het rooien door een loonwerkbedrijf, waarbij voorheen
op het land in zakken werd gerooid.
Dat daarnaast minder investeringen te doen zijn dan wanneer men ieder
een eigen rooimachine zou moeten aanschaffen ligt tevens voor de hand.
NIEUWE PLANNEN NIET ONDENKBAAR
De ervaring die men te Kortgene nu heeft opgedaan is zodanig dat
men van gunstige resultaten mag spreken en dit zal aanleiding kunnen
zijn dat ook voor andere gewassen, in de eerste plaats voor suikerbie
ten, aan gecombineerd rooien kan worden gedacht. De voortgeschreden
techniek op dit gebied heeft in korte tijd steeds betere mogelijkheden
voor machinaal werk geschapen en voor het komende seizoen zullen te
Kortgene wellicht reeds beslissingen in die richting genomen kunnen
worden.
OOK OP SCHOUWEN EEN GOED VOORBEELD
|YE wederopbouw van Schouwen-Duiveland heeft veranderingen gebracht,
welke spoedig de mogelijkheden en voordelen zowel als de noodzaak van
samenwerking deden gevoelen.
Immers het agrarisch herstel was één groot samensnel van allen die erbij
betrokken waren. We hebben dit kortgeleden te Zierikzee nog eens kunnen
vernemen toen het tot stand komen van de akte van toedeling der herver
kaveling een feit was geworden.
Uit dit samenspel is de zin tot samengaan gegroeid, ook nadat iedereen
weer on het eigen bedrijf en de bijbehorende akkers was teruggekeerd.
Te Nieuwerkerk ontstond dan ook reeds vroeg een cooneratieve vereniging
met het doel gezamenlijk landbouwmachines en -werktuigen aan te schaffen
en te exploiteren.
Aanvankelijk waren er ca. 30 deelnemers die in hoofdzaak samenwerkten om
het sproeien van land- en tuinbouwgewassen te vergemakkelijken. De tractie
voor de sproeimachine vond toen nog met paarden plaats.
Sindsdien is de combinatie sterk gegroeid zowel in ledental (thans 521 als
vooral ook wat het machinepark betreft. Om van dit laatste een idee te geven
kan het volgende lijstje dienen.
(Zie verder pag. 94)
Waterlandkerkje Hoek Kloetinge
Tel. 01170-2163 Tel. 01154-298 Tel 01100-6606
