Onderzoek landbouwwerktuigen
PLANTGOEDBEHANDELING
VRIJDAG 10 JANUARI 19 6 4
31
|VOC maar pas is een bewogen en moeilijk seizoen voorbij of men bezint
zich reeds weer op het volgend voorjaar. In de wintertijd zal men door
middel van literatuur en bijeenkomsten de nieuwste ontwikkelingen in de
landbouw kunnen afwegen tegen de toepassingsmogelijkheden ervan in het
eigen bedrijf.
De winter is echter niet alleen vergadertijd, het is ook de meest geschikte
tijd om het werktuigenpark aan een grondige inspectie te onderwerpen. Op
menig bedrijf is de arbeid de beperkende factor waardoor stagnaties in de
werkzaamheden in het hoogseizoen ontoelaatbaar zijn. Het is daarom van het
grootste belang dat de machines tijdens het werk geen oponthoud veroorzaken
dat aan minder goed onderhoud te wijten is. De laatste jaren is herhaalde
keren op het grote belang van goed onderhoud gewezen. In de praktijk blijkt
echter dat nog lang niet op alle bedrijven hieraan voldoende aandacht wordt
besteed. Daarom, worden hier enkele facetten van het veelomvattende onder
houd nader belicht.
Grondbewerkingswerktuigen. Het onderhoud van deze categorie werktuigen
is bij normaal gebruik gering. Bij de eggen kunnen verbogen of gebroken
tanden voorkomen, terwijl de haken en ringen van de trekbalk versleten
kunnen zijn. Ploegen kunnen na enkele jaren gebruik gemakkelijk speling
gaan vertonen in het kantel- of wentelmechanisme waardoor het keren van
de ploeg-moeilijk of soms zelfs onmogelijk is geworden. Neem hiertegen tijdig
maatregelen om stagnatie te voorkomen. Bescherm de blanke delen tegen
roesten door gebruik van een goede roestwèrende olie.
Zaai- en pootmachines. Een zaaimachine is een precisiewerktuig. Een juiste
afstelling van dezfe machine is erg belangrijk. De zaadafgifte per pijp verschilt
bij sommige machines sterk, waardoor dun en dik gezaaide rijen ontstaan.
Wanneer de machine wordt afgedraaid en het zaad van iedere pijp afzonderlijk
opgevangen en gewogen wordt, verkrijgt men een juist beeld van deze af
wijkingen. Bij nokkenradzaaimachines kan men met behulp van een stel-
schroefje aan de voorzijde van de machine de stand van de bodemklep wijzigen.
Hierdoor kunnen eventuele afwijkingen voor een groot deel worden opgeheven.
Niet minder belangrijk is de juiste afstelling van de zaaipijpen. Ook bij genor
maliseerde zaaimachines komt het regelmatig voor dat de zaaipijpen niet meer
op de juiste onderlinge afstand staan. Bij het schoffelen en oogsten kunnen
hierdoor grote moeilijkheden ontstaan. Controleert daarom de zaaipijpen op
eventuele afwijkingen.
Van de pootmachine heeft de transportketting
met bakjes vaak het meeste te verdui-en. Een half
versleten ketting kan veel narigheid veroorzaken
tijdens het poten. De toedekschijven vertonen moge
lijk te veel speling en het is nodig te controleren
of een goede smering hier nog vlot en goed moge
lijk is.
Wiedmachines. De belangrijkste onderdelen van
de wiedmachine zijn de parallellogrammen. Te veel
speling in de scharnierpunten kan men meestal op
heffen door de moeren een weinig vaster te draaien
waardoor deze draaipunten iets meer gaan klem
men. Wanneer bij de loopwieltjes te veel speling
aanwezig is, zal vernieuwing van de asjes of nylon
busjes al naar gelang de uitvoering nood
zakelijk zijn.
Oogstwerktuigen. Van de maaigarnituren zijn de
vingerbalk en het mes de belangrijkste onderdelen
die veel verzorging vragen. Een slecht snijdende
maaibalk kan vele oorzaken hebben. Vernieuwt
tijdig versleten onderdelen zoals de snij plaatjes in
de vingers en gebroken of versleten mesjes. Te veel
speling van het mes in de vingerbalk kan men ver
helpen door het wegnemen van vulplaatjes die
onder de mesdrukkers voorkomen of ook door de
drukkers eenvoudig neer te slaan totdat het mes
kleeft" in de vingerbalk.
De oogstmachines in het algemeen hebben veel
bewegende delen zodat deze werktuigen aan veel
slijtage onderhevig zijn. Met regelmatig en grondig
reinigen van de gehele machine en tijdig smeren
kan onnodige slijtage worden voorkomen. Onder
delen die versleten zijn of te veel speling vertonen,
dienen nu vernieuwd te worden. Veel aan slijtage
onderhevig zijnde aandrijf-, zeef- en transportket
tingen van machines die veel grond verwerken zoals
aardappel- en bietenrooiers. Een goede controle op
slijtage en soms moeilijk zichtbare breuk kan later
veel oponthoud voorkomen.
De trekker. De rustperiode is voor de trekker
temperaturen zijn er de oorzaak van dat het ver
mogen van de accu kleiner is. De olie in de motor
wordt dikker, waardoor bij het starten meer energie
van de accu gevraagd wordt dan normaal. Verzorg
daarom de accu goed door regelmatig met (enkel)
gedestilleerd water bij te vullen.
Wanneer bij zeer lage temperaturen de accu geen
voldoende energie kan opbrengen om de motor vlot
rond te draaien, kan mén proberen de accu vooraf
uit de trekker te nemen om in een verwarmde plaats
op temperatuur te laten komen. Hierdoor krijgt de
accu een hogere capaciteit en gaat het starten beter.
Een betere methode is om de accu regelmatig op te
laden met behulp van een gelijkrichter zodat men
steeds over een geladen accu kan beschikken,
meestal nooit zo lang als van de andere werktuigen.
Niettemin is de winter altijd een lastige tijd voor
de trekker. We denken hierbij o.a. aan de hoge eisen
die gesteld worden aan de startinstallatie. De lage
Wanneer de accu steeds op voldoende spanning
wordt gehouden, zal dit de levensduur gunstig be
ïnvloeden. Speciaal de accu's die voorkomen op
motoren die slechts gedurende een korte periode
in het jaar gebruikt worden zoals bijvoorbeeld
op maaidorsers zijn meestal zeer snel versleten.
Dit vindt zijn oorzaak in het feit dat door een
lange rustperiode de accu uitgeput raakt en nader
hand niet meer op spanning kan worden gebracht
en dus waardeloos is geworden. Iedere 4 a 5 weken
opladen zal de levensduur aanmerkelijk ten goede
komen. Wanneer de accu meer dan 3 maanden
achtereen niet gebruikt wordt, is het raadzaam de
accu zo nu en dan te ontladen door er bijvoorbeeld
een lamp op aan te sluiten om hem meteen daarna
weer bij te laden. Er zijn momenteel goede gelijk-
richters in de handel met ëen laadcapaciteit van
3 tot 6 ampire/uur tegen prijzen van 35,— tot
80,afhankelijk van de uitvoering.
De verzorging van de verschillende filters be
paalt voor een groot deel de levensduur van de
motor. Een vervuild filter zal vuile lucht, vuile
brandstof of vuile olie .naar het inwendige van de
motor doorlaten met als gevolg een versnelde
slijtage. Besteedt daarom extra zorg aan deze filters
door ze tijdig te verversen of te vernieuwen.
Smering en onderhoud in het algemeen. Op vrij
wel alle machines komen tegenwoordig een aanta!
vetnippels voor om met behulp van een vetspuit
de bewegende delen te kunnen smeren. Controleert
in deze winterperiode eens of er geen vetnippels
beschadigd, verstopt of verloren zijn. Wanneer de
machines grondig doorgesmeerd worden, verkrijgt
men een juist beeld van het goed functioneren van
deze nippels. Goed doorsmeren betekent: eerst van
nippels en vetspuit het uitwendige vuil verwijderen
en daarna smeren tot het nieuwe vet langs de ran
den naar buiten treedt. Daarna veegt men met een
doek het oude vet af, maar laat een randje van het
nieuwe zitten zodat binnendringen van water en
vuil niet mogelijk is. De wielen van machines en
wagens zijn niet altijd voorzien van smeernippels.
Voor een goed onderhoud dienen deze één keer per
jaar te worden afgenomen om de lagers te reinigen
(bijvoorbeeld met petroleum) en daarna van nieuw
lagervet te voorzien.
Vele machines gaan door het veelvuldig gebruik
en het blootstaan aan alle mogelijke weersinvloeden
vrij snel tot roesten over. De wintertijd is uitermate
geschikt om deze machines van roest te ontdoen en
opnieuw van een verf laag je te voorzien. Een
machine die goed onderhouden is en goed in de
verf zit, zal prettiger aandoen en het werk daarmee
veraangenamen.
Het is uiteraard piet mogelijk om alle werktuigen
die op een landbouwbedrijf voorkomen, stuk voor
stuk te behandelen. Het is de bedoeling geweest met
behulp van enkele richtlijnen te wijzen op de be
langrijkheid van een goed onderhoud en het tijdig
uitvoeren hiervan. Men dient steeds voor ogen te
houden dat door goed onderhoud de werktuigen,
machines en gereedschappen in goede staat ver
keren, steeds voor gebruik gereed staande. De be
drijfszekerheid wordt hierdoor vergroot, want er is
weinig kans dat op ongelegen ogenblikken manke
menten zullen optreden. Vervelende onderbrekingen
en kostbaar tijdverlies kunnen dus door een goed
onderhoud voor een belangrijk deel worden opge
vangen.
A. REMIJN R.L.V.D. Axel.
GLADIOLEN
FIND december-begin januari kon met het ko-
ken van de gladiolenkralen; worden begon
nen. Het beste is te zorgen dat vóór half januari
dit karweitje klaar is. Na die datum neemt de
kans op schade toe.
De beste resultaten worden bereikt door de kra
len vooraf 2 x 24 uur te weken in water van
15-20° C. Het effect van de behandeling op de do
ding van de schimmel wordt hierdoor aanzienlijk
verbeterd.
TEMPERATUUR EN DUUR. De temperatuur
van het water moet 53° C zijn. Gebruik een ge
ijkte thermometer. Een iets te lage temperatuur
geeft onvoldoende bestrijding. Te hoge tempera
turen kunnen de kralen doden. Voor het op con
stante temperatuur houden van het water in de
ketel is het noodzakelijk dat het water in be
weging wordt gehouden. Een klein pompje kan
hiervoor zorgen. Aan beide smalle zijden van dc
ketel komt dan een slang in het water.
De behandelingsduur is 30 minuten. Het is be
langrijk dat de kralen snel de watertemperatuur
aannemen. Daarom moet de nieuwe korf bij voor
keur worden ingezet aan die kant van de ketel
waar de persslang van de pomp hangt. Meestal
gebruikt men meerdere korfjes in een ketel. Tel- y
kens als er na een half uur een wordt uitgehaald,
kan men er tegelijk een inzetten. De temperatuur
blijft goed constant;
AFKOELEN. Van zeer groot belang is het dat
de kralen direct na het koken worden afgekoeld.
Uitstorten in een gaasbak en broezen met koud
water geeft een snelle afkoeling. Terugdrogen van
de kralen is noodzakelijk. Bewaar de kralen ver
der tot de planttijd op een koele plaats (plm.
10° C). De warmwaterbehandeling is tegen droog-
rot, hardrot en brand praktisch afdoende. Tegen
fusarium is deze behandeling Onvoldoende. Par
tijen waar fusarium in voorkomt, kan men daar
om beter vernietigen.
BEWARING VAN BEHANDELD PLANTGOED
Het plantgoed van gladiolen dient droog en koel
te worden bewaard. Droog betekent af en toe, b.v.
eens per dag een uur, ventileren. Koel wil zeggen
bewaring bij plm. 10 a 20° C. Te droog bewaren
van kralen heeft een te diepe kiemrust tot gevolg
waardoor de knollen in het voorjaar na het plan
ten ongelijk uitlopen. Het gevolg hiervan is een
ongelijk, laat gewas. Ook in januari kan trips in
de gladiolen nog veel beschadigen. Het is waar
schijnlijk dat al enige malen de naftalineverdam-
per heeft gewerkt. Herhalen in januari, b.v. eens
per 7 a 10 dagen, geeft de zekérheid bij het af
leveren geen afkeuringen op te lopen. Per keer
wordt gebruikt 1 kg naftaline per 100 m3 schuur-
inhoud. Ventilator afzetten en plafondventilatoren
laten draaien. Strooien van naftaline op de knol
len brengt risico's met zich mee. Bij eventueel
strooien, strooi dan op de vloer. Eventuele levende
trips worden door de damp, die er door het
strooien altijd in lichte concentratie, is, gedood of
weinig aktief gemaakt.
PELLEN EN BESCHADIGING. Beschadigde
gladiolen (vooral de kleine maten) verstenen ge
makkelijk en zijn dus waardeloos. De pelmachines
kunnen, bij partijen die zich niet voor machinaal
pellen lenen, veel beschadigen. Meestal is het zo,
dat, naar gelang de partij langer boven de grond
staat, de knollen slechter pellen. Het opkomst
percentage is belangrijk op te voeren als het
plantgoed goed doorzocht wordt. Aldus de heer
P. C. Ruyter in „Mededelingeii" van R. T.
Hoorn.
