Vervolg Openingsrede
Algemene Vergadering
DINSDAG 24 DECEMBER 1963
105$
houden Zo overwegende begin ik le begrijpen dat
de zgn. Boerenpartij zoveel stedelijke stemmen
trok. Deze consumenten zagen wel wat in lage
Voedselprijzen, in geval van volledige vrijheid en
wegvallen van de Regeringshulp. Natuurlijk zou
den er wel eens voordelige perioden opduiken,
echter veelal slechts van korte duur, zoals b.v.
tijdens het Koreaconflict, waarin de boer dan veel
belasting zou moeten betalen, maar meestal zou
schraalhans keukenmeester zijn. Hoevelen herinne
ren zich nog de dertiger jaren en anders moeten
de jongeren dat nog eens aan hun ouders vragen
toen men juist onvoldoende overheidshulp kon
kriigen en hoe slecht het toen was.
Met het huidige kostenpeil zou de situatie dan
nog veel erger dreigen te worden. Iedereen maakt
plannen, terecht; de boer maakt een zaaiplan, een
Voederwinningsplan, een financiële begroting. En
Btaat er niet in het Nieuwe Testament „Wie een
toren bouwt, zit neer en rekent eerst de kosten".
DE betere zuivelmarkt, de hogere industriemelk-
waarde en verhoogde toeslag on de industrie-
melk is van grote betekenis vooi* de rundveehou
derij. Waar bovendien mag worden verwacht dat de
verbetering van het prijspeil van geschikte slacht
koeien deze winter en voorjaar blijft aanhouden,
zal dit alles kunnen leiden tot de zo noodzakelijke
verbetering van de inkomenspositie van onze vee
houders". De Raiffeisenbode gaat dan voort met
een beoordeling van het gemengd bedrijf en ook
daar constateert men, dank zij de hogere melk
prijs en dank zij de zeer gunstige ontwikkeling
van de varkensprijzen, dat het gemengde bedrijf
er veel beter voor staat dan een jaar geleden.
In de vleessector is een zekere schaarste. Deze
ontwikkeling heeft zich in de eiersector welis
waar minder sterk voorgedaan, maar ook hier
verwacht men toch dat de eierprijzen zich voor
lopig zeker op het huidige beduidend hogere
niveau zullen kunnen handhaven, terwijl er in
de kippenoorlog een wapenstilstand overeenge
komen is. Door de betere prijsvorming kan thans
ook bet traditionele gemengde bedrijf uit het slop
geraken,
In de tuinbouw blijft de ontwikkeling in het al
gemeen gunstig, ook al is de prijsontwikkeling in
enkele sectoren minder bevredigend, zoals b.v. in
de fruitteelt. Het is waarschijnlijk niet zozeer een
structureel verschijnsel, dan wel een gevolg van
een goede oogst en een ruim aanbod.
De bloembollen-sector had een misoogst in voor
jaarsartikelen, doch de afzet van bloemkwekerij-
produkten vertoont een gunstig beeld, al beschouwt
men het wel als een gevaar dat onze export onvol
doende is gespreid en te veel op Duitsland is ge
richt.
Minister Biesheuvel heeft dezer dagen nog eens
gewezen op de dynamische ontwikkeling van de
glastuinbouw, een ontwikkeling die wij ter zijde
opgemerkt in ons gewest ook hand over haifd
tien toenemen.
TOEKOMSTMUZIEK?
II/AT de akkerbouw betreft moeten er nog aller-
lei beslissingen vallen, maar wanneer deze
beslissingen verstandig zullen uitvallen, zitten er
forse prijsverhogingen in de lucht, niet alleen voor
de suiker, maar ook voor de granen dank zij
het gedurfde Mansholtplan, waar op het ogenblik
in Brussel zulke belangrijke onderhandelingen over
aan de gang zijn. Uiteraard, zegt de Raiffeisenbode
weer, is een dergelijke verhoging, nu ook het kos
tenpatroon door de loonontwikkelingen een stijging
ondergaat, voor de producent zeer welkom. Ne
derland als voornaamste exporteur van veehoude
rij produkten zal er echter vooral voor moeten wa
ken dat de positie van onze veredelingslandbouw
door een sterke verhoging van de grondstoffenprijs
niet wordt verzwakt.
Integendeel, voorwaarde zal moeten zijn dat dan
ook de interne heffingen gelijktijdig worden afge
broken en er in de dierlijke sector evenals bij de
granen geen grenzen meer zullen zijn. Bovendien
zal Nederland moeten eisen dat de gemeenschap
pelijke verantwoordelijkheid en de gemeenschap
pelijke financiering zich ook uitstrekt tot andere
produkten, met name de zuivel.
Wat het financieel orgaan schrijft klinkt ons na
moeilijke tijden als muziek in de oren, maar teveel
nog als toèkomst-muziek.
We willen hopen dat het alles zo zal uitkomen
als de Raiffeisenbode veronderstelt, maar de huid
van de beer is nog niet verkocht en de beer nog
niet geschoten, al is hij gelukkig op de korrel ge
nomen.
ONEVENREDIGE LASTEN
VOOR DE LANDBOUW
WANNEER we de Landbouwprijsindexcijfers
van oktober 1963 bekijken is er t.o.v. een
jaar geleden inderdaad van enige verbetering
sprake. Het algemene landbouwprijsindexcijfer be
droeg in oktober 117 tegen 111 in september en
100 in oktober 1962. Als gevolg van hogere prijzen
voor alle produkten in de akkerbouwsector steeg
het groepsindexcijfer met 7 punten van 112 tot 119
tegen 111 een jaar geleden. Ook het groepsindex
cijfer voor veèhouderijprodukten liep op en wel
van 111 tot 116. In oktober 1962 bedroeg het 97.
In deze sector stonden tegenover een lagere prijs
voor eieren hogere voor andere produkten. En nu
het sluitstuk voor het beoordelen van de belang
rijke laatste regel: het groepsindexcijfer voor kos-
tenfaktoren bleef op 166 en lag daarmee 8 punten
hoger dan 12 maanden eerder.
Wanneer we nu bedenken, dames en heren, dat
de standaard 100 betrekking heeft op de jaren
1949/'501952/'53 dan illustreert dit alles nog eens
wat ik in de aanvang van mijn rede stelde ter zake
de goedkoopte van ons voedselpakket en accen
tueert het slechts het gevoelen dat er onevenredig
lasten op ons zijn geladen.
Waar het orgaan van de Centrale Bank ech
ter helemaal geen rekening mee gehouden heeft
en waar niet over gesproken wordt is echter
het feit dat dit jaar de oogstopbrengsten tegen
gevallen ziin en dat is met hooggestemde toe
komstverwachtingen niet direkt goed te maken.
Het is voor agrarisch Zeelandnaar het zich
laat zien, in tegenstelling met 1962, geen best
jaar. Wanneer de gemiddelde suikerbietenop
brengst in onze provincie 38 ton per ha is
en men moet deze leveren op het binnenlands
gefixeerde prijsniveau, heeft men er nu niet
zoveel aan dat de wereldmarktprijs van suiker
f 100 of meer is. Een ander belangrijk produkt
in het areaal, de gerst, was van opbrengst ook
te laag en de prijs mager. De veehouders had
den dit voorjaar nog tijdenlang slechte afzet-
prijzen voor slachtvee. De melkprijs is U allen
bekend, de voerkosten zijn enorm. Ook met de
appels is het voor velen het afgelopen voorjaar
en ook dit seizoen geen weelde geweest.
Nogmaals, wat voor veranderingen liggen er in
het verschiet? Er is een grote strijd aan de gang
in Brussel en het ziet er alles zeer dreigend uit. Is
dit alles slechts tactiek of wachten ons nieuwe
teleurstellingen
Dames en heren. Het is op dit moment eigenlijk
net als in voorgaande jaren onmogelijk om een
verstandig woord over de onderhandelingen in
Brussel te zeggen. Wanneer we de geschiedenis in
dit opzicht nagaan, weten we dat er van alles uit
de bus kan komen maar dat het dit keer om nog
belangrijker zaken gaat dan de vorige keer bij de
Kerstmarathon is ongetwijfeld een feit. We komen
er straks nog op terug.
WEIDEBEDUIJVEN IN NOOD
NA dit overzicht zou een buitenstaander zich
kunnen afvragen waarom, wanneer de per
spectieven op het ogenblik toch gunstiger zijn, on
der aanvoering van de Friese Maatschappij van
Landbouw op het ogenblik zo forse geluiden wor
den gehoord, waarbij de nadruk ligt op klachten
en op protestacties zelfs. Ik heb zo straks gezegd,
dat op het gebied van de landbouw tal van facet
ten waar te nemen vallen. Er zijn sectoren waar
het op het ogenblik goed gaat en andere waar het
op het ogenblik slecht gaat. Bij die sectoren waar
het op het ogenblik goed gaat, zijn er echter ook
waar het een jaar geleden bijzonder slecht ging.
Het omgekeerde is ook het geval. Dit in aanmer
king nemende, de algemene zwakke financiële
positie van het landbouwbedrijfsleven en het feit,
dat de inkomstenbelasting in de goede jaren de
extra s afroomt, terwijl er in de slechte jaren niets
te reserveren overblijft, deze feiten bij elkaar doen
jammer genoeg de voordelige perioden niet vol
doende tot hun recht komen. Er zijn echter ook
sectoren in onze Landbouw met een grote L
waar het verleden slecht was en waar het op het
ogenblik nog bijzonder beroerd gaat en waar het
al enige jaren mis is geweest eg één van die ge
bieden, die wat dat betreft in een bijzonder zoek
licht zijn komen te staan, zijn de veenweide-ge-
bieden. Daarbij behoort bijv. het gehele lage mid
den van Friesland, U kunt ze evenzeer in de Hol
landen en in sommige gebieden met een meer ge
mengd karakter in het oosten van het land vinden.
Het merkwaardige is, dat men bij de uitslui
tend weidebedrijven die zich daar bevinden,
niet direkt behoeft te spreken van structurele
gebreken die komen er natuurlijk ook wel
voor maar er zijn tal van bedrijven, die een
voldoend grote oppervlakte en die ook 'n be
hoorlijke verkaveling hebben en die geleid wor
den door uitstekende bedrijfsleiders en die toch
met de huidige melkprijs niet uitkomen. En
wanneer we nu al enige jaren lang moeten
waarnemen dat 't inkomen van deze mensen zo
slecht is, dan moet men er zich ook niet over
verwonderen dat deze mensen a.h.w. in op
stand gaan komen. Deze mensen zitten zó in
nood, dat het water hun tot aan de lippen ge
stegen is en dat ze eenvoudig niet meer weten
of ze zich links of rechts moeten bewegen.
EEN BEETJE DE GOEDE KANT OP
7E zijn ei1 dus ook met de maatregelen die
Minister Biesheuvel prijzenswaardig geno
men heeft tot verhoging van de melkprijs voor de
zogenaamde tussenperiode van 1 november1 april
a.s. nog niet. Ze komen met die 30,5 cent niet uit
en ze willen 35 cent hebben. Ze vragen van de rest
van de Nederlandse landbouw om met hun soli
dair te zijn in deze actie. Ik geloof, dames en heren,
dat wij alle begrip kunnen hebben voor de moei
lijkheden, die zich op deze bedrijven voordoen,
maar wanneer men om een volledige solidariteit
vraagt terwille van een groep, dan spreekt dat ons
gevoelen aan, maar dan dreigt het gevaar, dat de
rest van de Nederlandse bevolking zou menen dat
de boeren helemaal niet op prijs stellen wat er nu
bijv. voor verbeteringen in de landbouwpolitiek van
het nieuwe ministerie waar te nemen zijn. De eer
ste indruk is immers dat de nieuwe minister een
man is van goede wil, die zijn uiterste best doet
om voor de landbouw zoveel mogelijk te bereiken,
terwijl het Kabinet zelf trouwens ook het blijkt
uit de Troonrede naast de bouwnijverheid de
landbouw als een van haar belangrijke priorieiten
naar voren geschoven heeft. Wel is al onmiddellijk
na de loonexplosie, die het begin van het optreden
van het Kabinet begeleid heeft, de vraag naar
voren gekomen in hoeverre de prioriteit nog wer
kelijkheid zal zijn voor wat betreft verschi'lende
bes+edingen. die in verhouding minder zullen gaan
betekenen naar gelang de kosten ook van deze be
stedingen. gezien de loonmaatregelen, duurder zul
len worden. Het zou ons eerst wel gelukkig maken
als er prijzen uit de bus konden komen zoals door'
de Friese Maatschappij van Landbouw zijn ge
noemd, maar zij hebben met de realiteit niet alles
meer te maken. Wat zou gemakkelijker zijn voor
een voorzitter nu mede dergehike prijzen aan te
bevelen? Dan was ik ongetwijfeld vanmiddag de
populaire man en zou de vergadering van mening
zijn: „dat heeft de Voorzitter maar eens goed
gezegd Maar onze verantwoordelijkheid is, kun
nen we ze ook waarmaken, zien wij daar kansen
in? Zo niet, dan strooi ik U bewust zand in de ogen
en daar ben ik niet voor. Ondanks het huidige wel
standsniveau worden er door de gemeenschap tal
van eisen on de rug van de Regering geladen,
waarvan men liefst zou willen dat ze alle tegelij
kertijd werden voldaan. Dit is voor de knapste kop
zelfs een onmogelijkheid; niemand kan dergeliike
eisen tegelijk uitvoeren, terwijl men dan bovendien
tegelijkertijd nog om belastingverlaging roept. Nel
zo goed als de Regering moet roeien met de riemen
die ze heeft, zullen wij wat dat betreft ook de rede
lijkheid moeten betrachten en van onze kant moe»
ten roeien met de riemen die we hebben. We heb
ben ik herhaal hetde indruk dat we een beetje
de goede kant opgaan.
In dit verband noem ik nog de prijs van 65,—
die voor de suikerbieten gevraagd is. Bij het be
rekenen van deze vraagprijs is zeker met een aan
tal kostenverhogende faktoren, zoals die zich reeds
voordoen en in verband met de komende loonsver
hoging nog voor zullen doen, geen rekening ge
houden. De vrachtkostenverhoging die bijvoorbeeld,
wordt ingevoerd is in deze prijs niet ingecalculeerd*
NIEUWE MINISTER KANS GEVEN
HET lijkt mij juist de nieuwe Minister van Land-'
bouw eerst de kans te geven te laten zien„
wat hij voor ons kan doen en hem na de vertoonde
start niet direkt in de eerste maanden te zeer voor
de voeten te lopen. Wanneer in de loop van het
volgend produktiejaar zou blijken, dat er op dit
gebied nog onvoldoende gedaan is, kunnen we
proberen om onze acties voort te zetten en da
medewerking daarvoor van de Regering te ver
krijgen. Maar we moeten aan de andere kant ook
Zo verstandig zijn dat we de zaak niet overtrekken.
Er staat nog heel wat op het lijstje: ik denk daarbij
in het bijzonder ook aan de wens tot belastingegali
satie, die nog steeds in ontwerp bij de Tweede
Kamer ligt. en ik denk in het bijzonder ook aan
fiscale faciliteiten voor een betere uitrusting van
onze bedrijfsgebouwen. Ik denk ook aan de pro
blemen, die de hoge grondprijzen in dit verband
zijn op gaan leveren, een punt waarover we van
morgen gesproken hebben en waarover ik straks
ook nog wel graag iets zou willen zeggen.
Het ergste vind ik altijd nog de achterstand dte
we de laatste vier jaar hebben opgelopen, omdat
we nu zo duidelijk kunnen constateren, dat de land
bouw in die tijd a'leen maar achteruit gesukkeld
is, terwijl de rest van het bedrijfsleven en met haar
velen in de Nederlandse maatschappij (gelukkig
dat dat kon), omhoog geklauterd zijn. Dit doet mij
een beetje denken aan een andere fabel, n.l. één
van Tolstoi:
Over de man die een koe had, die elke dag
een emmer vol melk gaf. De man nodigde toen een
paar gasten op bezoek en hij molk die koe zo haré
hij kon om zoveel mogelijk melk te hebben en toen
molk hij haar een aantal dagen helemaal niet en
voerde haar ook niet ai te best. Toen hij echter
weer volop melk nodig had, meende hij door een
tijd lang minder vragen, nu wel weer op volop of
zelfs veel meer te kunnen rekenen, maar de melk
van de koe was opgedroogd en ze gaf minder dan
ooit tevoren.
HIER EN DAAR MOEDELOOS
IN een dergelijk stadium zouden wij met onze
landbouw ook kunnen komen te verkeren en
het zal bepaald niet gemakkelijk zijn om het oude
peil van de melkgift weer terug te krijgen. Op da<
gebied zijn er tal van moeilijkheden opgedoken,,
omdat de wijzigingen in het maatschappe^k
patroon zo snel gaan, punten waarover we bij
vorige gelegenheden uitgebreid hebben gesproken
dat de aanpassing ons wel eens in de steek laat
(Zie verder volgéïide paginaJ
