De mechanisatie van de bietenoogst
H1
871
Oogstmethode moet passen voor het bedrijf
Benut de dagen met werkbaar weer volledig
Vlot werken door goede organisatie
VERZAMELROOIEN NEEMT STERK TOE
VAAK belangrijker dan de keuze van een bepaalde oogst -
machine is de werkmethode die toegepast wordt. Het
rooien van bieten op voorraad, waarbij het produkt in
dwars- of langs-zwaden op het land is gedeponeerd, wordt
steeds meer verlaten.
Als vervolg hierop zien we een duidelijke toename van de
belangstelling voor machines die de bieten in een bak of op
een naastrijdende wagen kimnen brengen. Deze ontwikke
ling hebben we ook bij de oogst van andere gewassen ge
zien. Het is in feite een zeer logische ontwikkeling.
Worden de bieten op een meerijdende wagen gerooid,
dan betekent dit een koppeling van het transport aan de
rooimachine.
1IERMEE gaat ook een zekere binding van personeel en materiaal ge
paard. Dit kan bezwaren opleveren omdat eigenlijk in dezelfde periode
nog zoveel ander werk moet gebeuren, zoals ploegen en wintertarwe zaaien.
Het is dan ook niet vreemd dat de belangstelling voor het rooien in een ver
zamelbak toeneemt. Immers bij deze methode is het in principe mogelijk dat
het bietenrooien en verzamelen door één man plaats vindt.
In vergelijking met de zgn. wagenrooiers komt hierdoor dus een trekker
en een man vrij die voor ander werk produktief kan worden gemaakt.
De verzamelbak kan op de trekker of op de machine zijn gebouwd; bij ver
schillende machines is er geen keuze. Beide konstrukties hebben vóór- en na
delen die per bedrijf nog weer verschillend kunnen zijn. Ditzelfde geldt t.a.v.
de plaats waar gelost wordt op het einde van het perceel. Als aansluitend
verder transport nodig is, zal veelal gelost worden op gereedstaande wagens.
Soms kan ook rechtstreeks op een stortplaats, bijv. langs een verharde weg,
worden gelost.
Bleten rooien met loofklapper. Duidelijk is te zien hoe regelmatig het loof
over het land verdeeld wordt.
Belangrijk is dat de inhoud van de bak en de perceelslengte ongeveer op el
kaar zijn afgestemd; het is gewenst dat de opbrengst van een omgang in deze
bak verzameld kan worden. Bij een perceelslengte van circa 300 meter zal de
bak (voor een omgang) ongeveer 15002000 kg moeten kunnen bevatten,
uiteraard afhankelijk van de opbrengst en het tarrapercentage.
Uit een oogpunt van organisatie in het bedrijf is een rooimachine met ver
zamelbak aantrekkelijk. Er kleven echter ook bezwaren aan, zoals beperkte
bakinhoud, moeilijk rijden op natte grond bij geheel of gedeeltelijk gevulde
bunker (vooral bij nauwe rijenafstanden), bunker op trekker is bezwaarlijk
als de trekker ook voor ander werk moet worden gebruikt.
Machines die de bieten op een meerijdende wagen deponeren, kunnen in
principe ook meerrijig zijn. Het sterke punt hierbij is de grotere capaciteit per
tijdseenheid. Vooral bij goed werkbaar weer is dit waardevol. De organisatie
van de afvoer moet dan echter aan hoge eisen voldoen.
Een ontkoppeling tussen rooien enerzijds en afvoer en transport anderzijds
wordt bereikt door de bieten zgn. op voorraad te rooien. Worden daarbij
langszwaden gevormd, dan kan machinaal worden geladen. Daarvoor worden
meestal speciale bietenladers gebruikt die een enorme laadcapaciteit hebben;
tot circa een ton per minuut. Ook dan worden derhalve hoge eisen aan het
transport gesteld.
Uiteraard kunnen dwarszwaden ook wel machinaal worden geladen bijv.
met een kraan en als het voldoende droog is met een trekkervoorlader.
BENUT WERKBAAR WEER
IEDER seizoen gaat gepaard met gunstig en ongunstig weer. Voor machi-
naai rooien zijn de dagen met werkbaar weer erg belangrijk. Niet alleen
kan dan vlotter en beter werk worden geleverd, ook de slijtage aan machines
en werktuigen is dan veel geringer, doch bovenal is het belangrijk voor de
Struktuur van de bodem. Het is voldoende bekend dat bieten oogsten onder
moeilijke omstandigheden inderdaad kapitalen kan kosten.
Het is echter eveneens bekend dat in de loop van de oogstperiode de op
brengst toeneemt. Nog onlangs is over dit laatste een verslag in dit blad
verschenen. Vanzelfsprekend zal iedere teler min of meer gecharmeerd zijn
van deze toename in opbrengst. Met een steeds verdergaande mechanisatie
valt dit echter niet te rijmen. Machinaal oogsten van bieten betekent in feite
Vfoeg beginnen en zoveel mogelijk dagen met werkbaar weer benutten
Vergeleken met werken bij ongunstige omstandigheden kan dit aan mate-
Stoil wagenrooiër In akiie.
Door de bieten direkt in een bar boven de trekker te rooien bespaart men
op mankracht. Bovendien krijgt men minder sporen op liet land.
riaal en struktuur een besparing betekenen die een veelvoud bedraagt van de
genoemde opbrengsttoename.
Ieder oordele voor zich, doch wat het zwaarst is moet het zwaarst wegen
Wordt deze handelwijze konsekwent doorgevoerd, dan zullen de bieten veelal
niet direkt kunnen worden afgevoerd. Het noodzaakt dus tot een tussenopslag
van het geoogste produkt. Deze tussenopslag moet aan tenminste één be
langrijke eis voldoen n.l. vanaf deze plaats moeten de bieten ten alle tijde
kunnen worden geladen en afgevoerd.
Bij deze (tijdelijke) opslag kunnen bewaarverliezen optreden, waarbij vooral
hoge temperaturen een grote rol spelen. Natuurlijke ventilatie is in dit ver
band belangrijk. Uiteraard is bevriezen evenzeer schadelijk.
HET LOOF
DOOR voederdoeleinden moet het loof zo schoon mogelijk worden geoogst.
Dit is vaak een moeilijke opgave. Indien het loof van machinaal gerooide
bieten in dikke dwarszwaden wordt verzameld, zijn de kansen op schoon loof
meestal het grootst. Het machinaal laden van loof is mogelijk doch niet steeds
bevredigend.
Als de bieten worden gekopt met kopsehoffel, kan zeer schoon loof worden
verkregen, vooral als het direkt op een wagen wordt gedeponeerd. Men rijdt
dan met dé wagen in het bietengewas, kopt de bieten en gooit het loof meteen
op de wagen. Dit blijkt in de praktijk goed te voldoen. Hot beste werkt men
op het perceel van achter naar voren en met de wind mee, terwijl een opzet-
stuk aan één zijde van de wagen erg praktisch is.
Anderzijds gaan steeds meer bedrijven er toe over om het bieteloof op het
land achter te laten. Voor aanvulling van de organische stof en ter bevorde
ring van de struktuur is dit zeer waardevol. Extra stukrijden van de grond
wordt eveneens voorkomen. In dit verband werd vorig jaar in Tholen een
loofverbrijzelaar gedemonstreerd die het blad versnipperde en over het land
verspreidde. Vervolgens werden de bieten normaal gekopt; deze koppen wer
den verzameld in een bak op de machine. Voor bedrijven die geen loof wensen
te verzamelen, is het een aantrekkelijk systeem dat intussen ook reeds op
enkele bedrijven in praktijk is gebracht.
AKTUELE PUNTEN
Voor machinaal rooien is een rijenafstand van 50 cm zeer gewenst; dit zo
wel voor machines en trekkers met verzamelbak als voor machines met
naastrijdende wagen. De meeste wagens hebben een spoorbreedte van 1.50
meter; dit past dus niet goed bij rijenaf standen van 40 of 44 cm, om alle
andere variaties maar niet te noemen. Als men machinaal bieten wil oog
sten is men tegen zichzelf als een rijenafstand kleiner dan 50 cm wordt
gekozen.
(Zie verder volgende pagina)
