De Zuid-Bevelandse Trekpaardfokkerij
Koninklijk Kweekbedrijf en Zaadhandel D. J. van der Have n.v.
Kapelle-Biezelinge
525
Vervolg van pag. 523
V R IJ D A G 7 JUNI 1963
Het Koninklijk Kweekbedrijf en Zaadhandel
D. J. van der Have n.v. te Kapelle-Biezelinge grijpt
met beide handen de gelegenheid aan om dit jaar
op uitgebreide wijze deel te nemen aan de Jaar
lijkse Z.L.M.-tentoonstellïng, welke georganiseerd
zal worden door de afdeling Oostelijk Zuid-Beve
land.
j_JOEWEL het hoofdkantoor en het schonings-
bedrijf aan de andere kant van het Kanaal
door Zuid-Beveland liggen, is toch de Research
afdeling gevestigd in Oostelijk Zuid-Beveland en
wel te Rilland-Bath. Op dit bedrijf wordt uitslui
tend gewerkt aan het kweken van nieuwe rassen
van suikerbieten, tarwe, zomergerst en haver, gras
sen, klavers en groenvoedergewassen, hybride mais
en uien. Het moet dus beschouwd worden als een
onderzoekcentrum voor toegepaste wetenschappe
lijke kweekarbeid. Het bedrijf is gehuisvest in de
Fredericapolder. Deze polder is 150 jaar oud en plm.
300 ha groot. Door een zeer nauwe samenwerking
met de eigenaren en rentmeesters is men in staat
een unieke vruchtwisseling voor een veredelings-
bedrijf toe te passen. Het laboratorium heeft een
nuttige vloeroppervlakte van 1300 m2; de proef
veldoppervlakte bedraagt in Nederland 35 ha, ter
wijl daarnaast in een 10-tal landen de suikerbieten
rassen op eigen proefvelden worden getest. Er zijn
momenteel 22 rassen van het bedrijf in de Neder
landse Rassenlijst opgenomen, terwijl er bovendien
nog 19 rassen van buitenlandse kwekers vertegen
woordigd worden. Een groot aantal rassen is boven
dien in het buitenland geïntroduceerd en in het
verkeer gebracht.
P)E eerste triploïde suiker- en voederbietenrassen werden in dit kweek-
bedrijf na de oorlog ontwikkeld terwijl de commerciële produktie van
deze rassen na 1958 een snelle uitbreiding onderging.
Daarnaast werden in 1961 op ruime schaal tetraploïde grassen geïntrodu
ceerd.
Het is goed zich te realiseren dat het Kweekbedrijf D. J. van der Have n.v.
het enige Kweekbedrijf is dat in Zeeland is gevestigd en dat dus het neven
voordeel heeft dat het ook nog ten behoeve van specifiek Zeeuwse omstandig
heden haar werk kan verrichten. Een niet te becijferen voordeel voor de
Zeeuwse landbouw!
Het meest spectaculaire van dit zaaizaadbedrijf is echter gevestigd te
Kapelle-Biezelinge. Daar heeft zich een bedrijf ontwikkeld voor het drogen
en schonen van zaaizaden, voornamelijk van eigen rassen waarvan de bedrijfs
gebouwen alleen al een oppervlakte beslaan van 10.000 m2. Als noodzakelijke
controle op de kwaliteit is er aan deze commerciële afdeling een modern uit
gerust zaadlaboratorium verbonden.
Zoals met zovele Nederlandse bedrijven het geval is, is ook voor het-1 bedrijf
van D. J. van der Have n.v. de Nederlandse markt te klein gebleken en vindt
er export plaats naar een 30-tal landen in de gehele wereld. Eigen kantoren
te Hamburg en Lokeren (België) duiden op het belang dat ook dit bedrijf in
de E.E.G. heeft.
WAT ZIJN NU VERREWEG DE BELANGRIJKSTE AFDELINGEN
VAN DIT BEDRIJF?
In de eerste plaats is er voor de Zeeuwse landbouwer de zo belangrijke
granenveredeling en deze wordt verricht in samenwerking met de bekende
bedrijven van Dr. Mansholi te Westpolder (Groningen) en de Firma Geertsema
te Groningen. De produkten van deze veredelingsarbeid wo,-den in Nedeidand
en elders in het verkeer gebracht onder de bekende afkorting M.G.H.
De volgende granenrassen zullen bij de meesten Uwer wel een bekende klank
zijn: Orca en Carpo zomertarwe, Ibis en Flamingo wintertarwe, Marino en
Major haver.
Ten tweede de suikerbietenveredeling. Dit is één van de moeilijkste ge
bieden der plantenveredeling en 't is sinds kort dat door middel van de manne
lijke steriliteit in deze veredeling het de kwekers gelukt is om rassen op de
markt te brengen welke een constante uniformiteit en constantheid in hun
eigenschappen vertegenwoordigen.
De wetenschappelijke arbeid gebeurt in samenwerking met een Engels
kweekstation en een grote Amerikaanse suikerindustrie, terwijl in vele landen
der wereld de rassen Trirave en Polyrave even bekend zijn als bij de Zeeuwse
bietenteler. Vooral op het gebied van de mechanisatie van de suikerbietenteelt
neemt het bedrijf een vooraanstaande plaats in; dit dringt te meer daar het
arbeidsprobleem zich plotseling in alle landen manifesteert. De geweldige
hausse in de suikerprijzen zijn hier niet vreemd aan.
Doordat deze mechanisatie een kwestie is waarbij werktuigen en het pro
duceren van zaaizaad in de juiste vorm en genetische afkomst hand in hand
gaan, is dit bekende Zeeuwse zaaizaadbedrijf op dit gebied veel meer als een
leverancier van zaaizaad. In vele landen geeft men reeds voorlichting over
het gehele probleem van de verhoogde suikeropbrengst gepaard aan een ver
mindering van het aantal manuren dat hierbij betrokken is.
Ten derde. De graszaadteelt is voor D. J. van der Have n.v. een belangrijk
onderdeel. Men heeft een groot aandeel in de graszaadteelt in Nederland zoals
deze zich tot op heden heeft uitgebreid. Voor de verwerking van de graszaden
vindt men in Kapelle een indrukwekkend machinepark dat tot de aller
modernste gerekend kan worden. Afgezien van de exportartikelen zoals het
veldbeemdgras, voert men een groot assortiment van eigen rassen welke ge
bruikt worden in de verschillende weidemengsels welke voornamelijk in het
oosten van ons land op grote schaal worden gebruikt. Verder vindt er een grote
export plaats van deze rassen naar vele landen met een geschikt klimaat en.
wij willen niet onvermeld laten de bijzonder grote belangstelling die er bij
onze buitenlandse relaties bestaat voor de tetraploïde raaigrassen die D. J. van
der Have n.v. als eerste bedrijf ter wereld in 1961 op commerciële schaal ingang
hebben doen vinden.
NOG STEEDS POSITIEF AANDEEL
D EKEND waren ook in vroeger jaren de Kruiningse fokstallen van A. J.
Boone met CASTORINE en CERTA VAN CASTORINE en die van Alex
van Hootegem wiens hengsten HANS, HENK en KOVACS VAN KRUININGEN,
die met nog diverse anderen lauweren hebben geoogst, terwijl in 1950 de door
hem gefokte merrie UDINE VAN KRUININGEN Nationaal Kampioene werd,
een succes dat door haar stalgenote ZORA VAN E.D.R. in 1956 werd herhaald.
Wc zijn er ons van bewust, met dit fragmentje historie allerminst volledig
te zijn geweest. Bovendien levert de Zuid-Bevelandse fokkerij nog steeds een
positief aandeel in de totale trekpaardfokkerij. Oude namen als die van C.
Mol te Waarde, Gebr. Smallegange te Ellewoutsdijk en zovele anderen zijn
gebleven, waarvan de beide met name genoemden alle werk nog met trek
paarden doen en zeker tot hun voordeel. Nieuwe trekpaardgebruikers dienen
zich aan als bijv. de gecombineerde fokstallen van de Maaker uit Wolphaarts-
dijk en Schrier van Kapelle onder de naam „Stal Reimershoek", voorts B. Si-
monse van Heinkenszand, de Wagenaars en van de Linde van Kloetinge en
nog zo velen. De avant garde die mee wil blijven doen en het toch niet los
kunnen laten, dat fokken en die mooie keuringen. Een krachtig legioen nog,
dat nog sterker zou kunnen zijn, als iedere fokker maar in Stamboekverband
fokte: hetgeen lonend is, althans meer lonend dan de wilde fokkerij. Dit wordt
nog niet altijd begrepen door velen uit de omgeving van Kapelle-Biezelinge,
Yerseke en de wijde omgeving van onze „Zuid-Bevelandse Zak" waar nog zo
veel trekpaarden worden gebruikt. Zeker, omdat via het Hulpboek thans het
Stamboek voor ieder toegankelijk is.
GOUDEN JUBILEUM
T" ENSLOTTE willen we het nog even hebben over de Bond van Trekpaard
fokkers in Zuid-Beveland, die op 10 juli a.s. zijn gouden jubileum viert
met een grote Fokdag annex veulenkeuring en de jaarlijkse provinciale merrie-
premiekeuring. Een jubileum-fokdag die het bestuur meent uit wellevend
heidsoverweging in Goes te moeten houden, omdat in deze stad haar zetel
is gevestigd en gezien de zeer grote medewerking, die het Stadsbestuur reeds
sinds zovele jaren bij de paardenkeuringen verleent. Omdat dit jubileum in
hetzelfde jaar valt als de Zuid-Bevelandse Z.L.M.-tentoonstelling wordt in dit
geval met de traditie gebroken de Bonds-fokdag aan de tentoonstelling te
verbinden. Bovendien valt de Z.L.M.-tentoonstelling wat vroeg in verband
met de veulenkeuring. Men weet dat er tegenwoordig meer veulens geboren
worden in de periode half mei-half juni dan daarvoor. De jubilerende Bond
heeft wel bewezen te hebben voldaan aan haar roeping door altijd op de bres
te staan, waar het de verdediging van de belangen van onze trekpaardfokkerij
betreft. Onverbrekelijk zijn de namen Scheele-de Putter, Mol, Kakebeeke, van
?t Westeinde, Boone, Groenewege, Timmerman en zovele anderen aan dit zc
nuttige Bondswerk verbonden.
PASSENDE BIJDRAGE Z.L.M.-FEEST
OMDAT deze Bond zijn fokdag om genoemde redenen niet aan de tentoon
stelling kan verbinden heeft de ingestelde Tentoonstellingscomm. „Paar
den" gemeend, dat onze trekpaarden in geen geval mogen ontbreken. Daarom
is besloten te trachten een centrale merriekeuring te organiseren. Dank zij de
grote medewerking van de bestuursleden van de Afdeling Zeeland van de
K.V.N.T. is het aantal aangiften niet minder dan 110 merries en 8 stalgroepen.
Een gedurfd experiment in deze tijd, maar net mag reeds nu als geslaagd wor
den .geheten. Zo zullen op vrijdag 14 juni in Kruiningen 110 van de beste. £©k-
merries uit geheel Zeeland aantreden en de sportieve strijd met elkander aan
binden. Stalgroepen, 4- en 8-spannen zullen voor een denderende show zorgen.
Er zal dan geen sprake zijn van vergane glorie, doch van levende werkelijk
heid. We zijn ervan overtuigd dat ze een passende bijdrage zullen leveren aan
onze feestelijke Z.L.M.'-dagen. Met onze fokkers hopen we op het volledig
welslagen van onze Kring-tentoonstelling in haar geheel.
Kapelle. mei 1963. J. VAN OVERBEEKE.
