Vele vormen met grote
stuwkracht
520
ZEEUWS LAXOBOl' \V BLAD
SAMENV
I UID-BEVELAND is ongetwijfeld geen gebied, dat wat betreft de samenwerking tussen boeren en tuinders (lees
vooral fruittelers) een witte vlek op de kaart is. Daarvan getuigen niet name de coöperaties. De enkele duizenden
boeren en tuinders, die hier een bestaan vinden, weten zeer goed wat samenwerking betekent. De gevarieerdheid van
de land- en tuinbouw een kenmerk van dit gebied heeft dan ook tot een rijk gesorteerde staalkaart van samen
werkingsvormen geleid. Dit maakt vanzelfsprekend het beeld wat overzichtelijk en maakt bovendien het gevoel, dat
men bij elkaar hoort niet altijd even sterk. Wat wij bedoelen te zeggen is dit: iedere coöperatie houdt zich slechts met een
of enkele aspecten van het land- en tuinbouwbedrijf bezig. Ze hebben echter één ding in het bijzonder gemeen, namelijk:
de belangenbehartiging van de boeren en tuinders in hun werkgebied. Daarom is het ons inziens noodzakelijk, dat de
coöperaties, onderlingen, boerenleenbanken en veilingsverenigingen ondanks hun verschillen in werkzaamheden toch zo
veel mogelijk samen optrekken. Ze horen namelijk bij elkaar, omdat ze een gemeenschappelijke basis hebben: de boeren
en tuinders op Zuid-Beveland objectief en zonder bij-oogmerken dienen. Natuurlijk geldt dit niet alleen voor Zuid-
Beveland, maar gelet op de vanouds mindere beslotenheid van ons gebied en de grotere variatie in land- en tuinbouw
willen we het in dit verband toch even wat meer beklemtonen. Vooral nu er zoveel krachten werken in de richting
van nauwere samenwerking of in ieder geval meer overleg.
Zoals overal wordt ook hier de samenwerking gestuwd door een klekie groep koplopers. Mensen met initiatief,
inzicht en doorzettingsvermogen. Dat was in het prille begin zo, dat is thans nog het geval. Maar daarnaast zijn er
gelukkig heel velen: die het nut van het samendoen volledig inzien en zij zijn het, die de uitbouw in ruimer verband
mogelijk maken. En van het nut van samenwerken is men op Zuid-Beveland vrij algemeen overtuigd. Niet alleen uit
een oogpunt van saamhorigheid, maar in het bijzonder vanwege de harde economische noodzaak. Niet altijd even van
harte, maar toch met de zekerheid, dat coöpereren een belangrijke zaak is, vooral ook in deze tijd. Vandaar de vele
initiatieven. Zie de veilingen en de aan- en verkoop om maar enkele belangrijke sektoren te noemen. Wij hopen dan ook,
dat de Zuid-Bevelandse boer en tuinder nog vele vruchten van de samenwerking mogen plukken. In het nu volgende
zullen we heel in het kort de vooi*naamste aktiviteiten de revue laten passeren.
De C. Z. A. V. te Wemeldinge,
volgen of liever gezegd voor te blijven vergt
van de coöperatie grote krachtsinspanningen. Naast
het hoofdbedrijf in Wemeldinge, heeft de C.Z.A.V.
thans ook de beschikking over een filiaal in Goes,
wat in hoofdzaak ingericht is voor verwerking en
opslag van zaaigranen, consumptiepeulvruchten en
fijne zaden. In Wemeldinge wordt in het kader
van geschetste ontwikkeling een nieuwe laag-
bouwsilo (capaciteit 2800 ton) met stortputten ge
bouwd. Allemaal kentekenen van een dynamisch
bedrijf; de boeren tot steun.
Ook de C.H.V., de rooms-katholieke aan- en ver
koopvereniging, is op Zuid-Beveland werkzaam.
DE VEILINGEN
T N het begin van deze eeuw deed het veiling-
wezen op Zuid-Beveland zijn intrede. Het
doel was en is concentratie van het aanbod. De
veilingen zijn in de loop der jaren diep geworteld
op Zuid-Beveland. In deze streek waar de tuinbouw
en met name de fruitteelt een zeer belangrijke
positie inneemt, vervullen de drie veilingen (Goes,
Kapelle en Krabbendijke) een onmisbare functie
als prijsvormingsinstituut. Er zijn echter meer
uitermate belangrijke facëtten aan het veilingwe
zen. We denken hierbij aan de service die zij biedt,
zowel aan haar leden telers als aan haar kopers.
Sorteer- en pakstations, koelhuizen, gascellen, fust
verstrekking enz. Voorbeelden van een uitgebreide
dienstenverlening, waarbij men niet geschroomd
heeft om hiervoor ettelijke miljoenen guldens te in
vesteren.
De veilingen zijn uitgegroeid tot dynamisch ge
leide bedrijven, die er zich steeds op moeten bezin
nen, voldoende aangepast te zijn aan de nieuwste
ontwikkelingen op het gebied van teelt, verpakking,
bewaring e.d.
Het vorig jaar behaalden de drie veilingen op
Zuid-Beveland gezamenlijk een totaalomzet van
25 miljoen gulden. Een bedrag dat duidelijk de
zeer belangrijke plaats weergeeft, die-wij innemen
in het proces van het tot waarde brengen van de
produkten van fruitteler en tuinder op Zuid-Beve
land.
HET COÖPERATIEF LANDBOUW-KREDIET-
WEZEN
C"AOK het coöperatief landbouwkredietwezen is
op Zuid-Beveland goed vertegenwoordigd.
Momenteel telt men hier 12 plaatselijke boeren
leenbanken, .waarvan er 10 zijn aangesloten bij de
Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank in Utrecht
en 2 bij de Coöperatieve Centrale Boerenleenbank
in Eindhoven. Het merendeel van deze banken heeft
het 40- of 50-jarig bestaan herdacht. Het is echter
vooral na de tweede wereldoorlog geweest dat de
boerenleenbank „gemeengoed" is geworden. Na 1045
zijn de banken uitgegroeid tot instellingen waar men
voor alle bankzaken terecht kan en waarbij alle
lagen van de bevolking zijn betrokken. Ze nemen
een belangrijke positie in bij het geldverkeer op
Zuid-Beveland.
coöperatie voet aan de grond en groeide het leden
aantal. In deze beginjaren werd de grondslag ge
legd en men kreeg voldoende armslag om de moei
lijke oorlogsjaren door te komen. De periode na
1945 betekent ook voor de C.Z.A.V. een tijd van
grootse opgang. Naast een aanmerkelijke uitbrei
ding van het produktenassortiment in de aankoop-
sektor meststoffen, zaaizaad, pootgoed, veevoe
der, brandstoffen (vaste en vloeibare) en bestrij
dingsmiddelen is vooral het accent komen te lig
gen op de afzet van granen, zaden en peulvruchten.
De vereniging groeide uit een modern opslag- en
verwerkingsbedrijf. Veel geld is en wordt geïnves
teerd in machines en gebouwen. We spraken over
een ingenomen positie. Deze moge blijken uit een
totaal omzet in het laatste boekjaar van ongeveer
23.700 ton, met een waarde van meer dan 6.350.000,
gulden. Hiervan kwam ruim 10.600 ton 3,7 mil
joen) voor rekening van de afzet van granen, zaden
en peulvruchten. Het is duidelijk dat voor derge
lijke grote hoeveelheden volumineuze produkten het
een en ander komt kijken. Vooral met het oog op
de huidige moderne oogstmethoden. Grote hoeveel
heden moeten in betrekkelijk korte tijd worden ont
vangen, verwerkt en opgeslagen. Nieuwe methoden
van transport losgestort en in kisten hebben
zich aangediend. Deze ontwikkeling op de voet te
De Boerenleenbank, instellingen waar men voor alle bankzaken terecht kan.
COÖPERATIEVE AAN- EN VERKOOP
TATANNEER men op Zuid-Beveland over de co-
operatie spreekt, wordt in zeer veel gevallen
de coöperatie in Wemeldinge, de C.Z.A.V., bedoeld.
Zonder ook maar iets aan het belang van andere
vormen van samenwerking te kort te doen, geeft dit
toch duidelijk de belangrijke positie weer, die de
C.Z.A.V. zich op agrarisch Zuid-Beveland verwor
ven heeft. Evenals andere coöperatieve aan- en
verkoopverenigingen in het zuidwesten, vindt de
coöperatie haar oorsprong in de vroegere dorps
verenigingen. Toch is de ontwikkeling niet helemaal
gelijkluidend aan die in andere gebieden. Dit blijkt
ook uit haar naam: coöperatieve Zeeuwse aan- en
verkoopvereniging. Inderdaad rekende de C.Z.A.V.
in de kinderjaren geheel Zeeland tot haar werk
gebied. Tevens was zij nauw verwant met de Z.L.M.,
haar promotor. De Z.L.M. kende namelijk een eigen
inkoopafdeling, waaruit in 1929 de vereniging tot
stand kwam. Een provinciale bundeling bleek echter
te hoog gegrepen. Het verschijnsel van streek-
centralisatie deed zich voor en de C.Z.A.V. nam in
het kader van deze ontwikkeling Zuid-Beveland
voor haar rekening. Vanaf 1935 is de C.Z.A.V. dan
ook een Zuid-Bevelandse aangelegenheid.
Ondanks een zeer hevige concurrentie kreeg de
