De rentabiliteit van de graszaadteelt
440
OOGSTJAAR 1961 en een samenvatting van het 3-jarig onderzoek
a
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
R. KRIJGER
R .L. V. D. - GOES
GEZIEN de toenemende belangstelling voor de graszaadteelt werd in 1959 besloten om in een 3-jarig
onderzoek vooral aandacht te besteden aan de rentabiliteit van dit gewas. Door dit onderzoek ge
durende 3 jaren voort te zetten konden de jaarverschillen enigermate worden teruggebracht. De waar
de van het gemiddelde cijfermateriaal is hierdoor belangrijk toegenomen. Daar de prijs zich regelmatig
kan wijzigen, zijn vooral de gemiddelde kg-opbrengsten en toegerekende kosten die aan deze teelt
zijn verbonden van groot belang, omdat deze ook in de naaste toekomst geen grote veranderingen
zullen ondergaan. Het inzicht in de bedrijfsekonomische zijde van deze teelt kan met de resultaten
van dit onderzoek worden vergroot.
OMVANG EN SPREIDING VAN DE TEELT
De omvang van de teelt in Nederland en de veredeling over het gehele land wordt weergegeven in
de volgende tabel (C. B. S.).
Gebied
1960
1961
1962
Groningen
1461
21197
1595
Friesland
105
127
78
Drente
S 18
45
7
Overijssel
41
28
4
Gelderland
127
136
105
Utrecht
1 26
21
22
Noordr-Holland
1587
1774
2413
Zuid-Holland
1477
1964
2388
Zeeland
1564
3122
4002
Noord-Brabant
1863
1905
1839
Limburg
29
61
43
Noordoost polder
538
557
737
Totftaj N^yi^ijd
8836
11937
13233
Voor de Zeeuwse eilanden geeft de ontwikkeling van de teelt vanaf 1955 een sterke toename te zien.
1955 33 ha, 1956 333 ha. 1957 340 ha, 1958 437 ha, 1959 993 ha, 1960 1009 ha, 1961 1711 ha, 1962 2118 ha.
Binnen de Zeeuwse eilanden blijkt dat de belangstelling voor de graszaadteelt niet overal even groot
is.
Gebied
«PP-
in van
de
akkerbouw
gew.
Schouwen-Duiveland
260 ha
2,1
St. Philipsland
198
14,2
Tholen
125
1,8
Noord-Beveland-
385
6,2
Zuid-Beveland
754
3,8
Walcheren
396
4,0
Totaal
2118 ha
3,73
Van het totale graszaadareaal in Nederland werden in Zeeland in de jaren 1960, '61, en '62 resp.
17.7, 26.2 en 30.2 verbouwd. Absoluut en relatief vertoont de graszaadteelt in Zeeland dus een aan
zienlijke toename.
DOEL VAN HET ONDERZOEK
UET 3-jarig onderzoek had ten doel om meer inzicht te verkrijgen in de rentabiliteit van deze teelt.
Met name is er een grote behoefte aan betrouwbare gegevens ter vergelijking met de overige
akkerbouwgewassen. Voor de belangrijkste graszaadsoorten werden gegevens verzameld over:
de bruto opbrengsten; nader gespecificeerd in kg-opbrengst, prijs per kg droog schoon zaad en de
stro-opbrengst.
de toegekende kosten; omvattende de kosten van zaaizaad, bemesting, loonwerk, drogen en schonen,
analysekosten, omzetbelasting en diversen.
het saldo; de totale bruto opbrengst minus de totaal toegerekende kosten levert het saldo.
De bedrijfskeuze was zodanig dat een voldoende spreiding over het gehele gebied ontstond. Boven
dien werd er naar gestreefd om naast ervaren telers ook die bedrijven in het onderzoek te betrekken
waar men nog weinig of geen ervaring had opgedaan. Op deze wijze werd getracht om een betrouw
baar gemiddelde te krijgen voor het gehele gebied. Tevens werden de graszaadpercelen van de L. E. I.-
bedrijven in dit onderzoek opgenomen, omdat de gegevens van deze bedrijven beschikbaar waren. Het
aldus verkregen materiaal werd verder bewerkt en samengevat tot gemiddelde saldoberekeningen per
graszaadsoort.
DE RESULTATEN
IYE gemiddelde saldoberekening per grassoort over oogstjaar 1961 laten de volgende saldi zien.
Voor beemdlangbloem 591,Engels raaigras 1435,kropaar 692,Roodzwenkgras uit
lopend 273,en bosjes 634,ruwbeemdgras 631,veldbeemd 1725,en Westerwolds raai
gras ƒ908,—.
GEMIDDELDE RESULTATEN PER GRASZAADSOOORT
Rekenkundig gemiddelde over 3 jaar*
Omschrijving
Graszaadsoort
Opbrengst zaad in kg/ha
Prijs in guldens per 100 kg
Opbrengst hoofdprod. in guldens
Opbrengst bij prod, in gld/ha
Totaal opbrengst in gld/ha
Toegerekende kosten in gld/ha
Zaaizaad
Bemesting
Loonwerk
Drogen en schonen
Analysekosten
Omzetbelasting
Diversen
Totaal
Saldo
opbrengst - toegerekende kosten
Aantal waarnemingen
O)
O
3
CD
ca
9
(u
2
ca
'S
<D
ca
c
W
Roodzwenkgras
ea
ca
a
2
w
'B
O
X>
öa
T3
O
CD
XJ
g
CU
CJ
X5
O
3 w
T* in
O
o ca
£2
619
1386
961
1177
797
581
1288
1421
17027
15123
13933
10493
15282
22427
19827
9810
1054
2096
1339
1235
1218
1303
2560
1394
190
332
194
233
138
153
246
140
1244
2428
1533
1468
1356
1456
2806
1534
12
11
6
6
30
27
17
24
137
214
178
161
163
161
206
106
300
362
291
293
274
271
322
300
100
110
63
127
116
114
141
119
16
21
17
19
29
15
24
16
53
105
70
62
61
65
128
69
37
42
37
41
45
31
41
43
655
865
662
709
718
684
878
677
589
1563
871
759
638
772
1927
857
12
83
12
37
33
3
74
8
DIT onderzoek werd uitgevoerd over de
oogstjaren 1959 tot en met 1961 en had
betrekking op 262 percelen in totaal. Deze
percelen werden zoveel mogelijk over het
gehele ambtsgebied verdeeld.
De graszaadteelt op de Zeeuwse eilanden
werd sterk uitgebreid en heeft op tal van
bedrijven een vaste plaats in het bouwplan.
De toegerekende kosten van graszaad lig
gen gemiddeld ongeveer ƒ300,tot ƒ500,
hoger dan voor de granen. Vergelijking van
bruto-opbrengsten kan daardoor tot onjuiste
konklusies leiden.
De saldi van Engels raaigras en Veld-
beemdgras waren gunstig in vergelijking
met wintertarwe.
Alle overige graszaadsoorten bleven met
hun saldi aanzienlijk lager dan zomergerst.
Met een eenvoudige vergelijkingsformule
kan men voor een bepaald bedrijf berekenen
bij welke graszaadprijs eenzelfde saldo (op
brengst-toegerekende kosten) wordt be
haald als voor een vergelijkbaar gewas zoals
wintertarwe of zomergerst.
De graszaadteelt is een spekulatieve teelt.
Prijs veranderingen kimnen in de naaste toe
komst de verhoudingen der saldi van de
diverse graszaadsoorten snel doen wijzigen.
Tal van nevenfaktoren vragen de aandacht
van hen die overwegen om graszaad te telen.
Een belangrijk rapport voor hen, die gras
zaad telen of in de toekomst hiertoe plan
nen hebben!
VERGELIJKING VAN DE SALDI VAN
GRASZAAD EN AKKERBOUWGEWASSEN
UOOR een juiste beoordeling van de saldi per
diverse graszaadsoorten is het wel nood
zakelijk om ook de saldi van de akkerbouwgewas
sen van een groep L. E. I.-bedrijven van 3050 ha
de gemiddelde saldi van de laatste 3 jaren be
rekend.
Saldo-vergelijking over de jaren 1959 t/m 1961
Graszaadsoort
Op
Toegerekende
brengst
kosten
Saldo
Beemdlangbloem
ƒ1244
655
589
Engels raaigras
2428
865
1563
Kropaar
1533
662
871
Roodzwenkgras
uitlopervormend
1468
709
759
bosjes vormend
1356
718
638
Ruwbeemdgras
1456
684
772
Westerwoldsraaigras
1534
677
857
Veldbeemdgras
„2806
878
„1928
Wintertarwe
1875
394
1481
Zomergerst
1427
310
1117
Kleine groene erwten
1674
434
1240
Schokkererwten
1464
388
1076
Vlas
1640
410
1230
Konsumptieaardappelen
.,2482
1105
1377
Suikerbieten
2882
522
2360
Over deze 3 jaren is de konklusie zeer gemak-
In verband met het beperkte aantal waarnemingen voor Beemd langbloem, Kropaar, Ruwbeemdgras
en Westerwoldsraaigras zijn deze gegevens minder geschikt om hieruit conclusies te trekken.
ÖJte IU1 ni, ^.11 AV1I1V1 -
gerst blijken alleen het Engels raaigras en Veld-
beemdgras een goede positie in te nemen. Alle
overige graszaadsoorten waren gemiddeld belang
rijk ongunstiger dan zomergerst. Dit houdt echter
beslist niet in dat dit ook voor de naaste toekomst
het geval zal zijn.
De prijs van sommige graszaadsoorten is sterk
aan veranderingen onderhevig. Deze prijsschom-
meling komt evenwel niet alleen voor bij gras
zaad maar geldt ook voor de vrije produkten zo
als bijv. erwten, vlas en aardappelen.
De vergelijking van de saldi van graszaad met
die van wintertarwe en zomergerst ligt het meest
voor de hand.
In feite is de vergelijking van deze gemiddelden
slechts van betrekkelijke waarde. Het is zeer goed
mogelijk dat voor uw bedrijf de opbrengsten, toe
gerekende kosten en saldi geheel anders zijn. Het
is daarom noodzakelijk om voor uw eigen bedrijf
een saldovergelijking uit te voeren en aan de hand
van de gegevens van het eigen bedrijf een verant
woorde keuze te maken.
DE VERGELIJKINGSFORMULE
MEN kan zich afvragen welke prijs het gras-
zaad zou moeten opbrengen om een gelijk
saldo op te leveren als een vergelijkbaar gewas,
bijv. wintertarwe of zomergerst. De graszaadprijs
in guldens per kg wordt hierbij aangeduid met de
letter x. Met behulp van een eenvoudige formule
kan men de prijs van het graszaad berekenen,
d.w.z. de prijs van het graszaad om hetzelfde saldo
te bereiken.
(Zie verder pagina 448.)
