Groenbemesters - behoud van goede bodemstruktuur
822
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
'0
]\/l ECHANISATIE staat de ontwikkeling
van groenbemestingsgewassen, uitge
zaaid onder dekvrucht, in de weg, doch de
voortgaande mechanisatie noodzaakt tot uit
breiding van het areaal groenbemestings
gewassen.
Zal in de toekomst de Zeeuwse akkerbouw
zijn hoge opbrengsten willen handhaven en
eventueel verhogen, dan zal bij het in gebruik
nemen van steeds zwaardere werktuigen de
grootst mogelijke aandacht geschonken moe
ten worden aan de organische stofvoorziening
van de bouwvoor.
Op het zuivere akkerbouwbedrijf vormt de
teelt van groenbemestingsgewassen vrijwel de
enige mogelijkheid om te voorzien in deze
behoefte.
Goed ontwikkeld gewas klaver in wintertarwe.
DLEEK vroeger inzaai van klavers onder graan
vrijwel altijd te gelukken, de laatste jaren
vormt het resultaat vaak een bron van teleurstel
ling. Kon vroeger na de oogst van de dekvrucht de
klaver zich veelal ontwikkelen tot een gesloten
gewas, de laatste jaren zien we steeds meer slecht
ontwikkelde en holle gewassen die veelal aanleiding
geven tot vervuiling van de grond met onkruid.
VLINDERBLOEMIGE GROENBEMESTERS
T"\E gewassen in deze groep die voor groenbemesting onder dekvrucht in
aanmerking komen zijn: a. rode klaver 12 kg zaaizaad per ha; b. witte
klaver (Ladino typen) 7 kg; c. hopperupsklaver ±- 15 kg zaaizaad per ha.
Voor de minder gunstige ervaringen die hierboven gertoemd zijn, bij de teelt
van klavers onder dekvrucht, zijn enkele oorzaken te noemen die hiertoe
aanleiding hebben kunnen geven.
a. De gewijzigde mechanisatie van de graanoogst heeft geleid tot oogsten
op een later tijdstip wat voor ondergezaaide klaver veelal funest is.
De maaidorser en de opraappers zijn zware werktuigen, die vrij vaste
en soms ook diepe sporen in de grond achterlaten, waarop de jonge
klavers afsterven. Vooral rode klaver en hopperups klaver verdragen
het berijden met zware werktuigen zeer slecht. Witte klaver verdraagt
berijden en beweiden beter dan rode klaver en hopperups.
Het oogsten met de maaidorser laat zwaardere gewassen toe dan oogsten
met de graanmaaier-zelfbinder.
De stikstofgiften zijn dientengevolge op de granen hoger dan vroeger,
met als gevolg zware gewassen die weinig lucht en licht voor de onder-
gezaaide klaver overlaten. Ook deze zware graangewassen als dekvrucht
worden door de klavers zeer slecht verdragen.
b. De chemische onkruidbestrijding in de granen heeft zijn tol geëeist van
de ontwikkeling van stoppel klavers. Vooral het werken met groeistoffen
in een vroeg ontwikkelingsstadium van het graan wordt door onder-
gezaaide klavers zeer slecht verdragen. Een uitzondering hierop maakt
rode klaver die een bespuiting van het graangewas met MCPA bij zeer
vroege zaai van de klaver gemiddeld wat beter verdraagt.
c. Uitbreiding van de erwtenteelt van de laatste 10 jaren heeft ook een
uitbreiding te zien gegeven van het aantal bladrandkevers. In het voor
jaar ondervinden de jonge klavers hier over het algemeen weinig hinder
van, doch zodra de erwten geoogst zijn, gaan vrij grote aantallen kevers
de jonge klaver in de graanpercelen opzoeken. Ook na de oogst van het
graan blijkt dat plotseling de klaver aan het verdwijnen is als gevolg
van de vraatzucht van de bladrandkever. In dergelijke gevallen is een
bespuiting met DDT zeer zeker op zijn plaats.
d. De structuur van de grond speelt bij de opkomst van klaver een belang
rijke rol. Ligt de grond erg grof of platig dan kan het zaad gemakkelijk
droog komen te liggen. Bij slempige gronden kan de klaver na regens
en dichtslempen van de grond verstikken.
Een vaste ondergrond met minder goede verhouding lucht/grond/water
geeft een slecht ontwikkeld klavergewas te zien.
Een gewas waarin de klaver vrijwel altijd gelukt is, is vlas, doch een
goed gewas rode klaver kan belangrijke schade toebrengen aan de lint
kwaliteit van het vlas. Bij gebruik van hopperups en witte klaver kan
dit bezwaar echter ondervangen worden.
TIJDSTIP EN WIJZE VAN ZAAIEN
1_1 ET zaaien van klaver in het voorjaar onder zomergerst kan het beste
plaatsvinden wanneer de gerst zich in het 2-blad stadium bevindt. Op
dit tijdstip verdraagt zomergerst heel goed eerf mechanische bewerking, zodat
gezaaid kan worden met de zaaimachine en ingeëgd met een lichte eg.
Wanneer in het graan een chemische onkruidbestrijding uitgevoerd moet
worden, doe dit dan zo vroeg mogelijk met DNOC en zaai na 5 dagen de
klaver in. De beste zaaidiepte voor klavers is 0,51 cm. Klaverzaad wordt in
vele gevallen te diep gezaaid, waardoor een slechte opkomst en/of zwakke
planten ontstaan. Vooral witte klaver moet zeer licht gezaaid worden. Breed-
werpige zaai in vlas zonder ineggen geeft het beste resultaat, mits ook dit
vroeg gebeurt. In 4 jaren van onderzoek is gebleken dat klaver gelijktijdig
gezaaid met zomergerst, wat de klavers betreft, de beste resultaten gaf. De
praktijk heeft echter geleerd dat als de zomergerst aan de lichte kant blijft,
of niet tijdig gemaaid kan wordej u* klaver te snel groeit en bij het oogsten
veel hinder veroorzaakt.
Groenbemesting in graan en maaidorsers verdragen elkaar slecht. De groen
bemesters zijn echter noodzakelijk om de grond voldoende draagkracht te
geven.
TN deze groep onderscheid men de volgende soorten die voor uitzaai als
groenbemester in aanmerking komen: a. westerwolds raaigras, en b. Ita
liaans raaigras.
Deze gewassen lenen zich speciaal voor die bedrijven die te kampen hebben
met het klavercystenaaltje en het erwtecystenaaltje.
Westerwolds raaigras kan vroeg in het voorjaar een hoeveelheid van 46 kg
per ha uitgezaaid worden. Dit gras rijpt in het zomergraan en zaait zichzelf
weer uit. Deze methode vraagt weinig zaaizaad en is dan ook zeer goedkoop.
Italiaans raaigras wordt ook wel in kleine hoeveelheden (3 a 5 kg) in de
herfst gelijk met de wintertarwe uitgezaaid. Dan zaait het in het voorjaar
zichzelf weer uit.
Italiaans en westerwolds raaigras kunnen ook in een graangewas en erwten
tegen dat deze gewassen zich gaan sluiten worden uitgezaaid tegen res
pectievelijk 30 en 50 kg per ha.
CONCLUSIES
a. Zaai in granen zo vroeg mogelijk. Bij een lengte van ongeveer 5 cm
kan zomergraan worden geëgd of geschoffeld, waarna onmiddellijk kan
worden ingezaaid.
b. Zaai zo ondiep mogelijk (0,51 cm). Speciaal witte klaver verdraagt
te diepe zaai uitermate slecht.
c. Wanneer in het graan een chemische onkruidbestrijding nodig is, gebruik
dan bij voorkeur DNOC (in een zo vroeg mogelijk stadium!) en zaai
5 dagen daarna de klaver in.
d. Laat de klaver niet verstikken door een te zware dekvrucht (dus niet te
veel stikstof).
e. Zaai op die percelen, waar in het verleden klavers minder goed hebben
voldaan, gelijk met de dekvrucht ongeveer 6 kg Westerwolds raaigras
per ha. Dit gras rijpt in het graan en zaait zichzelf weer uit. Na de oogst
van de dekvrucht is een stikstofgift nodig van 4080 kg zuivere stik
stof per ha.
W. P. NOORDAM.
H.L.V.D.
EENZAADLOBBIGE ALS GROENBEMESTINGSGEWASSEN
