Belgische vlasdeskundigen
op bezoek in de Sowjet-Unie
NUFFIELD
Gemeenschappelijke mestverwerking
J v J'/jiPk BESTE
Russische concurrentie minder te vrezen
Mechanisatienieuws
massee zoon
VRIJDAG 12 APRIL 1963
EEN delegatie van het Algemeen Belgisch Vlasverbond vertrok in het najaar van vorig jaar naar
Rusland om een studiereis naar de Russische vlasindustrie te ondernemen. In „Vlasberichten"
verscheen hierover een verslag waaraan wij hier een en ander ontlenen.
Het district Smolensk werd als studiecentrum weerhouden doordat men ons ter plaatse verzekerde,
dat dit de beste vlasstreek is van het Russische grondgebied en men er nu de structuur van de
vezelbereiding grondig wijzigt. Er is trouwens een beslissing van de hogere regeringsinstanties, welke
de overschakeling voorziet van het dauwroten (Slanetz) naar het waterroten (Motchenetz). Deze be
slissing kende in de fabrieken een begin van uitvoering.
Naast een wetenschappelijk onderzoekstation werden ook diverse vlasserijen bezocht.
Hot district Smolensk telt 240.000 ha in het globaal vezelvlasareaal der Sovjetrepubliek welke dit
jaar (1962) 1.700.000 ha bedraagt, tegenover 1.600.000 ha in 1961.
De groeite geeft dit jaar een lage opbrengst daar het vlas laattijdig gezaaid werd (begin juni) wegens
aanslepend regenweder tijdens de normale zaaiperiode. De strovlasopbrengst per ha varieert er van
2000 tot 3500 kg met een gemiddeld vezelrendement van 250 kg gezwingeld vlas en 250 kg klodden.
Het machinaal gesleten vlas wordt er in hagen gedroogd en nadien in strekmijten geplaatst. Het
vlas wordt ontzaad op het veld bij middel van verplaatsbare rcgelmachines zonder bindapparaat. Wij
zagen op één veld stro vlas in hagen en bemerkten ook strekmiiten waarvan het vlas iuist tevoren af-
gerepeld was.
UET vlas werd er in kleine bosjes met vlasbandjes
gebonden en naar de roterij geleverd of ter
plaatse gespreid voor het dauwroten. De bij ons
bekende methode van spreiden tijdens het slijten
wordt er niet toegepast en het veldten gebeurt
slechts na het repelen.
Op de boerderij wordt op het geoogste zaad een
voorafname gedaan voor de bezaaiingen van het
volgend seizoen. Men spreekt er over de Standaard
variëteit, die een blauwbloeier is.
Het was een verrassing te vernemen, dat men
nu in Rusland overgaat tot het toepassen van
waterroten in vervanging van het traditionele veld
ten. Tijdens deze overschakeling blijft het ontzaden
nog op de boerderijen toegepast, doch men voorziet
bij een verdere modernisatie op lange termijn ook
het machinaal repelen toe te passen in de afzon
derlijk opgerichte vlasserijen.
De traditionele bewerking van veldten gebeurt
op de boerderijen alwaar in een meestal uit hout)
geconstrueerd gebouw, bestaande uit gelijkvloers
met een verdieping, een zwingelturbine is opge
steld. De lemen krijgen er geen bepaalde bestem
ming en worden soms als brandstof verbruikt.
Men root er in nieuwe vlasserijen zonder water
lozing door toepassing van regeneratie met toer
voeging van lucht voor het hergebruik.
De waterroot wordt er kunstmatig gedroogd in
onlangs geconstrueerde drogerijen naar het type
van de ook bij ons bekende Duitse drogerijen. De
turbines zijn van Belgisch model en Russische con
structie, welke alhier door de technische vooruit
gang reeds voorbijgestreefd zijn. Zij zijn gecopieerd
van onze constructie van circa 10 jaar geleden.
Dit geldt ook voor de kloddenbewerking. De machi
nes zijn in het algemeen zwaarder en steviger ge
bouwd.
De produktiviteit, berekend per man-uur ligt er
beslist aan de lage kant, terwijl men door oen veel
te snelle doorvoer het rendement der machines op
voert ten nadele van het vezelbeschot.
Het zijn hoofdzakelijk vrouwelijke arbeidskrach
ten, die er voor de vlasbewerking worden ingezet,
zoals dit trouwens voor vele andere industriële
prestaties het geval is.
GEEN VOORRADEN
|N de vlasserijen vindt men geen voorraad ge-
zwingeld vlas. De bevoorrading wordt verze
kerd door de boerderijen zonder dat de vlasbewer
kers tussenkomen bij de teelt. Deze Iaatsten heb
ben geen kommer en zorgen met de vlasteelt en
staan onverschillig tegenover de grondstofvoorzie
ning. Zij laten het over aan de Kolchosen en Sov-
chosen de bevoorrading te verzekeren volgens de
richtlijnen welke zij van de centrale overheid ont
vangen.
De vlasserijen worden er beschouwd als onder
nemingen welke tot de lichte industrie behoren en
zijn zodoende typische staatsbedrijven.
Het gezwingeld vlas en de klodden worden er
vóór de aflevering geklasseerd volgens de stan
daardisatie waarin de benaming (SlanetzMotche
netzKudell) de aard van het produkt en het num
mer der kwaliteit aanduiden. Het nummer stijgt
verhoudingsgewijze de kwaliteit. De sortering ge
beurt op grond van de uiterlijke kenmerken. In liet
geval van ernstige betwistingen worden de geschil
len beslecht door het Vlasinstituut, dat door ont
leding en toepassing van ingewikkelde formules
zich uitspreekt over de gebruikswaarde. De ge
schillen zijn er zeer zeldzaam, gezien er geen com-
mercialisatie-transacties plaats hebben. Gebeurlijke
conflicten hebben er een administratieve betekenis,
welke niettemin een terugslag kunnen hebben op
de onderneming.
Aan de hand van onze waarnemingen, zowel in
3e spinnerij als in de vlasserijen. zijn wij tot de
overtuiging gekomen, dat er in het district Smo
lensk, als beste vlasstreek van Rusland, geen pro-
du ktie-overschotten zijn. Dit werd ons trouwens
bevestigd door de leiders van de vezelbereiding
en door de directeur van do vlascombinatie te
Smolensk, die eensluidend verklaarden, dat er een
grote inspanning moest gedaan worden om vol
doende vlasvezels beschikbaar te krijgen om de
normale produktie van de geweefsels te kunnen
op peil houden.
Wij hebben er nergens gestockeerd vlas aange
troffen. Op de vlasserijen werd het gezwingeld vlas
onmiddellijk na het verlaten der turbine haar de
spinnerij overgebracht en de totale voorraad klod
den had slechts de omvang van één camionbevrach
ting.
Men voorziet een uitbreiding van de produktie
in de toekomst met het oog op het verzadigen van
de binnenlandse behoeften, die zullen toenemen
naarmate de bevolking aangroeit en de levensstan
daard verhoogt.
VERRASSENDE VASTSTELLINGEN
De besluiten tot dewelke de heer Delbeke, direc
teur van het Algemeen Belgisch Vlasverbond', komt,
zijn de volgende. Inzake de vlasteelt was het voor
vele vlassers een verrassing te vernemen, dat men
in Rusland spreekt over een gemiddelde opbrengst
van 2500 kg gerepeld strovlas per ha. Andere ver
slagen en bepaalde persberichten seinden destijds
dat er nieuwe Russische vlasvariëteiten bestonden,
die een aanzienlijke verhoging van het oogstge-
wicht in uitzicht stelden. Wij hebben ter plaatse
daarover niets vernomen: men sprak er alleen
over de „Standaardvariëteit". De Russische varië-
Belgische lamlbouwiiieuwsbriei
teiten, die in onze rassenproeven werden opge
nomen, gaven steeds teleurstellende resultaten.
Met een opbrengst van 2500 kg blauwbloeiers
per ha is het te begrijpen, dat men het strovlas
eerst repelt om het daarna voor liet veldten te
verspreiden. Moest men eerst veldten en daarna
repelen, dan zou men per ha niet voldoende kiem-
krachtig zaad opdoen om er mede het volgende
jaar opnieuw een ha te kunnen bezaaien. Gezien
de boerderijen telken jare uit eigen produktie zaaien,
wordt er onvermijdelijk in vele gevallen onge
schikt zaaizaad gebruikt, waardoor het gevaar voor
ontaarding groot is.
OVERGANG NAAR WARMWATEBROTEN
AP het gebied van de vlasvezelbereiding was de
grote verrassing bij de studiereis in Rusland
de overgang van het dauwroten naar het warm-
waterroten in uitvoering van een beslissing van de
instanties welke het economisch beleid onder hun
bevoegdheid hebben. Wij hebben niet kunnen ont
dekken welke de beweegredenen geweest zijn van
deze overschakeling; men noemde het „de indus
trialisatie van de vlasvezelbereiding".
Het is een bekend feit, dat het rendement van
de kolchosen niet beantwoordt aan de verwachtin
gen en dat men er in de landbouwsector niet toe
komt de produktiècijfers te bereiken welke in het
plan voorzien zijn. Dit schept het vermoeden dat
met de overschakeling een ontlasting betracht
wordt van de kolchosen met wellicht ook de hoop,
dat de industrialisatie het verhogen van de pro
duktie zal vergemakkelijken.
CONCURRENTIE POSITIE
De concurrentiepositie op de wereldmarkt wordt
als volgt beoordeeld. Beoordelen wij de verhouding
op het terrein der technische gebruikswaarde, dan
valt in de huidige omstandigheden een verzwak
king van de Russische positie te registreren. De
belangstelling voor veldten bij de Westerse vlas
spinners is duidelijk afgetekend en de spinners
hebben op onze markt steeds met lof gesproken
over de spinkwaliteiten van de Russische dauw
roten. Wordt de overschakeling in de Sowjet-Unie
doorgezet dan vervalt dit argument. Bij een verge
lijking met onze kleine witte vlassen met aè Rus
sische Motchenetz zal de balans der spinkwaliteiten
in ons voordeel overslaan.
Het waterroten is steeds een specialiteit geweest
van de Belgische vlassers en hetgeen nu in Rus
land gebeurt is niet van aard om daar verandering
in te brengen. De Russische rootprocedure zal nog
veel moeten verbeterd worden opdat het resultaat
ervan het Belgische niveau zou benaderen.
Volgens onze bevindingen zou Rusland zijn totale
vlasproduktie kunnen gebruiken voor het verzadi
gen van de eigen behoeften. Dit betekent echter
niet dat Rusland geen gezwingeld vlas en vooral
geen klodden meer zal uitvoeren.
Ons besluit is evenwel, dat de perspectieven in
zake Russische concurrentie in de eerstkomende
jaren voor ons heel wat gunstiger zijn dan een op
pervlakkige beoordeling op grond van onbekende
toestanden liet vermoeden.
PEN dorp in Zuid-Duitsland met 22 boerde-
rijen en 580 stuks vee verwerkt de mest op
zeer moderne wijze.
Zoals zo vaak in Duitsland het geval is, liggen
de boerderijen in het dorp. De afvoer van gier en
mest naar de weilanden, die tot 1' 2 km ver liggen,
is niet eenvoudig'. Al vanaf 1936 waren er boeren
die door buisleidingen hun gier naar het land
brachten. Maar, zoals te begrijpen valt, het leggen
van buizen door het dorp gaf pr oblemen en daar
om wilden sommigen tot ondergrondse leidingen
overgaan.
Al heel spoedig begreep men, dat er gezamen
lijk meer te bereiken viel en zo werd een coöpera
tief gierbedrijf gesticht. Alle boerderijen werden
op gietstalen en betonnen leidingen aangesloten,
die soms 2'/j m diep liggen, omdat in Zuid-Duits
land het terrein veelal allesbehalve vlak is. Hel
lingen van 15 tot 20 komen in het dorp voor.
Men heeft 1500 m ondergrondse leidingen met
vele hydranten in het veld.
De mest en gier worden samen verwerkt: men
heeft dus met spoelmest te maken. Per twee tot
drie boeren heeft men een perspomp met drie
plunjers, in totaal veertien in het dorp, die nu
reeds vanaf 1936 dienst doen. De boeren hebben
met elkaar 6500 m verplaatsbare bovengrondse
leidingen. In de leidingen zitten schuiven, die de
mengmest daarheen leiden, waar men hem wil
hebben. Per uur kan 20 m3 worden verregend,
waarbij de afstand er niet op aankomt.
Na gebruik van de leiding moet de deelnemer
in de coöperatie deze met water doorspoelen, zo
dat zij weer schoon is. Het daarvoor benodigde
water wordt uit een beek gepompt.
Tussen november en maart moet de lei3
leeg zijn met het oog op vorstgevaar. Ieder dient
dus over een behoorlijke gierkelder te beschikken.
De installatie heeft in de 26 jaar dat zij bestaat,
geen storingen gehad.
Interessant is ook nog te weten, dat in 1950 in
het dorp 56 landarbeiders waren, waarvan er nu
nog één over is.
(Wasser und Nahrung).
(Adv.)
II WIJ
KOZEN
9 DE
üSJblïj&n TREKKER
^^J^NJL6C_ VOOR
ZWOLLE GOES
