333
VRIJDAG 12 APRIL 19 63
We moeten dan ook nadrukkelijk vaststellen, dat
In onze provincie niemand deze ontwikkeling meer
kan negeren of afwijzen, maar dat onze samen
leving er in al zijn geledingen bij betrokken is, het
geen zeker ook voor het agrarisch deel der bevol
king geldt.
WAT KAN DIE BEVOLKING NU DOEN?
TOEN dus om aansluiting bij de recreatie te
krijgen en laten we het maar duidelijk zeg
gen trachten een redelijk deel te ontvangen van
de honderdduizenden guldens die het toerisme onze
provincie binnenbrengt. We zullen een aantal pun
ten noemen, waarbij we niet volledig kunnen zijn,
en bij het eenvoudigste beginnen.
Indien het bedrijf (landbouw, veeteelt of tuin
bouw) zo gelegen is, dat het binnen het bereik van
de toeristen valt, stel dan de agrarische produkten
ter beschikking. Verkoop eieren, slachtkippen,
groente, aardappelen, fruit e.d. tegen redelijke prij
zen aan de mensen die het erf opkomen. Vertel ze
dan iets over uw bedrijf, laat ze het vee en de
gewassen zien. Bedien ze goed en prettig en ze
komen terug of bestellen wellicht een voorraadje
voor de winter.
Misschien is er gelegenheid in de boomgaard of
tuinderij een verkoopstalletje te organiseren
(kersen, aardbeien of i.d.), ook kan verkoop langs
de weg lonend zijn. (We denken hierbij b.v. aan de
bloemenverkoop in de bollenstreek.)
Ligt het bedrijf dicht bij bos, duin, strand en
water, dan is misschien het beschikbaar stellen van
rijwielstalling of autoparkeerplaats mogelijk. We
spreken hier nog niet over eventueel benodigde
toestemming of vergunning van welke autoriteit
dan ook. Daarover straks iets meer.
Indien de woning groot genoeg is, is wellicht
kamerverhuur aan te bevelen. Dit kan al of niet
met inbegrip van maaltijden geschieden en kan een
aardige bijverdienste opleveren. Vooral kleinere be
drijven, die een steuntje nodig hebben, zouden dit
in overweging kunnen nemen.
Zijn de bedrijfsgebouwen degelijk genoeg en is
de ligging aantrekkelijk, dan kan misschien over
gegaan worden tot inrichting van een -kampeer
boerderij, waarbij bedacht moet worden dat was
gelegenheid, toiletten, enz. aanwezig moeten zijn. In
dat geval zullen bepaalde investeringen niet te ver
mijden zijn. Ditzelfde geldt ook wanneer een ge
deelte van uw grond als kampeerterrein in aan
merking zou kunnen komen, hetzij voor tenten of
voor caravans.
Dit zijn dus mogelijkheden voor hen die dicht bij
de toeristisch aantrekkelijke plaatsen wonen, maar
ook op iets verdere afstand tot b.v. 10 km zijn er
kansen, omdat enerzijds de strook onmiddellijk
langs de kust vol raakt en anderzijds veel toeristen
met hun vervoermiddelen gemakkelijk dagelijks
kleinere afstanden kunnen en ook willen overbrug
gen om strand, duin en bos te bereiken. De dorpen
midden in Walcheren en op Nooi'd-Beveland zijn
evengoed in trek als welk dorp aan de kust dan ook.
Er zijn wellicht nog meer mogelijkheden dan de
hierboven genoemde voor hen die agrariër wensen
te blijven en niet veel willen of kunnen investeren.
Men moet die kansen zelf zoeken en aangrijpen.
DEZIT men gunstig gelegen terrein èn kapitaal
ter aanwending dan kan men een en ander in
nvincipe ook inschakelen voor verhuur aan hen die
Jaarbp een zomerwoning willen neerzetten of dat
kapitaal gebruiken of zelf zomerwoningen of enkele
bungalows te bouwen en die verhuren. Ook hier
gelden de terzake gegeven voorschriften van hoger
hand, welke bepalen of de bedoelde terreinen hier
voor in aanmerking mogen gebracht worden.
Andere oplossingen zijn er misschien voor die
genen, die hun agrarisch bedrijf geheel wensen op
te heffen en willen omschakelen op recreatie, hetzij
door verkoop van gronden of aankoop van gronden
elders om daarop zomerwoningen, bungalows, een
restaurantbedrijf of iets dergelijks te bouwen en te
exploiteren. Reeds verwezenlijkte voorbeelden zijn
hiervan bekend.
Zij vragen zeer veel kapitaal en hier zal te bezien
zijn in hoeverre samenwerking in een of andere
vorm mogelijk, wenselijk of noodzakelijk is.
Voor dergelijke grotere projecten komen ge
gadigden meer er meer van buitenaf, ook uit het
buitenland en we zien het verschijnsel dat gron
den aan vreemden worden verkocht, die op hun
beurt verkopen aan zeer kapitaalkrachtige com
binaties, welke in de toekomst de belangrijke
baten, welke de recreatie oplevert, incasseren.
De landbouwer mag dan tevreden zijn met de
prijs die hij voor zijn grond heeft ontvangen. De
recreatie zal hem verder, weljc een hoge vlucht
deze ook mag nemen, geen gouden eieren meer
leggen.
Wy staan op het standpunt dat het van groot
belang is, dat de agrarische bevolking zich nu
en grondig bezint op de wegen, waarlangs ook
zij van de voordelen die het toerisme in onze
provincie brengt, kan profiteren.
In vele gevallen kan men dat op zijn eigen manier
doen, doch voor grotere plannen zal men contacten
moeten opnemen met de landbouworganisaties, de
organen op het gebied van het toerisme, de be
trokken overheidslichamen en financiële deskun
digen.
Het is naar onze mening aan te bevelen krachten
te bundelen, om te voorkomen dat belangrijke re-
creatieobjecten geheel in handen raken van zich
buiten ons gewest bevindende belangencombinaties,
waaraan slechts agrarische gronden worden afge
staan en waarbij de oorspronkelijke eigenaren
verder het toekijken hebben.
TE VEEL BEPERKENDE MAATREGELEN
WIJ gaven ah duidelijk aan dat in vele gevallen
de mogelijkheden, deel te hebben aan inkom
sten uit recreatie, aanwezig zijn, doch dat allerlei
beperkende bepalingen zeer belemmerend werken.
Voorschriften door gemeente, provincie en Rijk
maken het dikw ijls ondoenlijk plannen uit te voeren,
omdat b.v. een verbod geldt voor bouw van zomer
woningen, aanleggen van kampeerterreinen, e.d.
Een voorbeeld daarvan zijn o.a. de bepalingen
opgenomen in het streekplan voor Schouwen, waar
op voor de landbouw ongeschikt geworden gronden
slechts landhuizen met per stuk 5000 terrein,
gebr-uwd mogen worden. De eigenaar kan dus niet
anders dan verkopen. Een eigen plan voor wat dan
ook is voor hem onuitvoerbaar.
Te veel en te star wordt aan soortgelijke be
palingen vastgehouden en waarschijnlijk zal het
slechts aan een verder gaande stormachtige ont
wikkeling van het toerisme te danken zyn, dat de
instanties die verantwoordelijk zijn voor dergelijke
(Zie verdere pagina 335.)
menten en de uitbreiding van hotel- en pension-
accommodatie.
Velen hebben vooral in de laatste jaren begrepen,
dat op een of andere manier het toerisme een tijde
lijke of volledige broodwinning kon opleveren, doch
de landbouw kwam daarbij maar laat of nog hele
maal niet aan bod.
We zijn nu echter toch wel op een punt aange
komen, dat vastgesteld kan worden dat ook wanneer
men althans niet nog langer werkloos blijft toezien,
er hier en daar voor de agrarische bevolking nog
een graantje mee te pikken valt.
Er moet worden toegegeven, dat ons in Zeeland
de toeristische ontwikkeling wel met een verbazing
wekkend en overrompelend tempo heeft overvallen
en wij dus niet zoals b.v. op Texel, waar trouwens
de landbouw, economisch gezien een geheel andere
betekenis had dan hier, een langzame groei van het
toerisme hebben gekend. Op Texel is de agrarische
bevolking al vele tientallenjaren bij de recreatie
betrokken en daar kon men in andere tijden zich
daarbij geheel volgens eigen inzicht aanpassen, door
b.v. een primitief kampeerterreintje beschikbaar te
stellen of enige voorzieningen te treffen om zijn
bedrijf tot kampeerboerderij te doen promoveren.
Dit alles is nu, zoals men weet, niet meer zo een
voudig en ik zou haast zeggen, aan al te veel be
perkende voorschriften gebonden.
Ook b.v. rond de Loosdrechtse Plassen is de
agrariër al sinds vele jaren by het toerisme be
trokken, zodat b.v. verhuur van roeibootjes door
een tuinder of het inrichten van kampeergelegen
heid in de lege koestal door een veehouder al jaren
tot de normale verschijnselen behoren.
In Zeeland echter is door de veranderingen die
de provincie door de oorlog en tengevolge van de
watersnoodramp, door de totstandkoming van het
Veerse Meer en met het oog op de nieuwe Ooster-
scheldebrug heeft meegemaakt en nog zal beleven,
de recreatie wel in zeer korte tijd een factor van
grote betekenis geworden.
Kamperen in Zeeuws-Vlaanderen.
Wen recreatie
ekje in het Zeeuwse land.
