Fok-en controleverenigingen in opkomst
27
„Wargaster Combinator"
deed intrede op stierenstation
HOGER RENDEMENT VAN DE MELKCONTROLE
yOOR een gunstige ontplooiing van de veeverbetering in Zeeland is een reorganisatie van bij de
melkcontróle aangesloten melkveehouders en fokkers in regionale fok- en contröleVerenigingen
met een ruimer werkgebied van grote betekenis.
In de huidige situatie functioneren een 40-tal plaatselijke melkcontroleverenigingen met gemiddeld
ongeveer 25 veehouders en 185 koeien, met te beperkte mogelijkheden om de gegevens van de melk
contróle volledig tot waarde te brengen. Hoe waardevol de produktiegegevens bij een juiste benutting
ook zijn voor de selectie op het eigenbedrijf, ze dienen nog meer dienstbaar te worden aan fokkerij en
handel in ruimere zin.
Hierbij stellen we voorop, dat de uitvoering van de melkcontróle in het verband van de Prov. Ver
eniging voor Melkcontróle (P. V. M.) te Goes, waarbij de in de kringen aanwezige plaatselijke afdelin
gen hun verantwoordelijkheid en taak bij de monstername op de aangesloten bedrijven uitoefenen,
in beginsel ongewijzigd kan blijven.
Het nuttig effect van de produktie-contróle zal echter belangrijk vergroot kunnen worden, wan
neer de in elke kring van de P. V. M. aangesloten leden van de plaatselijke afdelingen voor melkcon
tróle ziel» organiseren in een door het Ned. Rundvee Stamboek te erkennen Kring-fokvereniging.
Een dergelijke fok- en controle vereniging zal moeten steunen op een volledige registratie van de con-
trölekoeien in een Fokregister en de daaruit, middels K. I.- en andere door het N. R. S. goedgekeurde
stamboek stier en, geboren en aangehouden kalveren in een Jongveeregister.
De voordelen van een dergelijke ontwikkeling
zijn als volgt samen te vatten:
1. De waarde van de melkcontróle wordt vergroot,
in het bijzonder ook voor de leden-veehouders,
die nog geen of geen volledige stamboekvee
stapel hebben, omdat bij het aan te houden
jongvee van alle controle-koeien officiële pro-
duktie-afstammingsbewijzen worden verkregen.
2. De fokkerij van in het N. R. S. ingeschreven
stamboekvee zal sneller uitbreiden, omdat alle
aanwezige afstammelingen van de Fokregister-
koeien, bij opname van de moeder in het Stam
boek, waaronder ook oudere koeien kunnen zijn,
bjj het N. R. S. als volbloed worden beschouwd.
3. Door, middels de administratie van de fokver-
eniging, af te geven afstammingsbewijzen van
alle aangehouden jongvee zal de handel en
handelswaarde van dieren met officieel beken
de afstamming en produktie worden bevorderd.
De in de boekhouding van de vereniging aan
wezige produktie- en afstammingsgegevens
kunnen ten behoeve hiervan worden uitgewis
seld met het in 1961 gevormde Prov. Infor
matiecentrum voor de handel in fokvee te Goes.
Hierdoor zal dit meer ten algemene nutte kun
nen functioneren.
4. Het schetsen van de kalveren, alsmede van het
aanwezige melk- en fokvee zal volgens een ver
eenvoudigd en verbeterd systeem plaats vinden.
OPRICHTING
FOK- EN CONTROLEVERENIGINGEN
HE Kring Tholen had in het afgelopen jaar de
primeur door de oprichting, op 29 januari '62,
van de eerste Zeeuwse Fokvereniging van regio
naal karakter.
Deze Fok- en Contrólevereniging voor Tholen
en St. Philipsland, waarbij ook enkele melkvee
houders in laatstgenoemd gebied kunnen toetre
den, werd gefundeerd op de bestaande, in '60 door
fusie gevormde, melkcontrólevereniging. Als ge
volg van een voortvarende ledenwerving werden
alle gecontroleerde bedrijven, dat zijn er thans
ruim 100 met ca 700 controle-koeien, aangesloten.
De vereniging begon per 1 augustus j.l. met de
werkzaamheden.
Inmiddels werd op 29 november j.l. te Middel
burg, uitgaande van de Kring Walcheren van de
P. V. M-, de tweede fokvereniging opgericht, die
de werkzaamheden over geheel Walcheren zal uit
strekken. De opbouw van de melkcontróle in dit
gebied op een 15-tal plaatselijke controle-vereni
gingen, met in totaal 400 leden en ca. 3300 contróle-
koeien maakt een volledige omschakeling op korte
termijn van alle bedrijven naar deze Fok- en Con
trólevereniging voor Walcheren minder eenvoudig.
Een kern van leden is inmiddels toegetreden en
in het gevormde bestuur zijn de plaatselijke con-
tróleverenigingen, de reeds lang bestaande fok
vereniging Gapinge, tevens de 3 nog aanwezige
stierenverenigingen en de K. I.-Vereniging Wal
cheren vertegenwoordigd, zodat het groeiproces
onder leiding van een dagelijks bestuur met kracht
ter hand kan worden genomen.
Het derde gebied, waar de voorbereidingen voor
de verbreding van de functie van de melkcon
troleverenigingen reeds gaande zijn, vormt Schou-
wen-Duiveland. Bestuurlijke reorganisatie van de
2 hier werkzame contróleverenigingen tot één, zal
de weg effenen, zodat een overgang ineens van
de ruim 140 leden met ca. 1200 contröle-koeien
naar de fok- en contrólevereniging haalbaar moet
zijn.
DE WERKWIJZE
VAN DE NIEUWE VERENIGINGEN
HE verenigingen kunnen gebruik maken van de
nieuwste technische ontwikkelingen op het
gebied van het vervaardigen van schetsen voor
diverse bestemmingen. Niet alleen van het gecon
troleerde melkvee en de hieruit geboren kalveren,
mar ook Van het „overig rundvee" wordt door een
stamboekhouder van de vereniging op de bedrijven
een zogenaamde moederschets gemaakt. Door
mechanische vermenigvuldiging worden hiervan
zoveel afdrukken gemaakt als voor de veehouder
zelf, de centrale administratie van de fokvereni
ging (bij do stamboekhouder), de K. I.-Vereniging
en het Centraal Stierenstation, de Gezondheids
dienst voor Dieren, de Prov. Melkcontróle Dienst,
alsmede voor de leden van liet N. R. S. voor do
Jongveeregisterschets van stamboekkalveren nodig
zijp.
Voor een rationele uitvoering van deze „com-
binatiesehetsen" is een zeer aantrekkelijke vorm
van samenwerking met de Prov. Gezondheidsdienst
voor Dieren te Goes gevonden door inschakeling
van de in liet gebied werkzame bedrijfsvoorlich-
ter(s) voor de foktechnische registratie van de
fokvereniging. In Tholen is deze bedrijlsvoorlieh-
ter-stamboekhouder, voorzien van een instructie,
reeds ingewerkt, in Walcheren is de benoeming
van deze functionaris te verwachten.
De stamboekhouder maakt de moederschetsen
van de dieren op de bedrijven van de leden. Deze
schetsen gaan voor vermenigvuldiging naar de
Prov. Gezondheidsdienst te Gouda, vandaar gaan
de afdrukken via de Gezondheidsdienst te Goes
terug naar de verschillende bestemmingen in Zee
land, terwijl voor de pasgeboren stamboekkalveren
een extra exemplaar van de schets wordt doorge
zonden naar het bureau van het N. R. S. in Den
Haag.
De in Gouda aanwezige machine voor de ver
menigvuldiging van de schetsen, die o.a. dienst
doet voor de fokverenigingen in Zuid-Holland en
Utrecht, is ook voor Zeeland van voldoende capa
citeit.
Door de gecombineerde functie van stamboek
houder en bedrijfsvoorlichter kunnen de registra
tiekosten van de contróle-koeien en kalfjes voor
de leden van de fokvereniging ook in de begin
periode laag worden gehouden. Hiervoor is een
zodanig jaarlijks tarief per contrölekoe overeen
gekomen, dat de extra kosten voor de melkcontróle
met 0,15 a ƒ0,20 per 3-weeks monster zijn be
taald. Doordat het schetsen van het rundvee voor
de Gezondheidsdienst tevens in het nieuwe systeem
is opgenomen, wordt voor de leden op de bestaan
de registratiekosten voor deze dienst nog enige
reductie toegepast.
I)e hier geschetste ontwikkeling verdient voor
de gehele provincie navolging. De veehouders
krijgen de beschikking over alle gegeven-; be
treffende produktie en afstemming van hun
melk- en fokvee. De stamboekhouder van de
fok- en contrólevereniging krijgt de beschik
king over een volledig kaartsysteem van de ge-'
registreerde veestapel van alle leden in zijn ge
bied. Hierdoor ontstaat een informatiecentrum
voor allen, die belang hebben bij foktechnische
en commerciële gegevens.
Na verloop van tijd zal een betere samen
bundeling van vraag en aanbod ten behoeve
van de handel in fokvee op Provinciaal niveau
vruchten kunnen afwerpen voor de export.
Goed werkende fe' - en controle verenigingen, bij
voorkeur in een Zeeuwse bond verenigd, zullen
hiervoor een onmisbare voedingsbodem blijken
te zijn. De ervaringen in ons land pleiten sterk
hiervoor.
Ir. W. L. HARMSEN.
De aankomst van de stier Wargaster Combinator op 24 november 1962 op het
Centraal Stierenstation Zeeland was een belangrijke gebeurtenis. Allereerst voor de
KLJ.-vereniging de Bevelanden die zich als eigenaar van dit fokdier voor de aankoop
een behoorlijk offer getroostte, maar ook voor de gehele Zeeuwse veefokkerij, die
middels K.I. van deze stier voor de veeverbetering gebruik zal kunnen maken.
Van Wargaster Combinator mag verwacht worden dat hij een flinke bijdrage tot
veeverbetering zal kunnen geven. Dit baseren wij op zijn goed gecombineerde af
stamming (waar zijn naam ook op kan wijzen) en zijn goede exterieur en type dat
niet alleen op zijn 2-jarige leeftijd reeds in voldoende mate is te beoordelen, maar
bovendien in overeenstemming is met zijn bloedopbouw in de afstamming.
Exterieur kwaliteiten
Wargaster Combinator werd op 1 januari 1961 op het bedrijf van de Friese fokker
W. J. Koiter te Warga geboren. Een voorspoedige ontwikkeling werd zijn deel die
culmineerde in de bezetting van de la-plaats in een van de zwaar bezette rubrieken
oudere enterstieren op de Centrale Najaarsstierenkeuring te Leeuwarden op 3 oktober
1062. In het afvalsysteem voor de kampioenkeuring van de enterstieren handhaafde
hij zich bij de laatste 5. In „de Friese Veefokkerij" kreeg hij hiermede niet alleen
een goede pers maar bij de definitieve keuring in het F.R.S. op 0 oktober 1962
werden zijn exterieurkwaliteiten gewaardeerd met 80 punten, een niveau dat slechts
door een gering aantal jonge stieren wordt bereikt.
Inmiddels heeft de stier zich al aangepast aan de „Zeeuwse" omstandigheden.
E^n paar weken na zijn aankomst in Zeeland volgde de vereiste herkeuring in het
NJR.S., waarbij door de inspecteur de waardeletter b voor algemeen voorkomen met
81 punten werd toegekend.
Wargaster Combinator is van best type, met mooie maten en ontwikkeling, met
name fraaie ribdiepte. Hij heeft ruimschoots uitdrukking als vaderdier, Is robuust
met behoud van voldoende adel. De lichaamsverhoudingen zijn harmonisch. Enige
bemerking kan gemaakt worden op iets minder vast aangesloten schouders en neiging
tot Franse stand van de voorbenen, zonder dat hij hiermede echter in hardheid van
bovenhand tekort komt. De kleur is mooi licht bont-
Do afstamming
De goede constructie van Wargaster Combinator steunt op een' goede afstam
ming. Zijn vader is de 4-jarige in Friesland al op jonge leeftijd veel gebruikte Adema
561, een fokprodukt van Gebr. Knol te Hartwerd (reservekampioen Leeuwarden
oktober 1962). Adema 561 is een beste gedrongen en robuuste stier die met 86
punten in het F.R.S. staat genoteerd. Hij is een zoon van de uitstekende ouders n.l.
Jelsumer Gerard Wouter van de stal van J. Wassenaar te Jelsum (Kampioen Fries
land 1959, door Fa. F. Dekker en Zn. geëxporteerd naar Frankrijk) en de met 89
punten ingeschreven fokkoe Adema 515 van de stal Knol.
De moeder van Wargaster Combinator is de met 81 punten, waarvan 18 (van de
20) punten voor uier, ingeschreven Wargaster Pietje B22 van de stal van Koiter,
op haar beurt een dochter van Blitsaerd Kleine Adema 4 (fokker S. R. Brandsma,
eig. K.I.-vereniging Garijp) en Pietje B il die in het F.R.S. met 85 punten staat
genoteerd, met 19 punten voor uier.
In de afstamming van de stier komen zowel van vaders- als moederszijde de
vereiste goede produktie-eigenschappen van de moeder en grootmoeder naar voren.
Daarnaast is de produktievererving van de vaderdieren van zeer veel betekenis. Aan
gezien deze van de Vader Adema 561 nog niet bekend is, moeten we ons richten
op die van de grootvaders. De gegevens hieromtrent geven echter goede ver
wachtingen.
(Zie verder volgende pagina)
