De boneplukmachine in opmars
V RIJ DAG 11 JANUARI 1363
31
DOOR verschillende oorzaken is de belangstelling voor boneplukmachines de
laatste tijd sterk toegenomen. Zo was bijvoorbeeld de boneoogst in 1962 laat
en kwam grotendeels na de vakantieperiode. Hierdoor kon men onvoldoende
handplukkers aantrekken. Verder hadden de gemiddeld lage opbrengsten een ver
hoging van het plukloon voor met de hand geplukte bonen tot gevolg. Dit laatste
past niet in het algemene streven naar verlaging van de kostprijs.
In verband met de toegenomen belangstelling wordt in een publikatie van het
Proefstation voor de Groenteteelt in de volle grond (Alkmaar) een overzicht ge
geven van de plukmachines die in 1963 op de markt zullen verschijnen. De gegevens
zijn verkregen door eigen waarnemingen en van materiaal dat door de betreffende
fabrikanten voor deze mededeling beschikbaar werd gesteld.
plukmachines met daarnaast een reinigingsmachine die in of bij de fabriek wordt
geplaatst. Met deze machine zouden ook partijen ontsteeld en geschoond kunnen
worden die slordig met de hand zijn geplukt.
De invloed van de grond
VOOR het verkrijgen van een goed plukresultaat geldt voor alle boneplukma
chines dat de grond zo vlak mogelijk moet zijn. Het aanaarden van de bone-
rijen is dus niet gewenst. Als grondsoort zal bij voorkeur gezocht worden
naar een humeuze zandgrond, dalgrond of zavel. Op kleigrond kunnen onder gunstige
omstandigheden eveneens zonder bezwaar bonen met een machine worden geplukt.
De kans op moeilijkheden, veroorzaakt door het weer of door andere oorzaken is
echter groter dan op lichte grond. Bovendien zal het gewas zich op een lichte grond
in het algemeen beter ontwikkelen dan op een zware grond. Ook is het gewenst
dat bonepercelen zoveel mogelijk onkruidvrij wordfen gehouden. Een zware onkruid
vegetatie geeft vaak aanleiding tot stagnatie bij het plukken. Bovendien is het pluk-
verlies groter dan op land dat onkruidvrij is.
De geschiktheid van het ras
EEN stevig opstaand gewas waarbij de peulen niet op de grond komen en
regelmatig over de plant verspreid zijn, moet als ideaal worden beschouwd.
De kweker van nieuwe rassen zal meer moeten letten op de bloeiwijze. De
vorming van bloemtrossen is in verband met machinale pluk een ongunstige eigen
schap. Verder is gebleken dat bij een overrijp gewas meer trosjes bonen worden
geplukt dan bij planten die tijdens de oogst in het normale rijpheidsstadium ver
keren.
In hoeverre bij de rassen een verschil' in brosheid van de stengels voorkomt, is
niet bekend. In de praktijk zijn tussen de rassen verschillen geconstateerd wat
betreft de tijdsduur waarin nog een goede kwaliteit aan bonen geoogst kan worden.
Bij het ene ras is die periode aanmerkelijk langer dan bij het andere. Belangrijk is
het om rassen te kweken waarvan de peulen zo Jang mogelijk „jong" blijven. Dit is
het geval met vlezige peulen zonder vlies en met, klein blijvende zaadkernen. Een
goed blijvende peulkleur is eveneens gewenst.
Overzicht boneplukmachines
In de publikatie wordt een overzicht gegeven van een zestal .stamslabonepluk-
machines waarmee in 1962 is gewerkt. Van de Amerikaanse machines werd de Chis-
holm Ryder reeds in 1956 in Nederland geïntroduceerd. Het is een zware tweerijige
machine die op een trekker wordt gebouwd. De rijafstand van de bonen moet 80 cm
zijn, wat voor Nederlandse omstandigheden in de meeste gevallen te ruim is. In
Nederland heeft deze machine weinig opgang gemaakt. Met de Paulson is in het
afgelopen seizoen te Wageningen gedemonstreerd. Deze tweerijige machine wordt
achter de trekker gekoppeld. De afstand tussen de plukhaspels bedroeg 60 cm. De
machine bleek nog niet aan de Nederlandse omstandigheden te zijn aangepast.
Uit Engeland heeft de boneplukmachine van Mather en Platt reeds in verschil
lende landen bekendheid gekregen. De zwaar uitgevoerde éénrijige machine kan al
leen op een Fordson trekker worden gebouwd. Het apparaat is uitgerust met een
hydraulisch systeem. Het plukresultaat was zeer goed.
In Duitsland zijn reeds met drie verschillende Duitse fabrikaten proeven ge
nomen. Van deze drie heeft alleen de machinefabriek Herbort gereageerd op het
verzoek om een bijdrage voor deze publikatie te leveren. De Herbort is een kleine
éénrijige machine die achter een trekker wordt gekoppeld. Bij deze machine wordt
veel aandacht besteedt aan de reiniging en aan de sortering in losse peulen on
trosjes. Wat de Nederlandse plukmachines betreft, kunnen die van Borga en Pi r
wordep genoemd. Beide zijn éénrijige machines die achter een trekker worden
gekoppeld. Bij de Borga wordt de nadruk gelegd op het geringe plukverlies en op
de goede reiniging van de bonen. De Ploeger' is een eenvoudige machine met een
behoorlijke voorreiniging. Daarna gaan de bonen naar een apart opgestelde ontsteel-
machine. Naast het breken van de trosjes zorgt deze machine tevens voor een vol
ledige nareinigïjftg. Een volledige set bestaat uit twee boneplukmachines en één
ontsteelmachitiè
In het algemeen wordt een sterke toename van de machinale oogst van honen
verwacht. De machines zullen hierbij nog diverse verbeteringen ondergaan. De teler
dient rekening te houden met de eisen die de nlukmachine aan de grond en het
gewas stelt. De kwekers van nieuwe rassen zullen hun kweckprodukten moeten
testen op de geschiktheid voor éénmalige oogst. Door eendrachtig samen te werken
kan in korte tijd nog veel worden bereikt.
De prijs
BIJ het kopen van een machine is niet alleen de prijs belangrijk, maar tevens
dient men terdege te informeren naar de leveringstijd van nieuwe onderdelen
en de service in het algemeen. Als een machine tijdens het seizoen vaak ge
repareerd moet worden en als dit veel tijd in beslag neemt, dan wordt dit onaf
hankelijk van de aankoopprijs, een dure machine. Over de verschillen tussen de
machines wat betreft de kosten van onderhoud is nog Weinig of niets bekend.
De rijsnelheid
DE rijsnelheid is reeds opgevoerd tot 6 k 9 km per uur. Door het handhaven
van één man voor het opzakken achter de machine is met deze snelheid onge
veer de maximum capaciteit bereikt. Indien men de bonen gaat opvangen in
grote stapelkisten, is waarschijnlijk enige verhoging van de pluksnelheid mogelijk.
Op het ogenblik moet de verhoging van de capaciteit vooral worden gezocht in een
gunstige ligging van de te plukken percelen. Zo zal op grote blokken van bijvoor
beeld 10" ha met lange bonerijen zeer economisch gewerkt kunnen worden.
De wijze van plukken
WAT het plukken betreft zijn alle constructeurs van hetzelfde principe uitge
gaan. Alle machines zijn namelijk uitgerust met een plukhaspel, waarvan de
verende stalen pennen het blad en de peulen van de plant strippen. Nu
schijnt de ene machine bij het plukken geen beschadiging te geven, een andere ma
chine plukt geen trosjes, bij een derde heeft men geen plukverlies, enz. Voor een
.juiste vergelijking zou men alle machines op één perceel onder dezelfde omstandig
heden moeten testen. Door het Proefstation te Alkmaar wordt de uitvoering van
een dergelijk onderzoek sterk overwogen.
De reiniging
DE reiniging, waaronder het ontstelen, is een belangrijke factor bij het machi
naal oogsten van bonen. Het is te verwachten dat de machines juist op dit
punt nog verschillende veranderingen zullen ondergaan. Hierbij kan worden
uitgegaan van een betere reinigingsinstallatie op de machine of van een aparte ma
chine zoals door de heer Ploeger te Oudenbosch wordt toegepast. In het eerste
geval zal de machine gecompliceerder van bouw en misschien zwaarder in gewicht
worden, in het andere geval heeft men meer bedieningspersoneel nodig. Een loon
werker zal het liefst een machine zien die een voldoende geschoond eindprodukt kan
afleveren. Een conserven!abrikant zal misschien de voorkeur geven aan eenvoudige
IN het algemeen wordt de verwachting uitgesproken dat het aantal bonepluk
machines in de komende jaren sterk zal toenemen. Op het ogenblik kan men
reeds een keuze maken uit tenminste zes machines, variërend van f 11.000,
exclusief trekker tot f 43.000,— waarbij de trekker is inbegrepen. Bij de beoordeling
van de tegenwoordig beschikbare plukmachines is er nog niet één naar voren ge
komen die in alle opzichten goed heeft voldaan. Dit blijkt uit de vele verbeteringen
die in het afgelopen seizoen aan de meeste machines zijn aangebracht. Belangrijke
punten die bij de aankoop naar voren komen, zijn naast de prijs en de service,
vooral ook de rijsnelheid, de wijze van plukken en de reiniging van het geplukte
produkt.
Belangrijke punten bij de aankoop
