De ruilverkaveling Walzoorden
Coöperatieve Groen voeder drogerij
„Zeeuwsch-Vlaanderen" officieel geopend
691
Meest moderne groenvoederdrogerij in West-Europa
DE WAARDE VAN GROND
EN GEBOUWEN
EXPORTSTOP AARDAPPELEN
OPGEHEVEN
VRIJDAG 3 AUG USTUS 1963
VELE honderden genodigden, waaronder de 160 leden van de jonge coöperatie, waren in het daar
voor ingerichte opslagmagazijn aanwezig om getuige te zijn van de officiële opening en tewerk
stelling van het bedrijf. Voorzitter de heer J. W. Scheele memoreerde in zijn openingsrede de nog re
cente geschiedenis van deze Zeeuws-Vlaamse Groenvoederdrogerij.
„Het stichten van dit bedrijf vindt vooral zijn oorzaak in het feit, dat men hoe langer hoe meer in
landbouwkringen in het algemeen, en dit zeker ook voor Zeeuws-Vlaanderen, de noodzaak voelt, meer
aandacht te besteden aan structuur en humusvorming in de grond. Het is vooral gebleken dat lu
cerne een enorm structuurverbeterend effect geeft. In het rapport inzake lucerne-teelt op de Bevelan-
den en Walcheren staat o.a. dat men in Groningen aan de nawerking van een goed gewas lucerne
zelfs een waarde van ƒ250,per ha toekent. Dit zijn zeer kort samengevatte conclusies. Elke mo
derne praktische akkerbouwer weet dat hij met het probleem van de structuurverslechtering steeds
meer rekening zal dienen te houden." -De heer Scheele besloot zijn openingswoord met de wens „dat deze
groenvoederdrogerij er moge zijn tot heil van het ons zo geliefde Zeeuws-Vlaamse boerenland".
De voorzitter wees erop dat deze nieuwe coöperatie tot stand is gekomen doordat de leden het daad-
werkelijk besluit hebben genomen mee te doen. Het kwam hem dan,ook voor, dat de oude, energieke en
vooruitstrevende geest, welke in vroegere tijden zo kenmerkend was voor dit Vlaamse land, weer
meer dan ooit waardig wordt.
OPENING DOOR COMMISSARIS DER KONINGIN.
Jhr. mr. A. P. C. de Casembroot feliciteerde de voorzitter en met hem bestuur en leden met de
stichting van deze nieuwe coöperatie. „Vooral ben ik getroffen door de samenwerking tussen Oost
en West, welke in vroeger tijden nu niet altijd even ideaal was". Na de wens van de Commissaris
dat het deze drogerij goed mag gaan tot in lengte van jaren, begaf» het gehele gezelschap zich naar
buiten waar de Commissaris door een symbolische handeling het bedrijf in werking stelde. Hierna
kon het proces van gehakselde lucerne tot de geperste pellets door een ieder worden gevolgd.
Na bezichtiging van het bedrijf begaf men zich weer naar de silo waar o.m. het woord werd ge
voerd door de burgemeester van Westdorpe, de voorzitter van de Kamer van Koophandel voor Zeeuws-
Vlaanderen en door vertegenwoordigers van organisaties, bedrijven en pfficiële instanties.
IN het najaar van 1961 werd door het bestuur van het calamiteuze waterschap Walzoorden een
aanvrage ingediend voor ruilverkaveling van dit waterschap en een doel van de Kruispolder. De
aanleiding tot deze aanvraag was de noodzakelijke verbetering van het landbouwkundig peil in de
streek. De huidige ontsluiting voldoet niet aan de te stellen eisen en vooral de verkaveling werkt rem
mend op een economische bedrijfsvoering. In overleg met de speciaal ingestelde voorbereidingscom
missie, waarin o.a. het Kroondomein als grootste grondeigenaar een vertegenwoordiger heeft,
is thans een plan van voorzieningen ontworpen dat beoogt het gebied van 1140 ha een nieuwe struc
tuur te geven. Dit plan ligt tot de dag der stemming, die binnenkort zal plaats vinden, ter visie. Be
zwaren tegen deze plannen kunnen tot 10 augustus bij G. S.ingediend worden. Dit College stelt daar
na het blok, het plan van wegen en waterlopen, het landschapsplan en de toewijzing van percelen
aan openbare lichamen voorlopig vast, daarbij zo nodig rekening houdende met de ingediende be
zwaren.
In grote lijnen is de procedure vervolgens dat onder leiding van een lid van G. S. de stemming
plaats vindt. Stemgerechtigd zijn zij, die bij het Kadaster als eigenaren bekend staan.
Tot ruilverkaveling wordt besloten wanneer of de meerderheid van het aantal kadastrale eigenaren
of een aantal eigenaren, dat tezamen de meerderheid van de oppervlakte van het blok in eigendom
heeft, zich vóór de ruilverkaveling uitspreekt.
Wanneer de ruilverkaveling is aangenomen benoemen G. S. een zogenaamde Plaatselijke Com
missie uit de streek. Deze Commissie heeft de verantwoordelijkheid voor de uitvoering en werkt bo
venbedoeld plan uit waarna het door G. S. definitief wordt vastgesteld.
0E teerling is geworpen. Prijsbeheersing en
landbouwkundige toetsing bij verkoop van
grond en gebouwen zijn van de baan. Het is hier
niet de plaats en het heeft geen zin nader in te
gaan op de voor- en nadelen van de thans verval
len regelingen. We lt6bben nu met het feit te
maken dat grond en gebouwen in handen van eige
naars-gebruikers vrij kunnen worden verkocht. Voor
dè verpachte eigendommen is dit niet zonder meer
liét geval. Ongeveer de helft van de grond en meer
dan de helft van de gebouwen is in handen van de
eigenaar-gebruiker, zodat we wel mogen verwach
ten, dat er in de naaste toekomst heei wat in an-
dëre handen zal overgaan. De koper zal zich afvra
gen hoe hij er in kan slagen zo voordelig mogelijk
te kopen. De verkoper is er uiteraard op uit de
hoogste prijs te maken. Wij willen trachten enkele
factoren op te sommen die van invloed zijn op de
economisch verantwoorde prijs. In de eerste plaats
nioet dan worden opgemerkt, dat het niet waar
schijnlijk is, dat de prijs van de produkten van de
boer, waaruit uiteindelijk de prijs van de grond en
gebouwen moet worden betaald, beïnvloed zal wor
den door het prijsverloop van de grond. In de kost
prijsberekening is een bedrag opgenomen voor de
pacht. Het is bekend, dat de opbrengstprijzen in
het algemeen lager liggen dan de kostprijzen,
zódat zelfs de pacht niet volledig uit de prijs van
de produkten betaald kan worden. Tenminste niet
tVanneer de pachter een volledige vergoeding voor
de eigen arbeid zal hebben. Het is ook bekend, dat
de eigenaarslasten op hun beurt weer uit de pacht
kunnen worden betaald, waaruit zonder meer al
zou kunnen volgen, dat de waarde van grond en
gebouwen niet hoger zou moeten zijn dan overeen
komt met de huidige pacht. De regering zal het
niveau van de pachten zeker niet doen stijgen,
zodat colt in de naaste toekomst uit dien hoofde
geen stijging van de waarde van de grond en ge
bouwen kan worden verwacht. Toch zullen er veel
hogere prijzen betaald worden. Hoe kan dit, en
hoever ltan men dan wel gaan
Het is hierbij goed, grond en gebouwen afzon
derlijk te bezien. Allereerst de gebouwen. Gebou
wen zijn aan slijtage onderhevig, zij behoeven on
derhoud en moeten op de lange duur zelfs geheel
vervangen worden. Dit betekent, dat de prijs van
de gebouwen uiteindelijk bepaald wordt door de
kosten van het onderhoud en de nieuwbouw. Hier
bij dient er bij de bestaande gebouwen scherp ge
let te worden op de conditie van de gebouwen in
verband met het te verwachten onlerhoud en de
doelmatigheid in verband met de arbeid. Inder
daad zal men hier scherp op moeten letten, want
liet onderhoud en de eigen arbeid zullen in de toe
komst alleen maar duurder worden. Maar rekening
houdend met deze factoren, is het uiteindelijk de
prijs van de nieuwbouw die zal uitmaken wat de
waarde is van de gebouwen. En ook deze nieuw-
bouwprijs wordt in de toekomst alleen maar hoger.
Er moet in ons land nog zoveel gebouwd worden,
dat de bouwmarkt in de verre toekomst nog onder
druk van hoge prijzen zal werken, afgezien van de
in de toekomst nog te verwachten loonsverhogin
gen. De conclusie is duidelijk: een goed gebouw
zal duur zijn. Hieruit zou een andere conclusie
moeten volgen. n.I. deze, dat als de gebouwen duur
zijn er uitgaande van dezelfde opbrengstprijzen
van de produkten minder moet overblijven voor
de grond. Vrij algemeen wordt echter een verdere
stijging van de grondprijzen verwacht. Een drietal
factoren zijn hiervoor verantwoordelijk.
In de eerste plaats is ons land het dichtstbevolkte
land ter wereld. Er is veel vraag naar grond. Ook
de landbouwgrond zal hierdoor wel min of meer
in prijs stijgen. In de tweede plaats heeft de tech
nische ontwikkeling op de landbouwbedrijven tot
gevolg, dat één man steeds meer produktiemidde-
len kan bedienen. De bedrijven worden te klein en
er zal veel vraag zijn naar losse grond om de bedrij
ven te vergroten. Voor deze bijkomende grond
rekent men niet alle kosten die bij de produktie
worden gemaakt. Arbeid en werktuigen heeft men
immers al; men betaalt zo graag wat meer voor
de grond, en per bedrijf gezien, is deze grond in
derdaad ook meer waard dan de grond die men al
heeft.
Tenslotte zijn er nog altijd mensen die genoegen
nemen met een vrij lage beloning voor eigen arl»eid
en kapitaal en meer betalen voor de grond dan
mogelijk zou zijn, indien met andere maatstaven
werd gemeten.
Wat de .juiste waarde van de grond en gebouwen
moet zijn, zal ieder voor zichzelf moeten uitmaken.
Aldus Ir. H. Dijkstra in de bedrijfseconomische
kroniek van het C. M. C.-Orgaan „Melk".
PEZIEN de sterk dalende tendens van de aard-
appelprijzen en de toenemende aanvoer hier
van stemt het tot tevredenheid dat het Produkt-
schap voor Aardappelen uiteindelijk op donderdag
26 juli, met instemming van de overheid, de be
staande exportstop op aardappelen heeft opgehe
ven. Het heeft ai met al nog vrij lang geduurd
voor deze maatregel ingetrokken werd. De ge
ruchten, die in de D. B.-vergadering van 16 juli
j.l. ter sprake kwamen, n.I. dat de exportstop bin
nenkort zou worden opgeheven, bleken echter toch
wel op goede gronden gebaseerd te zijn
DE LANDBOUWKUNDIGE SITUATIE
IIET ruilverkavelingsblok, voornamelijk be-
staande uit klei- en zavelgronden, maakt
deel uit van het Agrarisch Land van Hulst. In
het gebied komen drie dorpen voor Klooster-
zande, Groenendijk en Walzoorden. Het cultuur
areaal, dat in hoofdzaak uit slecht verkavelde
nieuwlandgronden bestaat, is voor drie-vierde ge
deelte als bouwland in gebruik. Het bouwplan is
in het algemeen zeer arbeidsintensief.
De gemiddelde bedrijfsgrootte bedraagt ruim
16 ha en bestaat uit 10 gebruikspercelen, die ge
middeld bijna 1 km van de bedrijfsgebouwen ge
legen zijn. Deze gebrekkige verkaveling
wordt nog verergerd door het feit, dat twee-derde
van deze kavels te klein is en een slechte vorm
heeft.
De ontsluiting van de gebruikspercelen is
matig, doordat de verspreide ligging vaak uit
wegen via andere percelen nodig maakt. Boven
dien geschiedt de bestaande ontsluiting gedeeltelijk
door onverharde wegen, hetgeen vaak ernstige
bezwaren meebrengt.
De afwatering is redelijk goed te noemen;
slechts op enige onderdelen van het stelsel zijn
verbeteringen noodzakelijk. De gemalen van het
calamiteuze waterschap Walzoorden en van de
Kruispolder zijn enige jaren geleden vernieuwd
en bezitten een voldoende capaciteit om al het
overtollige water op de Westerschelde uit te
slaan.
In het kader van de voorgenomen ruilverkave
ling is een onderzoek ingesteld naar de leeftijd
en doelmatigheid van de aanwezige boerde
rijen. Hierbij bleek dat 55 van de bedrijfsge
bouwen als oud en 44 als ondoelmatig gekwali
ficeerd moest worden. Bovendien zijn 34 wonin
gen als krot aangemerkt.
HET RUILVERKAVELINGSPROJECT
IN het ontworpen wegenplan blijven de be
staande wegen in hoofdzaak gehandhaafd.
Daar waar de fundering der wegen niet aan de
huidige eisen voldoet, zal in verbetering worden
voorzien. In totaal zal 5,6 km landbouwweg ver
beterd en 1,8 km landbouwweg nieuw worden
aangelegd, waardoor een meer effectieve ontslui
ting zal ontstaan. Los hiervan zal door de Rijks-?
waterstaat de weg 60 van het Rijkswegenplan
worden verbeterd en buiten de kom van Kloos-
terzande worden geleid. Uiteraard wordt bij de
nieuwe kaveltoedeling met deze tracéverbetering
rekening gehouden.
De zozeer gewenste kavelconcentratie
is slechts mogelijk door uitvoering van z.g. kavel
inrichtingswerken, zoals het dempen van over
bodige en het graven van nieuwe sloten, het aan
passen van de drainage en plaatselijk grondver
zet. Voor de bouwlandkavels wordt gestreefd naar
een grootte van 5 ha of meer, terwijl ook de gras
landkavels een grotere omvang zullen krijgen.
Het ligt niet in de bedoeling een gedeelte van de
binnen de bebouwde kom gelegen boerderijen
naar het veld te verplaatsen. Mede in verband
met de slechte kwaliteit der gebouwen wordt ge
dacht aan een vrijwillige bedrijfsbeëindiging. Ook
zal gestreefd worden naar een vrijwillige migratie
van een aantal boeren naar de nieuwe polder.
Op deze wijze zou grond beschikbaar kun
nen komen voor vergroting van de resterende
bedrijven, die eveneens geheel op vrijwillige
basis geschiedt. Voor deze vergroting (tot 24
ha voor de akkerbouwbedrijven en tot 21 ha
voor de gemengde bedrijven) is naar schat
ting 125 ha grond benodigd. Het Kroondomein,
dat bijna alle gronden in het blok verpacht,
heeft zich bereid verklaard aan eventuele
regelingen mede te werken.
KOSTEN EN RESULTATEN
DOOR de Nederlandsche Heidemaatschappij is
een begroting opgemaakt, die sluit op een
bedrag van rond 1 miljoen.
De totale bijdrage van de belanghebbende
eigenaren bedraagt circa ƒ365.000,—, terwijl in
de resterende 63 der uitvoeringskosten door
de Cultuurtechnische Dienst een bijdrage is
toegezegd.
De uitvoering van het ruilverkavelingsplan
zal in de betreffende streek aanmerkelijke ver
beteringen teweegbrengen, met name door de
herindeling van het grondgebruik en de ver
betering van de bereikbaarheid. Na uitvoering
van de ruilverkaveling, waarvan de beslissing
nu in handen ligt van de betreffende grond
eigenaren, zal in dit gebied een hogere ar-
beidsproduktiviteit en een grotere welvaar!
mogelijk zijn.
