Geen oude schoenen weggooien
voordat de nieuwe goed passen
517
V K I-J DAG 1 JUNI 1962
VRIJE SPIL
UOEWEL in Zeeland en West Nooid-Brabant
algemeen bekend, wordt de vrije spil toch ge
noemd en wel ter vergelijking met andere boom-
vormen. De opkweek met drie gestel- (draag-) tak
ken en een harttak komt in het begin veel over
een met de algemeen bekende struikvorm. Het
grote verschil is dat bij de vrije spil de gesteltak-
ken langer worden ingesnoeid en bekleed zijn met
enkel vruchthout. Dus geen zware zijtakken meer.
De drie gesteltakken, welke ongeveer even zwaar
moeten zijn, staan op 50 cm hoogte goed verdeeld
op de harttak met een hoek van 60°. Deze stand
moet door buigen, opbinden en snoeien^ehandhaafd
worden, daar anders het evenwicht in de boom
verloren gaat.
Afhankelijk van het ras wordt 60 a 90 cm hoger
een vierde tak gekweekt en daarboven nog één
of twee, welke alle tussen de onderste drie in ko
men te staan. Dit om de groei van de onderste
takken niet te belemmeren. Hoe hoger deze takken
op de harttak zijn ingeplant, hoe korter ze zullen
moeten zijn om de gewenste pyramidale vorm te
verkrijgen.
Voor de opkweek worden beslist geen sterke
concurrenten gebruikt, omdat een goed evenwicht
tussen harttak en gesteltakken hiermee niet te
handhaven is.
In de praktijk komt het hier op neer dat in de
jeugd een enkele tak gebogen moet worden en bij
sommige rassen op 4, 5 en 6-jarige leeftijd nogal
wat opgebonden moet worden. Op 5 a 6-jarige
leeftijd is men met deze boom vorm in volle pro-
duktie. Bij een goed onderhoud kan die produktie
vele jaren gehandhaafd blijven. Een groot voor
deel is dat 60 a 70 van de totale produktie per
boom hangt aan de onderste drie takken, dus be
trekkelijk laag bij de grond. Vooral voor Zeeland
en West Noord-Brabant is dit met het oog op de
veelal sterke wind, waardoor aanzienlijke schade
kan ontstaan, van groot belang.
Een bezwaar van de vrije spil kan zijn dat op
oudere leeftijd binnenin de boom de belichting te
wensen overlaat. Hierdoor wordt van binnen uit
de boom fruit van minder goede kwaliteit geteeld.
Om dit te voorkomen kan de boom wat smaller
gemaakt worden en ontstaat de afgeplatte vriio
spil.
De in Zeeland algemeen bekende vrije spil.
WELKE BOOMVORM?
IYE laatste jaren ziet men in meerdere streken
van ons land een sterke vernieuwing van de
fruitteelt. In oude fruitteeltgebieden wordt ver
nieuwd door rooien en opnieuw inplanten, in an
dere door het stichten van geheel nieuwe bedrij
ven, waardoor nieuwe fruitteeltgebieden ontstaan.
Veel problemen, zoals financiering, mechanisa
tie, aantrekken van vakkundig personeel enz. doen
zich hierbij voor. Maar zeker niet op de laatste
plaats komt direct bij het planten de vraag naar
voren, welke boomvorm gekozen moet worden.
Veel leest en hoort men de laatste jaren over
nieuwe boomvormen waarvan de voordelen hoog
geprezen worden, maar de nadelen nog niet bekend
zijn omdat die meestal pas op latere leeftijd te
voorschijn komen. Het is voor velen dan ook niet
eenvoudig een keuze te maken uit vrije spil, 2-tak-
kers, nul-takkers, raketten, pilaren, Belgische
haag of wat dies meer zij. Om te kunnen beoor-
delèn of bij al het nieuwe ook verbeteringen zijn,
is het nodig daar te gaan kijken waar men al enige
ervaring in de praktijk heeft opgedaan. Opvallend
hierbij is dat al deze nieuwe creaties buiten ons
gewest geboren worden. Alvorens enkele boom-
vormen apart te bespreken, eerst nog een algemene
opmerking.
WELKE EISEN?
Aan een boom moeten de volgende eisen worden
gesteld
a. De vorm moet zodanig zijn, dat het opkweken
gemakkelijk, dat wil o.a. zeggen zonder toepas
sing van veel kunstgrepen, kan plaatsvinden.
Het is namelijk juist bij het toepassen van die
kunstgrepen dat de meeste fouten worden ge
maakt.
b. De behandeling (o.a. snoei) moet gemakkelijk
uitgevoerd kunnen worden.
c. De boom moet een zo snel mogelijke produktie
van kwaliteitsfruit over een zo groot mogelijk
aantal jaren kunnen geven.
Gelet op deze eisen zullen de hierna te noemen
boomvormen worden besproken.
Vrije spil op latere leeftijd afgeplat
