Man en Paard
V
SST
VRIJDAG 13 APRIL 1962
globaal geraamd zo'n 10 a 20 hoger zal ligge*
dan dat op de zandbedrijven. De positie van d«
landbouwbedrijven van 10 ha in het akkerbouw»
gebied is derhalve ook niet rooskleurig.
BEDRIJF EN GEZIN OP DE 10 HA LAND
BOUWBEDRIJVEN EN DE FINANCIERING
VANDAAG de dag is het zo, dat op verschillen»
de bedrijven van deze grootte een trekker;
is aangekocht. In de landbouw neemt het aantal
paarden af en het aantal trekkers neemt toe. Op
bedrijven van 10 ha is dit ons inziens niet juist."
Man en paard zijn op deze bedrijven op hun plaats*.
Hen doelmatige bedrijfsorganisatie is hier mogelijk
met inschakeling van de loonwerker en onderling
hulpbetoon.
Een landbouwtrekker kost al gauw ƒ10.000,
Mechanisatie met trekker en bijbehorende werktui
gen Vergt op dergelijke bedrijven een wel uiter
mate hoge investering en de jaarlijkse kosten zijn
bovendien heel wat hoger in vergelijking met een
bearijfsexploitatie met oen span paarden en goede
paardewerktuigen.
Op de gezinsbedrijven wordt ook nog al eens cent
beroep gedaan op de boerin voor de werkzaam
heden op het bedrijf. De boerin heeft haar hoofd
taak in het gezin. Investeringen voor de verlich
ting van haar werk, bijvoorbeeld ten behoeve van
een góede woninginrichting, zijn ons inziens veel
meer verantwoord dan investering voor trekker en
bijbehorende werktuigen. Wij willen hier ook noe
men de benodigde financiën voor de opleiding van
de kinderen van het boerengezin.
INSCHAKELING VAN NIEUWE
PRODUKTIETAKKEN
IN de praktijk zien we, dat sommige boeren op
deze gezinsbedrijven naar andere produktietak-
ken overgaan, zoals bijvoorbeeld melkvee, 'tuin
bouw, o.a. fruitteelt. Bij omschakeling naar een
andere produktietak komt naast het vakmanschap
en de liefhebberij, de financiering ook wel sterk
naar voren. Als voorbeelden willen we hier noe
men aanpassing van de bedrijfsgebouwen en de op
bouw van een melkveestapel en verder ook de in
vesteringen bij overgang naar fruitteelt. Eén en
ander brengt consequenties mee gedurende een
reeks van jaren voor het bedrijf en voor het gezin.
Het is de boer, die bij een eventuele omschakeling
zijn keuze bepaalt uit de verschillende mogelijkhe
den, die voor hem in aanmerking komen.
SAMENVATTING
Ook op kleigrond zijn er veel bedrijven van rond
10 ha. De uitkomsten zijn in het algemeen gesteld,
niet best te noemen en de financiering van derge
lijke bedrijven is een groot probleem. Motorisatie
en bijbehorende mechanisatie vergen op deze ge
zinsbedrijven zeer hoge investeringen en boven
dien brengen deze jaarlijks hoge kosten met zich
mee. Een span paarden is hier op zijn plaats. Be
paalde werkzaamheden dienen verricht te worden
door onderling hulpbetoon en inschakeling van de
loonwerker.
Investeringen ten behoeve van het gezin en
eventueel een verantwoorde omschakeling van het
bedrijf zijn van veel grotere betekenis dan inves
teringen voor trekker en bijbehorende werktuigen.
Ir. J. A. H. HAENEN.
BESCHOUWINGEN OVER DE BEDRIJVEN
VAN 10 HA.
OP een 10 tot 15 bedrijven in het zandgebied van
Oost Zeeuwsch-Vlaanderen heeft de bedrijfs
economische afdeling van onze dienst gedurende
de laatste jaren een bedrijfseconomische boekhou
ding bijgehouden. De bedrijfsgrootte van de deel
nemers aan deze boekhouding varieerde van 7 tot
15 ha. Het gemiddelde arbeidsinkomen per mee
werkend volwaardig gezinslid schommelde in de
periode 1956 tot I960 tussen 3140,en 5600,-
Het povere bedrijfsresultaat van de 10 ha grote
bedrijven in dit zandgebied wordt door deze uit
komsten geïllustreerd.
Eén en ander heeft ons gedrongen ook eens stil
te staan bij de bedrijven met eenzelfde bedrijfs
grootte van 10 ha op kleigrond. Deze bedrijven
worden wel eens gemakkelijk over het hoofd ge
zien. Dat ze er zijn. wordt ons duidelijk, als we de
werkelijke toestand in ogenschouw nemen. Con
crete gegevens van dergelijke bedrijven zijn bij
onze dienst niet bekend. Het ligt echter wel in onze
bedoeling om ook van deze groep nadere gegevens
te verkrijgen.
Voor een gedachtenbepaling is het ons inziens
wel verantwoord, terug te vallen op de bedrijfsuit-
komsten in het zandgebied van Koewacht e.o. Hier
bij. moeten we dan wel enkele aantekeningen ma
ken. De opbrengsten op kleigrond zijn veelal hoger
dan die op zandgrond. Anderzijds verkeren de
zandbedrijven in het voordeel wat betreft de bc-
werkzaamheid van de grond. Eén en ander in aan
merking nemend, achten wij het verantwoord te
stellen, dat 't arbeidsinkomen per volwaardig mee
werkend gezinslid op de kleibedrijven van 10 ha
Totaal87 57 141 72
Uit dit overzicht valt duidelijk af te lezen, dat ook in deze gemeenten veel bedrijven van 5 tot 20 ha
voorkomen.
In aansluiting hierop geven we hier hetzelfde overzicht voor 4 andere gemeenten.
Aantal bedrijven In 4 gemeenten op kleigrond
Bedrijfsgrootte Groede Oost burg Biervliet Vogelwaarde
3—5 ha 20 21 20 14
510 ha 21 13 2o 50
10—20 ha 41 15 49 60
20—30 ha 20 11 36 40
30—50 ha 20 9 28 27
50 ha en groter t 7 2 8 10
Totaal129 71 166 201
In deze 4 gemeenten zijn meer bedrijven van 5 tot 20 ha dan bedrijven van 20 ha en groter. De bedrij
ven van 5 tot 20 ha mogen We in grote lijnen rekenen tot de gezinsbedrijven.
Do gemiddelde bedrijfsgrootte in Zeeuwsch-Vlaanderen bedraagt 20 ha. In vergelijking met het lan
delijk gemiddelde van 12 ha ligt deze in ons gewest dus nogal wat hoger. De bedrijven, kleiner dan
3 ha, zijn hierbij buiten beschouwing gebleven. Een oppervlakkige conclusie, dat op kleigrond gro
te bedrijven voorkomen en in het zandgebied kleine bedrijven, is niet juist.
OOK OP KLEIGROND KOMEN VEEL GEZINSBEDRIJVEN VOOR.
In Zeeuwsch-Vlaanderen is 35 van de bedrijven groter dan 20 ha. Deze 35 van de bedrijven exploi
teren 38.000 ha van de 58.000 ha Zeeuwsch-Vlaamse cultuurgrond.
Het is algemeen bekend, dat in de zandgebieden langs de grensstrook in West- (Ecde e.o.) en Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen (Koewacht e.o.) veel kleine bedrijven voorkomen. Aan de hand van de gege
vens van de meitelling 1959 zullen we eens nagaan hoe het met de bedrijfsgrootte op kleigrond gesteld
is. Hiervoor nemen we eerst eens 4 gemeenten, waar relatief veel grote bedrijven voorkomen en vervol
gens 4 andere gemeenten met kleigrond.
Aantal bedrijven in 4 gemeenten mei relatief veel grote bedrijven.
Bedrijfsgrootte
35 ha
510 ha
10—20 ha 4
20—30 ha
3050 ha -
50 ha en groter
Schoondijke
Westdorpe
Zaamslag
Graauw
6
12
(i
16
12
21
21
23
11
37
15
13
6
22
16
20
18
39
17
6
4
10
7
