Algemene Vergadering der Z. L. M.
Tien jaar onderzoek Commissie
Waterbeheersing en Ontzilting
r
y
DE ONTIJZERING VAN GRONDWATER TEN BEHOEVE VAN KUNSTMATIGE
BEREGENING (IV)
4.
op MAANDAG 18 DECEMBER 1961 te 10.30 uur in
„HET SCHUTTERSHOF" te MIDDELBURG.
10.30 uur: 1. Opening.
2. Notulen van de Algemene Vergadering
van 22 juni 1961.
Mededelingen en ingekomen stukken.
Begroting 1962 en contributievaststelling
1962.
Rondvraag.
6. Inleiding door de Weledelgestrenge heer
Ir. H. H. SMEENK, Secretaris van de
Hoofdafdeling Akkerbouw van het Land
bouwschap over:
7. Gedachtenwisseling.
14.00 uur: 8. Heropening door de Voorzitter.
9. Openingsrede door de Voorzitter.
10. Rede door Zijne Excellentie Dr. W. H.
v. d. BERGE, Staatssecretaris van Finan
ciën, over liet onderwerp:
11. Gedachtenwisseling.
12. Sluiting.
Namens liet Hoofdbestuur der Z. L. M.,
M. A. GEUZE, Voorzitter.
J. F. G. SCHLINGEMANN, Secretaris
No. 2607 Frankering bij abonnement: Terneuzen ZATERDAG 25 NOVEMBER 1961
49e Jaargang
zeeuws
uköbouwbiaö
ALS een gevolg van de waterbehoefte, die in de land- en tuinbouw in droge perioden bestaat, is
reeds in voorgaande jaren door de Commissie Waterbeheersing en Ontzilting een onderzoek
ingesteld naar het voorkomen van zoet grondwater in Zeeland. Het resultaat hiervan was., dat plaat
selijk betrekkelijk diepe zoetwaterzakken (1030 m diep), konden worden aangetoond.
Een volgende stap was, na te gaan op welke wijze het zoete water uit de grond onttrokken diende
te worden, zonder dat uitputting van de relatief dunne zoetwaterlaag zou plaatsvinden. Ook dit onder
zoek werd met succes bekroond.
Het Zeeuwse grondwater bleek echter vrij sterk ijzerhoudend te zijn, waardoor bij gebruik van dit
water voor beregening schade aan het gewas werd toegebracht.
In het aan de bodem onttrokken zuurstofarme, ijzerrijke water bevindt het ijzer zich in opgeloste
toestand. Bij rechtstreekse beregening krijgt dit water, zodra het via de sproeier fijn verdeeld de
ruimte wordt ingespoten, ruimschoots gelegenheid zuurstof op te nemen. Het opgeloste ijzer gaat dan
over in een onoplosbare ijzerverbinding, die als een bruin neerslag op de gewassen achterblijft. Voor
al bij tuinbouwgewassen, waaronder fruit en klein fruit, heeft dit een nadelige invloed op de kwaliteit.
De vraag was nu of op eenvoudige wijze dit grondwater ontijzerd kan worden.
De ontijzering wordt in de praktijk reeds lang toegepast. Zo worden drinkwater, dikwijls ook indu
striewater en water voor zwembaden ontijzerd. De hiervoor benodigde installaties vereisen in het alge
meen hoge investeringen, die de prijs per m;t ongunstig beïnvloeden. Bovendien vergt het ontijzeripgs-
procedé vaak veel tijd, waardoor de aanleg van reservoirs noodzakelijk wordt. Een en ander heeft tot
gevolg, dat deze methoden minder geschikt zijn voor toepassing in de land- en tuinbouw.
AP het fruitbedrijf „Oost Ketelaar" te Lewedprp is volgens bestaande beluchtingsprincipes een proef
opgezet om ijzerrijk water op goedkope wijze zover te ontijzeren, dat toepassing mogelijk wordt.
De installatie moet zo zijn, dat hij eventueel door de gebruiker zelf kan worden gemaakt.
Het bodemwater op genoemd fruitbedrijf heeft een ijzergehalte variërend van 6 tot 12 mg per liter
en is derhalve ongeschikt voor directe toepassing bij beregening. Uit beregenings- en praktijkproeven
elders ïs namelijk gebleken, dat beregeningswater met een ijzergehalte van meer dan 2 mg per liter
een nadelige invloed heeft op de kwaliteit van het fruit.
CS
O.
5
Agenda:
„Akkerbouicaangelegenhederi'
LUNCHPAUZE
Belastingdruk en belastingpolitiek".
ln dit nummer
IS als bijlage het AKKERBOUW-rapport
gevoegd waarin de problemen in de
Akkerbouwsektor in deze tijd behandeld
worden. Dit rapport, opgesteld door «ie
Akkerbouwcommissie der Z.L.M., werd op
de middenpagina's opgenomen, opdat het
gemakkelijk uitgenomen en bewaard kan
Worden. Bij de bespreking in kring-, afde-
lings- en andere vergaderingen heeft men
het dan bij de hand. Daarnaast zal dit rap
port tevens in brochurevorm verschijnen en
t.z.t. aan de Kring- en afdelingsbesturen
toegezonden worden.
UERDER vindt U in dit nummer onder
meer:
9 Enige wetenswaardigheden
over de loonvorming voor het
komende kontrakjaar pag. 807
9 Sinterklaas nadert, dus de
Rubriek „Voor de Vrouw"
schenkt daar aandacht aan op pag. 868
De Commissie Tuinbouw der
Z.L.M. vergaderde. Het kort-
verslag hierover met de plan
nen over de uitgifte voor het
volgend jaar in O. Flevoland pag. 869
De Tuinbouwrubriek geeft oa.
bijzonderheden over de export
en de augurkenteelt pag. 872/873
ZITDAGEN Boekhoudbureau
der Z.L.M. pag. 866
UITVOERING VAN
DE PROEVEN
DIJ de constructie van
de ontijzeringsinstal-
latie is gestreefd naar
eenvoud en doelmatig
heid, om op deze wijze
de investeringskosten
zo laag mogelijk te hou
den. Dit heeft geleid tot
de bouw van een onder
geringe helling staande
houten goot (zie teke
ning op pag. 867 (3))',
over de gehele lengte
gevuld met cokes. De
lengte van de goot be
draagt 10 m en de
dwarsdoorsnede 30 x 40
cm. Om een goede af
dichting te verzekeren
is de binnenzijde met
mastiek besmeerd. De
goot is in de onmiddel
lijke nabijheid van do
bron geplaatst. Het uit
einde aan de lage zijde
is afgesloten met gaas.
Aan de hoge zijde is op
de goot een op door
snede vierkante trech
ter geplaatst van 1.5 m
hoogte. De afmetingen
van de boven- en onder
opening zijn respectie
velijk 1.20 m en 0.40 m.
Op enige hoogte boven
de trechter is de sproei
er aangebracht, die met
een slang op de pomp
van de bron is aange
sloten. Het opgepompte
ijzerhoudende water
wordt via de sproeier in
de trechter verstoven.
Hierdoor krijgt het wa
ter op zijn route volop
gelegenheid zuurstof op
te nemen. Bovendien
wordt nog een extra
dosis zuurstof met hei-
water mee het cokesbed
ingenomen. In de poriën van het cokesbed heeft
dan de eigenlijke ontijzering plaats, doordat het
neergeslagen ijzer wordt gebonden aan het cokes
oppervlak. Het gefiltreerde water wordt aan het
einde van de goot opgevangen in een reservoir van
ongeveer 1 m:! van waaruit het, door middel van
een aan een elektromotor gekoppelde centrifugaal-
pomp, naar de beregeningsinstallatie wordt ee-
voerd.
RESULTATEN VAN DE PROEVEN
MET de hierboven beschreven filterinstallatie
zijn diverse proefnemingen gedaan. Uit de
proeven kon worden vastgesteld, dat goede resul
taten werden verkregen bij:
a. een fijne en gelijkmatige versproeiing van het
water.
b. een zo groot mogelijke valhoogte van het ver-
sproeide water.
c. gebruikmaking van een mengsel van parel
cokes met fijne cokes (10 tot 20 mm) en cokes-
gruis (0 tot 10 mm).
De proef, die aan de hier vermelde voorwaarden
voldeed, gaf bij een debiet van 2 m" per uur een
verlaging van het ijzergehalte te zien van gemid
deld 11.3 mg per 1 aan het begin van de goot tot
1.5 mg per 1 aan het eind van de goot. Opvoering
van de waterhoeveelheid tot 3 m:! per uur had
geen nadelige invloed op de mate van ontijzering.
Het ijzergehalte van het gefiltreerde water is zo
danig gedaald, dat het voor beregening goed bruik
baar is, zonder risico voor ijzerschade.
BEGROTING VAN DE
ONTIIZERINGSKOSTEN
MAAST de resultaten van ontijzering is het be-
langrijk te weten, hoeveel de extra kosten
bedragen bij een eventuele toepassing van de
hierbesproken ontijzeringsmethode.
Behalve de ontijzeringsgoot is ook de aanschaf
noodzakelijk van een reservoir van ongeveer 1 m5
inhoud en een extra pomp voor het oppompen van
het grondwater tot in de goot. Hiervoor kan wor
den volstaan met een zelf aandrijvende vuilwater-
pomp met een druk van 1 atmosfeer.
Voor een te beregenen oppervlakte van 3 ha is
een capaciteit van de pomp vereist van 10 m" per
uur. Uitgaande van een gemiddelde watergift van
150 mm per jaar (4500 m») en de capaciteit van
de pomp kunnen de energiekosten worden bere
kend. Bij de berekening zijn de tarieven voor Zuid-
Beveland van de P. Z.E. M. aangehouden. Er is
een aanzienlijk verschil tussen dag- en nacht-
(Zie verder pagina 867)
