ZATERDAG 25 NOVEMBER 1961
Extra zorg aan kwaliteit.
mische. levensduur van het werktuig, 'de liquiditeit van het bedrijf. Hoewel
de commissie van mening is dat bij de capaciteit van de werktuigen voldoende
rekening gehouden moet worden met een zekere overcapaciteit, blijkt in de
praktijk niet altijd voldoende op de rentabiliteit van de aan te schaffen werk
tuigen te worden gelet.
Een te grote overcapaciteit veroorzaakt een onrendabele exploitatie, om
dat het feit dat de technische levensduur van deze machines in de landbouw,
vaak groter 's dan de economische levensduur, eist dat dc machine zo inten
sief mogelijk gebruikt wordt. Voor de grotere machines gebit dat deze dikwijls
niet op één bedrijf rendabel gemaakt kunnen worden, terwijl dit voor de
kleinere bedrijven bijna voor alle machines geldt.
Er bestaat tian ook een steeds grotere noodzaak, niet alleen voor de kleinere,
maar ook voo; grotere bedrijven, óp liet gebied van de mechanisatie samen
te werken
Deze samenwerking kan op cle volgende manieren plaatsvinden:
a. Het uitwisselen van werktuigen, eventueel in combinatie met het uitwisse
len van arbeidskrachten.
b. Het verhuren van werktuigen (moeilijkheid ist het onderhoud en reparatie).
c. Het gezamenlijk kopen van werktuigen zonder enige rechtsvorm (praktisch
a"een uitvoerbaar met een klein aantal deelnemers).
d Het in gezamenlijk verband aanschaffen van werktuigen onder een be
paalde rechtsvorm (Coöperatie of N.V.).
e. Het inschakelen van derden (loonwerkers en vervoerders).
De commissie meent dat al de bovengenoemde mogelijkheden al naar ge
lang de omstandigheden een oplossing kunnen brengen, maar is er zich van
bewust dat samenwerking bij de aanschaf en het gebruik van werktuigen
nl :t eenvoudig is. Zeer belangrijk zal hierbij zijn de mentaliteit van degenen,
die tot samenwerking besluiten. Men zal moeten kunnen geven en nemen en
bereid iïk eten zijn op velerlei gebied met elkaar overleg te plegen.
Kei; i.' coöperatief verband exploiteren van werktuigen zal erg moeilijk zijn,
vooral voor de t cgstv. erkzaamheden. Bovendien zullen de deelnemers een
zekc :e plicht moeten hebben hun werk ook inderdaad door de coöperatie te
laten verrichten.
Wanneer men er in slaagt een goede opzet tot stand te brengen en men
over een prima leiding kan beschikken, meent de commissie in het algemeen
de voorkeur te moeten geven aan de vorm, genoemd onder d.
IV. ARBEIDSVOORZIENING
TNOC/R de grote vraag naar arbeidskrachten zien- we een zekere vlucht uit
de landbouw optreden. Het beroep van landarbeider komt steeds minder
in trek. Aan de ene kant heeft dit tot gevolg dat vele vakbekwame land-
ai beïders elders werk zoeken en aan de andere kant gaan er bijna geen
jongeren meer in de landbouw werken. De hoge gemiddelde leeftijd van de
III. VRAAG EN AANBOD LANDBOUWPRODUKTEN
"DEHALVE voor granen kan Nederland voor het merendeel der akkerbouw-
produkten in eigen behoeften voorzien, terwijl van verschillende I pro-
dukten aanzienlijke hoeveelheden wat betreft de afzet op export zijn aange
wezen.
Wat betreft de consumptie zien we een duidelijk daling ten aanzien van de
meelprodukten en aardappelen, terwijl die van suiker is toegenomen.
Zoals reeds eerder vermeld, valt in ons land enige uitbreiding van de
tarwe- en suikerproduktie waar te nemen.
In E.E.G.-verband gezien bestaat er van de akkerbouwprodukten, die Neder
land moet exporteren, ook veelal reeds een overschot, zodat export naar derde
landen mede uitkomst moet brengen.
Hoewel het aandeel van de agrarische export in de totale export vrij
constant blijft, zien we een opvallende teruggang in het aandeel van de akker
bouwprodukten.
Naast de bevolkingsgroei van onze eigen bevolking'en de bevolking van de
landen, die onze akkerbouwprodukten importeren, zal in de akkerbouw zeer
sterk' rekening gehouden moeten worden met verschuivingen in de consumptie-
gewoontèn, in verband met de welvaartsstijging. Reeds nu zien we een toe
name van de vraag naar veredelde pi'odukten en ook in de toekomst dient hier
rekening mede gehouden te worden. Daar juist van de meeste akkerbouw
produkten grote overschotten bestaan, zal het noodzakelijk zijn met de be
staande toestand ter dege rekening te houden.
Aan de ene kant zal een zo laag mogelijke kostprijs van belang zijn, aan
de andere kant zal het leveren van kwaliteitsprodukten en het aanbieden in
bewerkte vorm de volle aandacht moeten krijgen. Het steeds meer uitbreiden
van de produktie van produkten, waarvan toch reeds grote overschotten zijn,
zal steeds groter moeilijkheden met zich mee brengen.
O PECIALISATIE, eventueel gepaard met een zekere extensivering, zal nood-
zakelijk kunnen zijn.
Wanneer constant overproductie van gegarandeerde produkten, waarvan
garantieprijs hoger ligt dan de wereldmarktprijs, voorkomt, zal wellicht aan
een zekere teeltbeperking niet te ontkomen zijn.
Indien zoals van ovérheidszijde wel wordt gesteld juist een garantie-
beleid tendeert in dë richting van overproduktie, wat de overheid te veel
geld zou gaan kosten, dan is het redelijk dat zi.i behulpzaam is bij het inslaan
van nieuwe wegen.
Uitbreidende mechanisatie roept problemen op.
De commissie meent dat het behulpzaam zijn bij het zoeken van nieuwe
wegen op verschillende manieren zou kunnen gebeuren (zie ook blz. 6).
In de eerste plaats is het noodzakelijk voldoende geldmiddelen beschikbaar
te stellen voor het doen van een onderzoek op dit gebied (o.a. arbeidsmethoden,
machines en gebouwen) en het aantrekken van bekwame technici en economen
voor het verzorgen van dit onderzoek. Verder is het van belang dat het be
drijfsleven met hulp van de overheid alles in het werk stelt om de export
te bevorderen. Tenslotte zou het volgens de commissie aanbeveling ver
dienen dat bij het tot stand brengen van nieuwe verwerkingsmethoden en
dergelijke, waarvoor grote investeringen nodig zijn, de overheid een gedeelte
van de kapitaalsbehoefte voor haar rekening zou nemen, of garanties voor te
sluiten leningen zou verstrekken.
IV 1. MECHANISATIE
TVTA de oorlog zien we de mechanisatie in de akkerbouw sterk toehemen.
Naast de stijgende lonen en sociale lasten en Het toenemend gebrek aan
arbeidskrachten, 'die deze mechanisatie in dë hand werken, zijn de technische
mogelijkheden' om handenarbeid door machine-arbeid të laten vervangen veel
groter geworden.
De commissie is van mening dat deze ontwikkeling zelfs in versterkte
mate al doorgaan. De noodzaak om de arbeidsproduktiviteit op te voeren,
kan vooral door een verdergaande mechanisatie worden bereikt.
Niettemin roept juist deze snel uitbreidendemechanisatie vele problemen
op.
Een van de belangrijkste punten die zeker, niet uit het oog verloren mag
worden, is het behoud of liever nog een verbetering van de kwaliteit van de
piodukten. Het gevaar is groot dat men bij het steeds verder opvoeren van
de arbeidsproduktiviteit de kwaliteit van. de produkten veronachtzaamt.
Het verdient volgens de commissie voorkeur de mechanisatie mits een
aan te schaffen machine ook. werkelijk rendabel gemaakt kan worden.in
eigen hand te houden. Of een machine op het eigen bedrijf rendabel ge
maakt kan worden, hangt van veel factoren af, namelijk de bedrijfsgrootte,
het bouwplan, de capaciteit van het werktuig, de aanschaffingsprijs, de tech
nische bekwaamheid van de boer en ëf zijn arbeiders, de technische en econo-
