Aandacht voor het koelen
van de avondmelk
MELKBAARHEIDSONDERZOEK IN ZEELAND
Stand landbouwgewassen per 9 september 1961
Het is nü tijd om uw koetgelegenheid ui
orde te brengen.
108e LANDBOUWHUISHOUDKUNDIG
CONGRES
ZATERDAG 14 OKTOBER 1961
DIJ de overgang in de winter van het twee
maal daags melk ontvangen op éénmaal rij
den, loopt vaak de kwaliteit van de melk plotseling
sterk terug. In de tijd dat de avondmelk gedurende
de nacht op de boerderij moet worden bewaard, is
het koelen van deze melk, vooral ook in de herfst,
van wezenlijke betekenis.
Ir. Tj. de Vries, van het Rijksveeteeltconsulent-
schap voor Noord-Holland, wees hier kort geleden
op en wij ontlenen aan zijn mededelingen hierover
het volgende:
KOELRING, GOEDKOOP IN AANSCHAF
EEN koelring is een gebogen buis om de hals
van de bus, die aan het ene einde met een
slang op de waterleiding wordt aangesloten, aan
andere einders dichtgemaakt en in de ronding is
voorzien van kleine gaatjes; het langs de bus af
lopende water zorgt voor de koeling. Een dergelijke
koelring kan men zelf maken van plastic buis,
welke is bedoeld voor bescherming van electrici-
teitsleidingen; door verwarming boven een vlam
wordt het zacht en buigzaam zonder evenwel kle
verig te worden; men kan het snijden en door
boren. Zeer eenvoudig en goedkoop dus, maar na
tuurlijk is er ook een nadeel. Dat is dat de koelring
nogal wat water gebruikt, vooral als men de kraan
verder openzet dan nodig is; het water behoeft
slechts in een dun laagje langs de bus af te vloei
en, het meerdere loopt weg zonder koeleffect.
Uiteraard is het waterverbruik verschillend naar
de omstandigheden, maar men kan met de koel
ring globaal rekenen op 5 x zo vee] water als melk,
terwijl leidingwater ongeveer 30 cent per kubieke
meter kost.
ROTERENDE KOELER,
ZUINIGER IN GEBRUIK
nE roterende koeler is in dit opzicht zuiniger,
V maar gebruikt toch minstens tweemaal zoveel
water als er melk gekoeld wordt. Daarbij is het van
belang de koeler pas op de eerste bus te zetten
nadat ze vol is, want wanneer er nog slechts wei
nig melk in de bus zit is het koeleffect klein. Het
water moet niet sneller stromen dan nodig is om
de koelbuis juist in draaiende beweging te bren
gen. Na een kwartier tot twintig minuten zal de
melk voldoende zijn afgekoeld. Intussen melkt men
dan in de volgende bus, waarna de koeler wordt
overgeplaatst. Duurt het vullen van de tweede bus
langer dan twintig minuten dan doet men verstan
dig zolang de waterkraan dicht te draaien. Na het
koelen moet de koelbuis die met melk in aanraking
is geweest, uiteraard worden schoongemaakt..'Een
roterende koeler kost ongeveer 70,
Koelen is geen middel legen alle kwalen! ft et
helpt uiteraard niet als de reinheid van de melk
onvoldoende is, terwijl een eventuele geur aan de
melk er ook niet mee verdwijnt. Ook als de melk
al sterk besmet is met een groot aantal bacteriën
helpt koelen niet meer. Daarom blijft een zindelijke
melkwinning eerste voorwaarde. Het koelen is
hierop een aanvulling om goede melk goed te hou
den.
MOG te veel veehouders menen dat het voldoende is om de avondmelk op een koele plaats, dus
buitenshuis weg te zetten. Inderdaad is dan de melk de volgende morgen ver genoeg afgekoeld,
maar niet vlug genoeg. Het geheim van goed koelen van de melk is snelle afkoeling tot beneden 15°
Celsius.
Voor het koelen van de melk is stromend water eigenlijk wel een eis; natuurlijk is het mogelijk de
bussen melk in een bak met stilstaand water te koelen en enkele malen het water te verversen, maar
het blyft behelpen. Vaak wordt dan ook de voojrkéur gegeven aan een koelring of aan een roterende
koeler; een koelmachine zal in de meeste gevallen te duur zijn.
PEN goede melkbaarheid is één van de belangrijkste gebruikseigenschap,
pen bij ons rundvee. In de praktijk wordt terecht aan deze eigenschap
veel waarde gehecht. De factoren, die van invloed zijn op de melkbaarheid,
zijn erfelijk. Daar de stier voor de nakomelingen de halve kudde is, moet
aan de melkbaarheidseigenschappen van de voorouders van de stier de nodige
aandacht worden besteed.
In 1959 is het Instituut voor Veeteeltkundig Onderzoek (I.V.O.) „Schoon
oord" begonnen met onderzoek op melkbaarheid, teneinde vast te stellen,
hoe de verschillende stieren op hun nakomelingen deze eigenschappen over
brengen. Bij dit onderzoek zijn reeds grote verschillen in melkbaarheid bij
dochters van bepaalde stieren aangetoond.
Voor dit onderzoek worden alleen eerste kalfdochters genomen. Deze zijn
immers dan nog niet geselecteerd. Met behulp van een vier-kwartieren-
melkmachine worden de melkbaarheidseigenschappen zo nauwkeurig moge
lijk vastgesteld.
In samenwerking met het I.V.O. werd in juli 1960 een onderzoek inge
steld naar de melkbaarheid van de dochters van de stier Dokter Lente's Ver
wachting 39600 R.P.S., eig. Ver. voor K.I. op Walcheren.
In april 1961 werd een onderzoek verricht bij de dochters van de stier
Mercedes 41247 R.P.S., eig. Ver. voor K.I. op Schouvven-Duiveland. De uit
voering werd wederom door het I.V.O. verzorgd.
De resultaten van dit onderzoek zijn nevenstaand vermeld. Ter vergelijking
zijn de cijfers van het onderzoek van Dokter Lente's Verwachting weer
gegeven.
Stier Mercedes
29
6,71 kg
1,52 kg/min.
1,97 kg/min.
Stier Dokter
Lente's Verwachting
24
5,74 kg
1,82 kg/min.
2,18 kg/min.
2,01 kg/min. (7 kg) 2,89 kg/min. (8 kg»,
4,66 min. 3,11 min.
Aantal onderzochte dochters
Gem. melkgift (melkmaal)
Gem. melksnelheid
Gem. maximale melksnelh.
Gem. gecorrigeerde maximale
melksnelheid
Gem. melkmachinetijd
Verdeling melk voorkwar
tieren 49 48
Namelk 215 ml 400 ml
Gedrag normaal-goed goed
Uit deze gegevens kan worden afgeleid, dat de melkbaarheid bij de Dok
ter Lente's Verwachting-dochters als zeer goed kan worden aangediend. Bij
de Mercedes-dochters liggen de resultaten lager, doch kunnen normaal wor
den genoemd.
Het produktieverschil bij de onderzochte dochters is een gevolg van het
tijdstip van onderzoek (Mercedes in april en Dokter Lente's Verwachting
in juli).
Bij de onderzochte dochters van beide stieren waren de uiers goed aange
sloten. Bij de Dokter Lente's Verwachting-dochters komen nogal wijdge-
plaatste voorspenen (gespleten vooruier) voor. De speenplaatsing bij de
Mercedes-dochters laat in de achterkwartieren nogal eens te wensen over,
n.l. te dicht bij elkaar geplaatste achterspenen en in enkele gevallen te nauw
tussen voor- en achterspenen.
De uitslagen van dit onderzoek zijn voor de Zeeuwse fokkers waardevol.
J. H. LANTINGA, Hoofdass. A by de R.V.V.D.
BIJNA n een maand later ontvangen we het door de Directie Akker- en Weidebouw samengestelde
oogstbericht omtrent de stand akkerbouwgewassen per 9 september. Alhoewel dus bepaaldelijk
niet recent geven wij, ter verkrijging van het algemeen beeld, de voornaamste gegevens hieruit.
De weersomstandigheden lieten tussen 19 augustus en 10 september veel te wensen over, zowel begin
als einde was zeer nat. Op het eind van augustus en in de eerste dagen van september maakten enkele
zonnige dagen het mogelijk een belangrijk gedeelte van de oogst te bergen. Vooral in Groningen, waar
de achterstand in het oogstwerk groot was, bleek deze periode te kort te zijn. Van dc granen was daar
op 10 september 60e/o nog niet geborgen.
Vooral van de wintertarwe is de opbrengst laag gebleven. De haveropbrengst is daarentegen mee
gevallen. Dank zij de lage temperatuur is er veelminder „schot" dan verleden jaar
De aardappelopbrengsten zijn, met uitzondering van de fabrieksaardappelen, redelijk. Op lage per
celen is de kwaliteit minder goed maa in het algemeen heeft de aardappelziekte toch minder schade
veroorzaakt dan aanvankelijk werd verwacht. In zeer vatbare rassen is het uitvalpercentage echter
nog vrij groot.
De groenvoedergewassen gaven ruime hooi-opbreng sten doch de kwaliteit laat hier en daar te
wensen over. De luzerne heeft zich enigszins weten te herstellen. De klaver voor zaadteelt vertoonde
een zeer welige groei zodat de zaadopbrengst wellicht zal tegenvallen. De stro-opbrengsten zijn aap de
lage kant. Niet alle stro is voldoende binnengekomen.
De stand van de late gewassen is in het algemeen matig. Bieten, uien en grasland staan er echter
goed voor. Ook de jonge luzerne en klaver ontwikkelen zich vrij goed. Tal van percelen geven reeds
een oogst. Op, zonder dekvrucht, nieuw ingezaaide percelen grasland is de ontwikkeling zodanig dat
na 2 a 3 maanden beweiding reeds mogelijk is.
De ontwikkeling van de stoppelgewassen laat te wensen uver. Door de late oogst van de dekvrucht
zijn veel percelen te laat gezaaid. Op tal van percelen sloeg door zware buien de grond dicht, zodat
de opkomst en groei werden vertraagd. Door de enorme grasgroei is de ruwvoederpositie uitstekend.
WIJ vestigen de aandacht op het 108ste Neder
lands Landbouwhuishoudkundig Congres,
dat op donderdagmiddag 19 en vrijdag 20 oktober
a.s. in de Twentse Schouwburg te Enschede wordt
gehouden.
Donderdagmiddag te 2 uur worden twee inlei
dingen gehouden over het onderwerp „Landbouw
politiek op langere termijn". Sprekers zijn de
heren A. W. Biewenga. voorzitter van het Land
bouwschap. en ir. A. W. Luitjens, voorzitter van
het Landbouw-Coöperatie-Centrum voor Zuid
West-Nederland.
De tweede dag. vrijdagmorgen te 9 uur, houdt
de heer drs. D. H. Franssens. secretaris der Com
missie Planologie van het Landbouwschap, een
inleiding over „Landbouw en Recreatie", waarna
de heer ir, C. D. Viehoff, hoofdingenieur bij de
Prov. Waterstaat in Overijssel, spreekt over
„Landbouw en Waterbeheersing".
Een excursie naar het landgoed Twickel besluit
dit congres, dat gratis voor iedereen toegankelijk
is.
KORTENAERXAÖE I, &GRAVE NHAGE. BIJKANTOREN. AMSTERDAM. .ARNHEM, EIND HOVEN," 'S-G R A VE N H AG E, GRONI NOEN, ROTTERDAM, UTRECHT
