MEST A
I
I
E"
712
MECHANISCHE SYSTEMEN
VEIH IER!
AU T OM ATI SC H E SYSTEMEN
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
fl|ET uitmesten van de grupstallen is tijdens de stalperiode een dagelijks terugkerende en vrij zware
bezigheid. Het wordt bovendien als onaangenaam werk beoordeeld. Deze bezwaren doen zich
dan ook in meer of minder sterke mate voor bij de bekende methoden met kruiwagen, mestvork of
schop uitmesten. De voordelen van deze werkwijze zijn de geringe investerings- en exploitatiekosten
en het feit dat de opslag van de mest niet aan een bepaalde plaats gebonden wordt.
Hiertegenover staan direkt enkele nadelen. De arbeid wordt als vrij zwaar en onaangenaam gewaar
deerd. Men bevuilt zichzelf, de mestgang, deurkozijnen, enz. gemakkelijk. In grote stallen waar
tijdens het uitmesten de deuren openstaan treedt een te sterke afkoeling van de dieren op. Waar soms
door drie, vier of meer deuren de mest op de mestvaalt gebracht wordt kan nimmer sprake zijn van
een goede mestbewaring. Ook dat is een nadeel.
EKONOMISCHE OF SOCIALE ALTERNATIEVEN
®\E arbeidsbehoefte is afhankelijk van de hoeveelheid stro, het al of niet voeren van sappig voer, de
te gebruiken gereedschappen: mestvorken, schepvorken, mestschoppen, bezems, enz. én van de
wijze waarop de mest getransporteerd wordt. Het werpen van de mest van de grup in de deuropening
en daarna vanuit de deuropening op de mestvaalt vraagt méér arbeid dan wanneer de mest op een
kruiwagen geladen wordt en direkt op de mestvaalt wordt gereden. De laatste methode betekent ook
minder inspanning, daar het gemakkelijker is iets rollend dan tillend te verplaatsen.
De belangstelling op de Zeeuwse eilanden voor mechaniseren van het uitmesten neemt toe met het
sociale alternatief meer als achtergrond en wel om twee oorzaken.
3 Het mechaniseren van deze arbeid is één van de dingen waardoor de boer het werk voor zijn per
soneel kan veraangenamen. In dergelijke dingen zal de Landbouw en Industrie in zekere mate
moeten volgen om verdere vermindering van de arbeidsbezetting tegen te gaan.
'2. Een ander belangrijk argument om de mestafvoer te mechaniseren is het feit dat de boer met de
vijfdaagse werkweek wordt gekonfronteerd. Dit zal betekenen dat hij of degene die 's zaterdags en
zondags het vee moet verzorgen dit in zó kort mogelijke tijd en met de geringste inspanning moet
kunnen verrichten. Hier ligt het alternatief: Vee houden met zo gering mogelijke arbeid of geen vee.
Uit waarnemingen is gebleken om maar 4 methoden met elkaar te vergelijken dat aan arbeid
gevraagd wordt bij:
1. kruiwagen laden met schop en spreiden op mestvaalt: 1 min. 30 sec./koe/dag;
2. mestplank elektrische motor en spreiden op mestvaalt: 1 min. 20 sec./koe/dag;
3. mestplank elektrische motor en niet spreiden op mestvaalt: 50 sec./koe/dag;
4. automatische systemen niet spreiden op mestvaalt: 5 sec./koe/dag
Foto's
welwillend afgestaan
door het
Instituut voor
Landbouw
bedrijfsgebouwen
I. Getrokken mest bak
PEN plaatijzeren bak van 75 cm lengte en aan de achterzijde 40 cm hoog,
met een handlier elektrische motor aan een kabel door de grup tot óp
de vaalt getrokken. Deze grup moet doorlopen tot op de mestvaalt. Om de bak
vlot te laten lopen moet de breedte 3 cm smaller zijn dan die van de grup. Het
vermogen van een eventuele motor moet 0.1 pk/koe zijn. De voortbewegings-
snelheid van de bak mag ten hoogste meter per sekonde bedragen. De kabel
kan tot 15 koeien bij 2 x per dag uitmesten een staaldraad van 6 mm zijn.
Wordt er 1 keer uitgemest of staan er meer koeien op een rei, dan moet de
draad 8 mm zijn. Ook de ervaring met een 12 mm nylonkabel is goed als er
ihouten katrollen worden gebruikt.
Na het stalseizoen is het goed de staaldraad te beschermen tegen verdere
inwerking van ammoniak, etc. door ze in een oliebad te leggen.
Uit een oogpunt van minder inspanning en
om betere mestbewaring te bevorderen zou
den wij de bedrijven die geen grotere inves
tering dan de uitgave van een goede krui
wagen wensen, willen adviseren: gebruik
het grote aantal deuren achter uw koeien
niet voor uitmesten en maak een deur van
1.20 m breed in de gevel die, ligt in het ver
lengde van de mestgang, zodat u daardoor
de mest rollend naar buiten kuint brengen
en goed opstapelen.
Door op deze*eenvoudige en goedkope wijze
van uitmesten te wijzen raken we meteen
de ekonomie van het uitmesten. Het is goed
dit nu al aan de orde. te stellen voordat we
iets schrijven over de modernere wijzen van
uitmesten die grote investeringen vragen.
IN het algemeen is de boer niet bang om
bepaalde investeringen te doen. Maar
hij wil en moet daartegenover dan de baten
zien in de vorm van een behoorlijke bespa
ring aan arbeidskrachten.
Naarmate we ons meer hierin hebben ver
diept komen we. tot de konklusie dat tegen
over het bedrag dat geïnvesteerd moet wor
den voor mechanische of automatische mest
afvoer MOMENTEEL op onze Zeeuwse be
drijven geen arbeidsbesparing is te reali
seren die zó hoog is dat het ekonomisch ver
antwoord is een dergelijke installatie te
plaatsen. Natuurlijk wordt met deze syste
men tijd vrij gemaakt die aangewend kan
worden voor andere, werkzaamheden. Maar
die tijd is in zijn totaliteit niet zo groot dat
daarmee in de wintermaanden een man kan
worden uitgespaard. Het is dan ook belang
rijk na te gaan op welke wijze de vrijkomen
de uren nuttig besteed kunnen worden.
Dat er ook op de Zeeuwse eilanden be
langstelling komt voor het mechaniseren
van het uitmesten komt o.i. niet in de eerste
plaats door de grote arbeidsbesparing die
men verwacht het ekonomisch alternatief
maar door het feit dat men de arbeid kan
verlichten dus het sociale alternatief.
tekent een geringere investering. De kapaciteit van de mestplank is veel groter
dan van de mestbak. Het motorvermogen dat hier nodig is, bedraagt dan ook
0.2 pk per koe.
Als de plank de stal verlaten heeft wordt aan de achterzijde een achter-
spanketting ingehaakt. Deze achterspanketting is aan het andere eind ge
koppeld aan een haak in de muur. De plank kan zover doorgetrokken wor
den tot de ketting gaat spanne#. Deze wipt dan de plank en doet ze kantelen,
waardoor ze gelost is.
De getrokken mestvork en de getrokken mestplank met mestkar: Deze
beide systemen zijn o.i. arbeidsorganisatorisch niet interessant, zodat wij ze
verder onbesproken laten.
3'. Getrokken mestplans.
ffjiEZE is 3.75 m lang, de breedte moet aan' de grup worden aangepast. Het
idee is verder gelijk aan de mestbak. Bij deze methode komt men het
half-automatische systeem vaak tegen. De plank wordt wel mechanisch naar
de vaalt getrokken, maar met een haak in de hand teruggetrokken. Het be-
1. Automatische mestschuit
|\E schuif wordt gemaakt van twee aan de grup evenwijdig lopende platen
van 3 mm dikte en een oppervlak van 80 x 40 cm, welke aan de boven-
