DRAINAGE VAN KLEIBOUWLAND
D
714
KALVERSTERFTE, WORMBESTRIJDING
EN VROEGOPS TALLEN
De Destructor heeft in de herfstmaanden altijd extra werk
VEEHOUDERS
DENKT OM UW KALFJES
STAL ZE VROEG OP
BLADONDERZOEK VAN APPELBOMEN
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
/"NVERTOLLIG water is schadelijk. Er ontstaat dan een minder goede door-
luchting van de grond. Slecht ontwaterd land staat bekend als koud
land. In het voorjaar kan men veel later op dergelijke gronden beginnen.
Meestal wordt dan toch nog te vroeg begonnen, waardoor er structuurbederf
ontstaat. Door de minder gunstige groeivoorwaarden voor de cultuurgewassen
op nat land krijgen de onkruiden een goede kans.
Een goede perceelsontwatering is alleen mogelijk wanneer de polderaf
watering ook in orde is.
Het opmaken van een plan dient vooraf te gaan aan de praktische uit
voering van het draineren. Meestal wordt contact opgenomen met de cul
tuurmaatschappijen. Er worden verschillende gegevens op het terrein ver
zameld. Nodig zijn onder andere een waterpassing van het terrein en van de
afwateringssloot, onderzoek naar de meest voorkomende winterwaterstand in
de afvoersloot en een onderzoek naar de aard en gesteldheid van de boven- en
ondergrond, alsmede de doorlatendheid van de grond.
Uit deze gegevens kunnen richting, helling, diepte, afstand en lengte van
de drainreeksen en het buistype worden bepaald.
De drainreeksen moeten het water vlug kunnen afvoeren. Hierdoor wordt
voorkomen, dat eventueel ingespoelde gronddeeltjes verstoppingen in de
buizen geven. Deze verstoppingen kunnen ook optreden aan de uitmondingen
van de reeksen, wanneer het slootwater steeds kans krijgt de reeksen binnen
te dringen.
De doorlatendheid van de grond speelt een rol bij de diepteligging van de
buizen en de afstand van de reeksen.
"T\E buizen welke worden gebruikt, dienen aan hoge eisen te voldoen. Naar
de vorm kennen we buizen met en zonder kraag. Indien ze goed en
op de juiste manier gelegd worden, maakt het weinig verschil welke soort
buizen wordt gebruikt. Het goed leggen van buizen zonder kraag vraagt vak
kundige arbeiders, vooral voor een goede aansluiting. Bij machinaal draineren
worden het meest kraagloze buizen gebruikt. Deze zijn goedkoper dan buizen
met kraag. Ofschoon kraagbuizen wel gemakkelijker in elkaar worden ge
schoven, is controle op een goede aansluiting niet zo gemakkelijk. Dit kan
wel eens een nadeel zijn in verband met dichtslibben. Een veel gebruikt
systeem in de kleibouwstreken is de samengestelde drainage.
Voor een doelmatige bedrijfsvoering is belangrijk dat er weinig uitmon
dingen zijn in sloten. De landwinst door weinig sloten is van betekenis in
verband met de toenemende mechanisatie.
Bij de samengestelde drainage komen de zuigdrains niet uit in een sloot,'
maar monden uit in een hoofddrain. Deze buizen hebben een grotere door
snede. Deze is afhankelijk van de hoeveelheid water welke moet worden
afgevoerd. Van belang is om bij dit systeem op regelmatige afstanden con
troleputjes te hebben om eventueel vuil, zoals klei- en zanddeeltjes, te laten
bezinken. Deze zullen jaarlijks nagezien en schoongemaakt moeten worden,
Het deksel van de zinkputjes is zodanig aangebracht, dat men er met ploegen
en dergelijke overheen kan rijden zonder ze te beschadigen.
De laatste jaren heeft de machinale drainage een grote vlucht genomen.
Het met de hand draineren beperkt zich tot kleine objecten en het onder
houden van niet meer functionerende drainreeksen. Het draineren zal bij
voorkeur bij droog weer en in droge grond moeten plaatshebben. Liefst dus
draineren in nazomer en herfst, ook al omdat er dan geen oogst verloren gaat.
XJTET is van groot belang, dat de aangelegde drainage zo lang mogelijk
in goede staat blijft. De drains mogen niet verstopt raken door grond-
deeltjes en dergelijke die in de buizen worden afgezet. Om dichtslibben van
de drains zoveel mogelijk te voorkomen, wordt turfmolm gebruikt.
Het afdekken met turfmolm gebeurt algemeen. Dit materiaal is goed door
latend en houdt de gronddeeltjes tegen. Meestal wordt 1 baal per 40 m lengte
gebruikt, hetgeen neerkomt op f 15,tot f 20, per 100 m drainreeks.
Een nieuw preparaat, dat beproefd wordt als omhullings- of afdekmateriaal
is glasvlies. Het is een zeer fijn weefsel van glasdeeltjes, dat als een filter
werkt. Het wordt geleverd in rollen van 30 cm breed en kost f0,10 pet-
meter. Het omhullen kost f 0,20 per meter. Men verwacht voor dit produkt
behoorlijke toekomstmogelijkheden.
De drainage met plasticbuizen is eveneens in het beproevingsstadium Door
de cultuurmaatschappijen wordt er onderzoek verricht naar de toepassings
mogelijkheden. De plasticbuis is een vrij stijve buis, gemaakt van polyvenyl-
chloride met een wanddikte van 0,8 millimeter. Door de geringe wandruwheid
kan volstaan worden met een kleine diameter (4 cm). Een geringere diameter
is niet aan te bevelen in verband met het onderhoud. De perforatie bestaat
uit zaagsneden van 2,5 cm lang en 0,6 mm breed; in totaal 60 zaagsneden per
strekkende meter. De buizen zijn licht van gewicht. Een bundel van 10 buizen
a 6 meter, zoals ze van de fabriek komen, weegt slechts 8,' 2 kg. Het transport
en de aanvoer van plasticbuizen is dus veel goedkoper dan van gebakken
buizen. De machine, waarmee gebakken buizen worden gelegd, kan in korte
tijd worden omgebouwd voor het leggen van plasticbuizen. De buizen kunnen
op het land met de machine worden meegenomen. Ze zijn gemakkelijk in
elkaar te schuiven, waardoor sneller kan worden gewerkt. Storingen bij het
leggen worden beperkt.
LJET is mogelijk, dat de plasticbuizen niet in turfmolm behoeven te worden
gelegd. De perforatie is beproefd en blijkt goed te voldoen. Het water
dringt via de zaagsneden binnen.
De kosten van plastic-drainage liggen momenteel niet hoger dan van ge
bakken buizen, namelijk plm. fl,per strekkende meter. Een plastic buis
met een diameter van 4 cm kost plm. f 0,50 per meter franco werk. Dè ge
bakken buis kost plm. 35 a 40 cent per meter. Men mag verwachten dat
drainage met plasticbuizen goedkoper zal worden.
Het is nodig de drains geregeld te controleren of deze niet verzakt, dicht
geslibd of overgroeid zijn. Deze controle dient jaarlijks te gebeuren. Met hier
en daar een paar buizen op te graven kan men nagaan in hoeverre er in-
slibbing heeft plaats gehad. Men zal deze tijdig schoon moeten maken om
zware verstoppingen te voorkomen. Vlak na de oogst is dikwijls een gunstige
periode.
TNE laatste tijd vindt het doorspuiten van drains meer en meer toepassing.
Hierbij wordt door een pomp, meestal aangedreven door de aftakas van
een trekker, onder een hoge druk het water via een rubberslang in de drain
gespoten. Door een speciaal systeem werkt de slang zichzelf steeds verder in
de drain. Men kan op deze manier zeer behoorlijk de drains reinigen. Bij
een verstopping zal de slang zich niet verder meer inwerken, terwijl de pomp
water blijft geven. Reeds na enkele minuten wordt de plaats van verstopping
aangegeven, doordat de grond aan de oppervlakte vochtiger wordt. Men zal
eerst dit punt moeten opgraven en de fout herstellen, alvorens de drain verder
kan worden gereinigd.
Deze methode van doorspuiten vindt in de praktijk m^er en meer plaats
en wordt uitgevoerd door verschillende drainage-reinigingsbedrijven en tevens
door de cultuurmaatschappijen. De kosten van doorspuiten bedragen momen
teel. plm. f 0,25 per meter. Deze kosten zijn niet gering, maar men moet in
ogenschouw nemen dat de drains die worden behandeld, in de meeste ge
vallen voor een groot deel reeds sterk vervuild zijn.
Op gronden welke slempig zijn en die vrij vlug gaan dicht zitten, worden
de drainsleUven wel eens opgevuld met schelpen of sintels, waardoor een
goede doorlatendheid van de grond boven de drain wordt verkregen. In'cfièn
men over schelpen, sintels en dergelijke kan beschikken, is deze methodé op
genoemde gronden beslist aan te bevelen.
Het draineren vraagt vai\„d.e boer een behoorlijke investering. Het rén-
dement van een goede ontwatering is moeilijk in cijfers uit te drukken. Wel
is algemeen bekend, dat men in water wel kan vissen, maar niet kan boeren.
J. M. J. VAN AERTS.
II7ANNEER men dieren welke aangetast zijn door een besmetting met
ingewandswormen dus darmbeschadiging sterk eenzijdig gaat
voeren, kunnen in sommige gevallen sterfgevallen niet uitblijven. Op een
niet gering aantal bedrijven wordt aan het jongvee (runderen) in de herfst
een overmatig grote hoeveelheid bieteblad en bietekoppen gevoerd. Aan
gezien deze dieren veelal geen ander voedsel tot zich kunnen nemen, wordt
alleen hierdoor al het jongvee op de rand van tenminste een flinke inge,-
wandstoornis gebracht. Zijn de dieren dan tevens nog lijdende aan een
worminfectie, dan kan één en ander teveel worden en treden sterfgevallen
op.
Aldus schryft ons de direkteur Dr. J. Tesink van de Stichting ..Provinciale
Gezondheidsdienst voor Dieren in Zeeland" te Goes.
Over de wormbestrijding zowel bij RUNDERFIN
als SCHAPEN schrijft Dr. Tesink dat deze zowel
in de longen als in het maagdarmkanaal en de
lever wormen voorkomen en daardoor schade
berokkenen..
a. LONGWORMEN
IYE in de longen aanwezige wormen produceren
eitjes, waarin zich eèn larf je ontwikkelt. De
eitjes, waarin de larven zich bevinden, worden
opgehoest en doorgeslikt en verlaten vervolgens
met de mest het lichaam.
De larven verlaten de mestflap en kunnen door
het grazende vee met het voedsel worden opge
nomen.
In het maagdarmkanaal aangekomen boren de
larven zich in de darmwand en komen terecht in
de bloedbaan. Via de bloedstroom worden ze naar
de longen gevoerd, waar ze zich verder ontwikkelen
tot volwassen wormen. De dieren gaan hoesten
en vermageren, terwijl de kans op een ernstige
longontsteking steeds aanwezig is. Het haarkleed
wordt veelal dor en ruig.
De hoeveelheid vocht die nodig is om de larven
In de buitenwereld in leven te houden is gering.
Zijn de larven n.l. lange tijd aan droogte onder
hevig geweest en het dauwt slechts gering, dan
fleuren de larven weer volledig op. Dit is dan ook
de reden waarom in droge zomers de longworm-
besmetting bij kalveren en schapen in vrijwel ge-
'lijke mate voorkomt als in natte zomers.
Dieren welke zichtbaar lijden onder een aan
tasting van iongwormen dient men op te stallen
en wel tussen de staken en niet los op de mestput,
immers, in het laatste geval blijft steeds de moge
lijkheid van herinfectie voor 100 aanwezig.
Nieuw ontwikkelde geneesmiddelen tegen long
wormen blijken zeer waardevol te zijn.
b. INGEWANDSWORMEN
iE eieren van deze wormen komen eveneens
met de mest buiten het dier terecht. De larven
van deze wormen zijn zeer resistent tegen uitwen
dige invloeden, zoals droogte, vorst e.d. De larven
kunnen door het grazende vee worden opgenomen
en groeien vervolgens tot volwassen wormen uit.
De ingewandswormen verstoren de darmfunktie,
terwijl sommige bloed zuigen. Vermagering, diar
ree en bloedarmoede zijn e.r het gevolg van. De
bloedarmoede kan men duidelijk vaststellen, wan
neer men de slijmvliezen van ogen en schede be
ziet. Het slijmvlies van de schede kan in vele ge
vallen porseleinwit zijn Het haarkleed verliest
zijn glans, de haren liggen niet meer glad aaneen
gesloten.
Ook deze dieren dienen vroeg opgestald te wor
den en ter behandeling aan de dierenarts te wor
den aangeboden. Deze beschikt over uitstekend
werkende middelen.
Ï\E tijd voor het nemen van bladmonsters van appelbomen voor onderzoek op de gehalten aan diverse
mineralen is weer aangebroken.
Bij dit onderzoek worden van een aantal bomen van hetzelfde ras en dezelfde onderstam het 46
blad van de langloten gepulkt. Deze bladeren worden door het Bedrijfslaboratorium voor Grond- en
Gewasonderzoek te Oosterbeek onderzocht op de gehalten aan stikstof, kali, magnesia, kalk en soms
ook fosfaat. Uit de verhouding waarin de genoemde elementen voorkomen kan een deskundige van de
Rijkstuinbouwvoorlichtingsdienst reeds een voorspelling doen hoe het met de be waarbaarheid van de
vruchten is gesteld welke nu nog aan de bomen hangen. En wel, of ze zo snel mogelijk geconsumeerd
moeten worden, of dat ze voor koelhuis of zelfs gas bewaring in aanmerking komen.
Een dergelijk bewaaradvies is van grote waarde voor de fruitteler of handelaar, gezien het feit dat
hier grote geldelijke belangen op het spel staan.
