Het Koninklijk Kweekbedrijf en Zaadhandel
D. J. VAN DER HAVE N.V. te Kapelle-Biezelinge
514
Binnenkort
genetisch monogerm
suikerbietenras
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
EEN aanmoedigingspremie voor het in de ras-
senlijst brengen van een nieuw suikerbieten
ras, een ehèque van 50.000,overhandigd door
Ir. J. J. Eshuis namens de suikerindustrie aan de
direkteur Ir. D. J. van der Have was het sluitstuk
,van een feestelijke dag voor het Koninklijk Kweek
bedrijf- en Zaadhandel D. J. van der Have N.V. te
Kapelle-Biezelinge. Deze premie ter aanmoediging
om op de ingeslagen weg voort te gaan als sym
bool voor de grote waardering zowel in binnen-
als buitenland voor het verrichte research- en ver-
edelingswerk.
Het bedrijf Van der Have heeft een lange ge
schiedenis achter de rug. Het familiebedrijf werd
in 1879 gesticht door Daniël Johannes van der
Have, afkomstig uit een landbouwers/burgemees
tersgeslacht te Oosterland en Sirjansland op het
Zeeuwse eiland Schouwen en Duiveland. Deze ves
tigde zich op 20-jarige leeftijd te Kapelle-Bieze
linge, waar nog steeds de hoofdzetel van het be
drijf gevestigd is. Door zijn reputatie als vakman
bouwde hij met een kring van trouwe medewer
kers het zaadhandels- en boomkwekersbedrijf uit
tot internationaal niveau. Als één der eersten zag
hij het grote belang van de fruitteelt in dit gewest
era was één der mede-oprichters van de eerste
Zeeuwse veiling: de veilingvereniging „Zuid-Beve-
Jand te Goes.
Na zijn helaas vroegtijdig overlijden werd hij
opgevolgd door Adriaan van der Have. Deze is
begonnen met het kweken van landbouwgewassen en als zodanig de grond
legger van het huidige wetenschappelijk kweekbedrijf.
De grote waarde van de practische toepassing der landbouwwetenschap op
hei gebied van de kwekersarbeid werd door hem onderkend.
In 1937 deed met de huidige directeur P. van der Have de derde generatie
zijn intrede in het bedrijf, waarna in 1946 de heer ir. D. J. van der Have in
trad na zijn studie in Wageningen te hebben voltooid.
In 1951 werd in samenwerking met de familie de commanditaire vennoot
schap D. J. van der Have C.V. gevormd, terwijl in 1956 het bedrijf in de
huidige N.V.-vorm werd omgezet. Het predikaat „Koninklijke" werd verkre
gen in 1949 ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van het bedrijf.
In de loop der jaren nam de belangrijkheid van het boomkwekersbedrijf
steeds meer af. De vrijkomende landerijen worden nu gebruikt voor het
vermeerderen van kwekers- en elitezaad van de eigen rassen en de voor
controle noodzakelijke buitenproefvelden.
De groei van dit bedrijf blijkt onder meer uit de enorme uitbreiding van
de bedrijfsgebouwen, die in de loop der jaren plaats vond en die nu reeds
in totaal ca 10.000 m2 vloeroppervlakte omvatten.
Een overzicht van het bedrijfsgebouwencomplex te Kapelle-Biezelinge.
samenwerking met eigenaren en rentmeesters in de Fredericapolder, waar
het bedrijf gehuisvest is, is men in staat een voor een veredelingsbedrijf zo
hoognodige vruchtwisseling op unieke wijze toe te passen.
Daarnaast beschikt de N.V., zoals reeds vermeld, over de vrijgekomen
landerijen van het voormalige boomkwekersbedrijf met daarnaast in de ge
meente Baarland de „Hoeve Stuvesant".
Nationaal heeft op het gebied van zaaigranen nauwe samenwerking plaats
met het Dr. R. J. Mansholt's Veredelingsbedrijf en de N.V. G. Geertsema.
Tesamen de bekende M. G. H. combinatie vormend.
Op internationaal gebied kwam o.m. samenwerking op het gebied der sui-
kerbietenveredeling tot stand met Bush Johnsons Ltd in Engeland en The
Great Western Sugar Company in Amerika.
IVE laatste twintig jaar heeft dit bedrijf zich grote inspanningen getroost
voor het researchwerk. Het percentage van de omzet aan research
besteed, is tussen 1940 en 1961 verdrievoudigd, niet medegerekend de bijdra
gen van de met de N.V. samenwerkende kweekbedrijven. Gemiddeld duurt
het 13 a 15 jaar voor een ras gekweekt en na voldoende praktijkbeproeving
in de rassenlijst opgenomen is. Alleen wanneer toprassen gekweekt worden
en daarmede een flinke omzet aan origineel en nabouwzaad behaald, kan
worden, kunnen de grote investeringen rendabel gemaakt worden.
Het is voor de kwekers, in het algemeen en voor de firma Van der Have
in het bijzonder dus ook van het grootste belang dat de nieuwe zaaizaad- en
pootgoedwet ook in E. E. G.-verband de nodige waarborgen zal bieden waar
door het kwekersrecht voldoende beschermd zal zijn. Ir. D. J. van der Have
meent dat als tijdsduur, een kweker toegemeten om zijn ras zelf in eigendom
te kunnen exploiteren, op minstens 5 jaar zal moeten worden gesteld.
De kruisbevruchtende gewassen zouden in de nieuwe wet als rassen moe
ten worden beschreven, die aan bepaalde internationaal afgesproken normen
van raszuiverheid dienen te voldoen. Want slechts op rassen zal kwekers
bescherming kunnen worden toegepast. Ook over het nieuwheidsprincipe
was de heer Van der Have niet te spreken. Deze is in het huidige vooront
werp op 3 jaar gesteld en zou overeenkomstig de Parijse conventie voor 5
(Zie verder volgende pagina.)
Moderne schoningsinstallaties in een modern bedrijf.
Vooral de laatste jaren zijn een aantal gebouwen toegevoegd. In 1955 en
'58 een tweetal grote magazijnen, in 1959 een modern uitgerust zaadlabora
torium (onmisbare contróleschakel tussen produktie en afleveren op ge
garandeerde kwaliteitsnormen), de drogerijen in 1960/61 en nu recent de zo
juist officieel door de Minister van Landbouw en Visserij, Mr. V. G. K. M.
Marijnen, geopende nieuwe bedrijfsgebouwen, alle te Kapelle-Biezelinge, het
„hart" van de N.V. De eerste steenlegging, eveneens door de minister, voor
het nieuwe laboratorium op het kweekbedrijf te Rilland is de volgende stap
cm de kwalitatieve hoedanigheden van de Van der Have produkten nog ver
der op te voeren, te verbeteren en het assortiment uit te breiden.
Op het kweekbedrijf te Rilland, als onderzoekcentrum voor toegepaste
wetenschappelijke kweekarbeid, wordt uitsluitend gewerkt aan het creëren
van nieuwe rassen van suikerbieten, tarwe, zomergerst, haver, grassen, kla
vers, groenvoedergewassen, hybride mais en uien. Door een zeer nauwe
Opslag van de voorraden.
