Noord-Bevelandse boeren verrichten
baanbrekend werk
478
Coöperatie als een manifestatie van samenwerking
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
ANDANKS dammen en nieuwe wegen is Noord-
Beveland een akkerbouwgebied bij uitstek.
Zelfs de groeiende fruitteelt vermag het karakter
van deze landbouwstreek nog nauwelijks te beïn
vloeden. Toch zorgen de vruchtbomen voor een
aparte noot in dit mooie, wijdse polderlandschap.
Toerisme en recreatie mogen hun stempels gaan
drukken, de akkerbouw is vooralsnog de voor
naamste bestaansbron. In (niet meer op!) Noord-
Beveland is de boer de voornaamste ondernemer.
Een man, die in wezen graag zijn eigen boontjes
dopt en tiie zoals overal elders tracht een
boterham zo mogelijk een goede te verdienen.
Hij is ook iemand, die zijn ondernemerschap in
de moderne zin opvat. Daarbij begunstigd door
goede grond en een doorgaans gelukkige verkave
ling van zijn bedrijf. Hij is progressief of zo u wilt
vooruitstrevend. De landbouw wordt op moderne
wijze beoefend en hij durft risico's te aanvaarden.
Soms lijkt hij wat aarzelend bij het oplossen van
de problemen. De markt is ook voor de Noord -
Bevelandse boer vol van ongewisheden. En nog
maals, hij klaart zijn zaken het liefst zelf. Wat
niet wegneemt, dat hij vele problemen tezamen
met zijn collega's tracht te overwinnen. Het samen
werken coöpereren moge hem niet in het
bloed zitten, hij maakt er zo nodig en met suc
ces gebruik van. Hierbij blijkt duidelijk het be
wijs van de stelling, dat de coöperatie gezien moet worden tegen de achtergrond van de landbouw
structuur. Een coöperatieve zuivelfabriek bijvoorbeeld zult u er niet aantreffen. De melkveehouderij
Is van té ondergeschikt belang. Een andere stelling, namelijk dat de coöperatie er vooral is voor de
kleine boer, gaat daarentegen voor Noord-Beveland niet op. Althans in deze zin, dat ook de grotere
collega's wel degelijk actief bij de coöperatie betrokken zijn. Daarbij zij nog eens duidelijk gesteld, dat
Noord-Beveland geenszins een land is van uitsluitend grotere boeren. Tenslotte nog dit: met name
de aan- en verkoopcoöperatie heeft voor het zuidwesten meerdere malen baanbrekend werk verricht.
Wat dit betreft heeft ons gebied zich dus extra ondernemend betoond. Daarbij bijzondere risico's
lopend, die echter geen ongunstige terugslag hebben veroorzaakt. Integendeel.
Laat ons thans enige aandacht besteden aan tie coöperatie-sectoren afzonderlijk.
AAN. EN VERKOOP BELANGRIJK
Aardappelbewaarplaats Kamperland.
LANDBOUWKREDIET EN SPAREN
IIET voormalige eiland telt twee boerenleen-
banken, namelijk in Colijnsplaat en Kamper
land (gemeente Wissenkerke). Ze zijn opgericht
in respectievelijk 1916 en 1921. Vooral na de tweede
wereldoorlog zijn de banken enorm uitgegroeid.
Tot instellingen, die zich met alle bankzaken bezig
houden. Als brandpunten van het geldverkeer voor
een groot deel van de Noord bevelandse gemeen
schap. Om daarvan een voorbeeld te geven: de
banken tellen tezamen rond 4.300 spaarders. En
bij een bevolkingsaantal van nog geen 7.000 be
tekent dat, dat ruim 60 als spaarder te boek
AE coöperatie in Kortgene begon in 1935 haar werk in een kunstmestloods gebouwd door het Cen-
traal Bureau. Heel bescheiden en met een klein groepje boeren, die er wat in zagen om door
samenwerken de positie van de Noordbevelandse landbouw te versterken. Zeker in de moeilijke crisis
jaren. Een der promotors was de heer ir. J. D. Dorst, in die jaren secretaris van de Z. L. M. De
omzetten waren de eerste jaren klein, ook al omdat de concurrentie niet naliet de jonge vereniging
afbreuk te doen. Maar men zette door, het ledental steeg en vooral toen ook de afdelingen van de
Z L. M. en de C. B. T. B. zich aansloten, kreeg men wat meer armslag. Die armslag bleek voldoende
om de oorlogsjaren door te komen en na de bevrijding openden zich weidse perspectieven. Vooral de
mechanisatie van de graanoogst gaf een grote stoot. De vereniging groeide snel uit tot een modern op
slag- en verwerkingsbedrijf en nog steeds wordt veel geld geïnvesteerd in gebouwen en installaties.
Wij spraken zojuist over baanbrekend werk. Noord-Beveland bouwde als eerste In het zuidwesten een
coöperatieve graansilo. Dat was in 1950. Opslagcapaciteit 2.000 ton. Drie jaar later stichtten een aantal
boeren van Noord-Beveland, samen met het Centraal Bureau en de landbouwvereniging Walcheren,
'het coöperatief silobedrijf „Middelburg". Capaciteit eveneens 2.000 ton. Coöperatie „Noord-Beveland"
was ook de eerste vereniging in het zuidwesten, die kleinverpakte aardappelen (Nobeco's) aan de markt
bracht. Men beschikt over een moderne sorteer-in richting en voor opslag en transport wordt gebruik
gemaakt van kisten en vorkheftrucks. Deze lijn wordt nu ook doorgetrokken ten aanzien van in het
bijzonder de zaaigranen.
Momenteel wordt gewerkt aan een uitbreidingsprogramma, waardoor de vloer-oppervlakte van het
bedrijf met 2.400 m- zal toenemen. De bedoeling is het interne transport volledig te mechaniseren. De
zaaizaadteelt is op Noord-Beveland namelijk van groot belang. Transport en opslag in kisten van de
vele zaaizaadpartijen en -soorten ligt daarom voor de hand. Binnen enkele jaren hoopt de coöperatie
over 3.000 kisten met pallets te beschikken. Daar iedere kist 750 kg produkt kan bevatten zal de
kistenopslag 2.250 ton gaan bedragen. Noord-Beveland introduceert daarmee in het zuidwesten deze
moderne wijze van opslag en transport voor zaaizaden.
Zo is de coöperatie de
boer tot veel steun. Met een
jaaromzet van 4.000.000,
- 1 telt „Noord-Beveland"
■Hifi in het zuidwesten goed
1 mee. Het actieve bestuur
(mder leiding van de ^ïeer
i ie en de a rboidspri('blemon"
welke laatsten zich ook
hier in de landbouw gaan
aandienen, zal de coöpe
ratie voor goede appara
tuur moeten zorgen. Het
lijkt er op, dat men zich
hiervan ter dege bewust is.
Direktie en overig perso
neel staan hierbij voor de
belangrijke taak van de
uitvoering. Ook voor de
coöperatie zelf wordt de
arbeidsvoorziening echter
moeilijker. Vandaar, dat
arbeidsbesparende metho
den alle aandacht hebben.
Aardappelbewaarplaats Coöperatie te Kortgene.
Silo Kortgene.
staat. Het totale spaartegoed was eind 1960 onge
veer 8.500.000,De gemiddelde inleg was dus
2.000,Het ledental ligt momenteel in de
buurt van de 850. In 1960 bereikten de banken een
geld-omzet van om en nabij de 40.000.000,—. Deze
enkele cijfers onderstrepen ons inziens voldoende
de belangrijke plaats, die beide instellingen in-*
nemen.
Beide instellingen zijn aangesloten bij de Cen
trale Raiffeisenbank iri Utrecht en organisatorisch
maken ze deel uit van de ring van Boerenleen
banken voor Noord- en Zuid-Beveland. Zo zijn ook
de Noordbevelandse banken volwaardige leden van
de grote boerenleenbankorganisatie, die ons land
kent.
DE AARDAPPELBEWARING
AE aardappel neemt een belangrijke positie in
het bouwplan in. Het hoofdras Bintje is in
belangrijke mate een exportaardappel. De aard-
appelbewaring onder dak met behulp van buiten-
luchtkoeling is op Noord-Beveland bijzonder goed
aangeslagen. De totale bewaarcapaciteit beloopt
meer dan 15.000 ton. Naast de bewaring op de
landbouwbedrijven zelf is vooral de coöperatieve
(Zie verder volgende pag.)j
