de.
De Wet Vervreemding Landbouwgronden
Zesde kroonjaar van mejuffrouw J. D. Dekker
luisterrijk gevierd
452
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
Dr. Ir. W. H. UBBINK
(ui)
DIJ de discussie wat er met deze wet moet gebeuren ondervindt de derde
doelstelling een zekere mate van bescherming van de pachter tegen
verkoop van het door hem gepachte aan derden een grote belangstelling.
Zoveel verschil van mening als er bestaat ten aanzien van de prijsbeheersing
en de landbouwkundige toetsing, zo weinig verschil van mening is er ten
aanzien van het voorkeursrecht van de pachter. De regeling van dit recht
levert echter vele moeilijkheden op.
HET VOORKEURSRECHT VAN DE PACHTER
DE agrariër wordt steeds meer een gespecialiseerde ondernemer die na
een langdurige praktische en theoretische scholing een bedrijf uitoefent
waarvoor grote investeringen vereist zijn en waaraan aanzienlijke risico's
zijn verbonden. Door verkoop van een verpacht bedrijf aan een derde die het
verpachte persoonlijk in gebruik wil nemen waarna een pachtverlenging
wordt geweigerd, wordt de pachter in feite „op straat" gezet. Sociaal gezien
is dit een zeer ongewenste toestand, nog afgezien van het feit dat een dreigen
de onzekerheid in het bestaan het plezier in de uitoefening van het bedrijf
voor de pachter kan wegnemen en dus rechtstreeks het menselijk geluk
ondermijnt. Maar ook uit een oogpunt van algemeen belang is de genoemde
situatie ongewenst omdat het „op straat" gezet worden doorgaans zal
betekenen dat de pachter zijn zeer gespecialiseerde kennis en ervaring (in
welke scholing nationaal-economisch gezien een groot bedrag is geïnvesteerd)
gedurende langere tijd niet productief zal kunnen maken.
DE pachter staat in een structureel zwakke positie tegenover de verpachter.
De bescherming van de pachter, in hoofdzaak geregeld door de Pacht
wet, is onmisbaar en is dan ook beslist niet weg te denken.
De maatschappelijke betekenis van de pacht, nu reeds groot, zal wellicht
nog groter worden wanneer de grondprijzen aanzienlijk zullen stijgen, ook
al omdat het bedrijf steeds kapitaal-intensiever wordt.
Het voorkeursrecht van de pachter is in de praktijk gebleken een bijzonder
waardevolle aanvulling te zijn van de bescherming van de pachter. De erva
ringen, met het voorkeursrecht opgedaan, zijn zonder meer gunstig te noemen.
Men kan dan ook zeggen dat een vrij ingrijpende wettelijke regeling in korte
tijd door de praktijk is aanvaard, en zelfs in een zodanige mate dat men het
voorkeursrecht zo enigszins mogelijk zal trachten te handhaven.
Men mag hierbij niet vergeten dat het voorkeursrecht van de pachter zeer
praktisch aansloot bij de koopprijsbeheersing.
Een eigenaar-verpachter die een verpacht object wilde verkopen werd niet
geschaad door het voorkeursrecht omdat hij immers .dezelfde hoogsttoelaat-
bare prijs van de pachter kon ontvangen als van een derde. Daarentegen was
het voorkeursrecht duidelijk van groot belang voor de pachter. Deze regeling
was dan ook in grote mate in overeenstemming met het algemeen rechtsgevoel.
MA een beëindiging of versoepeling van de koopprijsbeheersing zal de
gelukkige samenwerking tussen voorkeursrecht en prijsbeheersing
echter verbroken zijn. Het duidelijkst spreekt dit bij een volledig vrije grond
prijs. Bij verkoop zal de eigenaar-verpachter net als de eigenaar van niet-
verpacht land, streven naar de hoogste prijs. Het belang van de pachter
voortzetting van het gebruik van het door hem gepachte tegen een redelijke
prijs brengt hem nu in regelrecht conflict met het belang van de verpach
ter. Dit conflict tussen de belangen van verpachter en pachter vraagt om een
zekere mate van bescherming van de pachter. De pachter immers staat hier
zwak en zou, om zich het voortgezet gebruik te verzekeren gedwongen kunnen
worden tot een te hoge prijs.
IN verschillende richtingen is een regeling van het voorkeursrecht te
zoeken. Zo zal men in het algemeen kunnen stellen dat bij geheel vrije
prijzen voor land de prijzen voor verpachte objecten iets lager zullen liggen
dan voor niet-verpachte objecten. Zoals men zal kunnen spreken van de ver-
keerswaarde van niet-verpacht land, zo zal er ook op iets lager niveau een
verkeerswaarde van verpachte objecten gevormd worden. Het' niveau-verschil
zal o.a. bepaald worden door de mate van bescherming die de wet aan de
zittende pachter biedt en door het rendement dat de beheerste pachtprijzen
zullen toelaten. Wordt echter het prijsverschil tussen verpacht en niet-ver-
pacht land te groot dan zal dit onvermijdelijk tot gevolg hebben dat vrije,
niet-verpachte objecten, niet meer ter verpachting zullen worden aangeboden.
Alleen een sleutelgeld of een betaling langs andere weg zal een eigenaar van
een niet-verpacht object tot verpachting kunnen overhalen. De pachtprijs-
beheersing zou daarmede in een bedenkelijke situatie komen te verkeren.
Het lijkt er dus sterk op dat de regeling van het voorkeurs
recht tussen twee moeilijke klippen door zal moeten: ener
zijds zal het prijsverschil tussen verpachte en niet-verpachte
objecten niet te groot mogen worden» anderzijds zal het
voorkeursrecht voor de pachter toch een reële betekenis
moeten hebben vooral in die gevallen dat een beëindiging
van het gebruik van het gepachte aan de pachter de grond
slag van het maatschappelijk bestaan zou ontnemen of die
grondslag ernstig zou aantasten.
Een redelijk aanvaardbaar compromis lijkt hier overigens
wel mogelijk al zal de regeling van het voorkeursrecht bij
een vrije of vrijere prijsvorming door de eigenaar-verpachter
als meer ingrijpend en dientengevolge als bezwaarlijker wor
den beschouwd dan de nu geldende regeling van het voor
keursrecht.
J^ïINSDAG 6 juni vierde mej. J. D. Dekker (in
de wandeling „tante Koosgenaamd) haar
60ste verjaardag. Reeds enige maanden geleden
had zich in het geheim een klein comité gevormd,
onder leiding van burgemeester C. N. F. van Sas,
om haar op die dag te huldigen voor alles wat zij
in het belang van het Zeeuwse platteland heeft
gedaan. Haar enthousiasme voor de Ned. Bond
van Plattelandsvrouwen is overbekend, haar liefde
voor het landbouwhuishoudonderwijs evenzeer.
Naast dit alles toont zij zich steeds een uitsteken
de gastvrouw en velen van ons hebben prettige
herinneringen*aan haar gulle gastvrijheid, die een
bezoek op de „Maalkote" zo plezierig maakte.
Reeds vroeg in de middag verzamelden zich een
groot aantal gasten in de tot feestzaal omgetover
de schuur van de „Maalkote", waar omstreeks
kwart vóór twee mej. Dekker en haar familie wer
den binnengeleid onder het zingen van „Lang zal
zij leven".
Burgemeester Van Sas sprak een welkorhst-
woord tot de vele aanwezigen, waarvan diversen
van zeer ver waren gekomen om deze dag voor
tante Koos" tot een onvergetelijke te maken.
Vervolgens richtte hij zich speciaal tot mej.
Dekker om haar te verklaren hoe men bewust ge
zocht had naar een aanleiding om grote waar
dering uit te spreken voor de hartelijkheid, gul
heid en hulpvaardigheid, waarmee zij steeds bezig
is voor de dorpsgemeenschap en ver daarbuiten.
Als „tante Koos" heeft zij nu eenmaal behoefte
om te verwennen en te verzorgen, waarvan een
ieder uit haar omgeving profiteert.
Hét was geen gemakkelijke taak de jubilaresse
ervan te overtuigen, dat haar aanwezigheid op de
6e juni vereist was, daar zij het plan had opgevat
haar verjaardag in Parijs bij een vriendin te vie
ren. Uiteindelijk besliste zij: „Feest - goed, maar
dan op de „Maalkote!"
JZERGELIJKENDE met de dirigent van een
v groot orkest gaf de heer Van Sas een uit
voerige karakterschets van „tante Koos" daar
bij aangevend hoe mej. Dekker steeds haar eigen
persoonlijkheid volkomen voor de zaak inzette.
Een boodschap van mevr. LenssinkBergervoet
eertijds inspectrice van het Landbouwhuis
houdonderwijs getuigde van het feit, dat haar
naam in dit verband, ook buiten de provincie be
kend is.
Meer dan 400 handtekeningen bewezen, hoezeer
men met de plannen van het comité instemde.
Tenslotte bood burgemeester Van Sas het ge
meenschappelijk cadeau aan, bestaande uit een
platenspeler, platenkoffer en enige grammofoon
platen (de laatste mag mej. Dekkter zelf nog uit
zoeken), de receptie volgend op deze ontvangst,
en een grote mand met rode rozen onder het
zingen van een toepasselijk lied door alle aan
wezigen.
En toen kwamen ze in grote getale om mej-
Dekker persoonlijk de hand te drukken de
kleuters van de kleuterschool, waarvan de grap
pige Paashaas een ieder vertederde door het
zingen van zijn leuke liedje, het personeel van de
„Maalkote", dat haar een heerlijke tuinstoel aan
bood, de ouden van dagendie haar de zegenbede
uit Psalm 134 toezongen, en nog vele vrienden en
bekenden.
AVONDS kwam men weer bijeen op uitno-
diging van de heer P. J. J. Dekker. Het
plaatselijk muziekkorps bracht een feestelijke
serenade, daarbij de gasten inspirerend tot een
vrolijke rondedans.
Vervolgens trad het Haags Studentencabaret op
met een zeer afwisselend vlot programma, waar
door menig lachsalvo aan de aanwezigen werd
ontlokt. De artistieke leider van dit gezelschap, en
ook zijn broer die ook aan het programma mee
werkte, bleken geboren Zeeuwen te zijn uit
Wemeldingse ouders. Zij hadden kennelijk een
andere visie op het Zeeuwse Wapen dan wij, lie
ten de klokken in diverse Zeeuwse plaatsen lui
den en wisten tal van situaties uit het dagelijkse
leven op een grappige wijze op het toneel voor te
stellen.
Na het dankwoord van de heer P. J. J. Dekker
bleven de gasten nog geruime tijd gezellig bijeen
Zo kwam een einde aan een bijzonder geslaagde
feestelijke dag, begunstigd door mooi weer,welke
ongetwijfeld in de herinnering van „tante.Kops"
als een hoogtepunt zal achterblijven.
A. v. d. LEE DEN.
(Adv.)
KORTENAERKAD 1. 'S-GRAVE NHAGE BIJKANTOREN: AMSTERDAM, A»NHEM. EINDHOVEN. S-GRAVENHAGE. GRONINGEN, ROTTERDAM, UTRECHT
