Handenarbeid
als vrije expressie
273
L J G
Coördinatie
in onze aktiviteiten
ZATERDAG 1 A P R I li 1961
*^Kï. 4^
ALS ik daar iets over ga vertellen, omschrijf ik alleen een
bepaalde soort handenarbeid n.l. de „vrije expressie".
Ook wel eens „een betere soort knoeien" genoemd, omdat veel
materiaal dat we hiervoor gebruiken normaal weggegooid
wordt, dus in de vuilnisbak belandt. Ik denk b.v. aan scherven,
(van ruiten, flessen, een kopje zonder oor of een stukgevallen
tegeltje), ijzerdraad, karton, blik, oude lapjes, restjes wol en
niet te vergeten oude kranten. Maar ik hoor U zeggen, „wat
kunnen we daar nu nog rnee doen?" Bijzonder veel
Maar eerst iets anders.
WAT IS EIGENLIJK „VRIJE EXPRESSIE"?
EXPRESSIE betekent uitdrukking. Iets dat expressief is,
is iets dat door scherpe trekken het gevoel en karakter
duidelijk weergeeft. Denkt U maar eens aan een hondje dat
wil spelen. Oh dan kan het U zo guitig, met een scheef kopje
en glinsterende oogjes aankijken, en dan horen we hem als
het ware zeggen, „kom, ga mee met me spelen". Dit hondje
heeft zin in spelen en maakt door de uitdrukking in zijn ge
zicht aan ons duidelijk wat hij wil. Dit hondje heeft dus iets
uitgedrukt. Het toonde een expressie van zijn gevoel. Zo kun
je ook altijd aan een hond zien als hij b.v. geschrokken is (wat
hij beleefd heeft).
Zo hebben de mensen dat ook.
Dus heel summier gezegd is „vrije expressie" een uiting van
datgene dat de mens beleeft.
Nu, een mens zonder beleving bestaat er niet, en ik geloof
ook dat iedereen er behoefte aan heeft om uiting te geven aan
deze belevenissen. Ook al is het in nog zulke eenvoudige vor
men. Ik denk aan een gesprek, een brief, een deuntje huilen,
fluiten of zingen en niet te vergeten het goede effect en de
opluchting, als we een deur hard achter ons dicht geslagen
hebben
IS „VRIJE EXPRESSIE" DAN WEL IETS NIEUWS?
IA en nee De uitdrukkingsmogelijkheden die ik hier boven
noemde, niet. Maar de uitdrukkingsmogelijkheden via
tekenen en handenarbeid, voor niet-kunstenaars, wel! En nu
kom ik terug op al die verschillende materialen die ik reeds
in het begin noemde.
Vroeger op school mochten we voorbeelden natekenen en
wandlappen van jute en vilt maken. Alle stukjes vilt werden,
net als bij een bouwdoos, netjes op maat gesneden en we
konden het op die manier precies zo namaken.
Het resultaat was vaak erg mooi en vooral ook
zag het er netjes uit. Maar niets en dan ook niets
was uit de eigen belevenis en fantasie te voorschijn
gekomen.
Tegenwoordig gaat dit op veel scholen en vereni
gingen gelukkig anders en mogen we alles wat we
maken zelf verzinnen en ontwerpen. En niet alleen
wat we maken maar ook het materiaal waar van
we hel maken kiezen we zelf. Eenvoudig omdat we
zelf het beste weten wat we, en hoe we ons willen
uiten. Hier moeten we „vrij" in zijn.
„Vrij" heb ik steeds tussen twee aanhalings
tekens geplaatst omdat „vrij" hier toch in zekere
zin gebonden is, en wel gebonden aan het materiaal.
Als we iets willen maken met ronde bogen, dan
zijn we gebonden aan buigzaam materiaal, dus
bijvoorbeeld geen hout. Zouden we dat toch doen
dan komen we op het terrein van de vakman en
dat is onze bedoeling niet.
WAT IS NU HET NUT VAN
„VRIJE EXPRESSIE"?
MIET in de eerste plaats het resultaat. Maar de
beleving van het zelf fantaseren, het zelf ont
werpen en in elkaar zetten, het ontdekken van
allerlei materiaal en je daar in kunnen uiten. Op
een manier die volkomen individueel is. Ieder mens
apart.
Dus niets klakkeloos namaken en geen massa
produktie. We moeten steeds proberen iets nieuws
te vinden.
OM te ontkomen aan het tijdgebrek dat
veroorzaakt wordt door een langs elkaar
hun werken, is het hard nodig dat er coördi
natie in onze programma's komt. Door samen
werking bereiken we, dat we niet behoeven te
doen wat anderen voor ons dc«n en dat we
meer belangstelling krijgen voor ons werk als
we het met anderen samen kunnen opzetten.
We denken hier aan een winterprogramma dat
b.v. ook voor anderen van belang kan zijn.
Waarom een daarvoor geschikte filmavond of
iets dergelijks niet samen opgezet met een af
deling van de plattelandsvrouwenbond. Dat
spaart u zorgen over de opkomst en geld. U
bereikt er bovendien een stuk propaganda voor
uw werk mee."
(Uit P. J. G. N,...Gids voor het Afdelingswerk.)
ENKELE SUGGESTIES
Juist omdat dit artikel voor het paasnummer
bestemd is la^t ik tot slot nog enkele suggesties
voor deze dagen volgen.
KUIKENTJES
UAN restjes wol,
pijpenreinigers,
een paar kralen,
en een stukje rood
goed kunnen we
gemakkelijk kui
kentjes, voor de
versiering van de
paastafel. maken.
Voor het lijfje
gebruiken we twee
grote ronde kar
tonnetjes met in
het midden een
gat. Voor het kop
je iets kleinere
kartonnetjes,
maar altijd twee
kartonnetjes gebruiken.
IO---
We leggen de twee grote stukken karton op
elkaar en omwikkelen het geheel met wol tot er
een stevig laagje opzit (4 of 5 lagen). Van het
kartonnetje mag niets meer te zien zijn. Nu wordt
de buitenkant van de wol doorgeknipt. Duim en
wijsvinger stevig op het middengat houden, tussen
de twee kartonnetjes leggen we nu een pijpenreini-
ger, even stevig aantrekken en de uiteinden goed
om elkaar draaien. De kartonnetjes kunnen nu
vooizichtig er afgeschoven worden. Het kopje doen
we op de zelfde manier. Met een draad worden er
twee kraaloogjes opgezet en een snaveltje van
rood goed. Van de uiteinden van de pijpenreiniger
die we voor het lijfje gebruikten buigen we de
pool jos. Probeer ook zo eens een grote paashaas.
Voor wol is dan natuurlijk ook ander materiaal te
gebruiken, stro, glas. wol, poetskatoen en zoekt U
zelf maar eens.
BLOEMSTUKJES
ALS we een paastafel gaan versieren kunnen
we daai" ook een paar bloemstukjes gebrui
ken. Van een klein leeg blikje maken we een
vaasje. Daarin proppen we een stukje fijn kippen
gaas zodanig, dat er genoeg gaatjes over blijven
om er bloemen in te zetten.
Als we daar" narcissen voor gebruiken, moeten
we ook buiten wat blad plukken b.v, fluiten kruit,
want de narcissen hebben haast geen blad. Is het
blikje gevuld, zet het dan op een platte schaal, op
een matje, of een heel ondiep bord. Zet het blikje
achter op zodat er vóór nog ruimte overblijft om
wat paaseieren neer te leggen. Het mooiste is
gewoon gekookte eieren, niet gekleurd dat zou de
bloemen lelijk kunnen maken. Maak onder de
eieren een klein nestje van b.v. papier of houtwol.
Probeert het maa^ eens, er zijn honderden varia-
tr.-s te verzinnen om met paashazen en eieren de
paastafel tot een feestelijk geheel te versieren.
Gebruik wel gele bloemen, dat hoort bij Pasen.
Prettige Paasdagen.
Mej. K. ERNÊ.
