Zaaizaadontsmetting bij zomergewassen
c
ZEEUWSE SPUITDAG 1961
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
Wij ontlenen aan P. D.-bericht no. 1419 van 21/1/60 het volgende:
In verband met de ongunstige weersomstandigheden in het afgelopen
jaar laat de kwaliteit en de gezondheidstoestand van verschillende partijen
zaaizaad te wensen over. Daarom zal aan het ontsmetten weer bijzondere
aandacht moeten worden besteed om de opkomst van het gewas te bevor
deren en bepaalde ziekten, die met het zaad overgaan, te bestrijden.
Voor het verkrijgen van een goed resultaat is niet alleen de keuze van
het middel, maar zijn ook het gebruik van de voorgeschreven dosering en
de juiste wijze van toepassing van betekenis.
TARWE, GERST EN HAVER
ERWTEN, BONEN, MAIS, LUPINEN EN WIKKEN
VLAS
•7AAILIJNZAAD dient men steeds te ontsmetten om de grijze schimmel
(Botrytis) en andere ziekten die met het zaaizaad kunnen overgaan,
te bestrijden. Bij de keuze van het ontsmettingsmiddel dient men met de
mate van Botrytisaantasting rekening te houden.
Gezonde of licht aangetaste partijen kunnen met thiram, thiram kwik,
thiram chinon, captan of kwik in de dosering van 3 g (ml) per kg zaad
worden ontsmet. Voor partijen met dorsbeschadiging komen alleen de vier
eerstgenoemde middelen in aanmerking.
Vlasaardvlooien kan men bestrijden door het zaad met thiram lindaan
(5 g/kg zaad) te behandelen.
VOOR het ontsmetten van partijen met een Botrytis-infectiepercentage
van 5 i 10 of hoger kunnen alleen de vloeibare kwikmiddelen (3
ml/kg zaad) en thiram kwik (45 g/kg zaad) worden aanbevolen.
Omtrent de waarde van de poedervormige kwikmiddelen voor dit doel
staan ons nog onvoldoende gegevens ter beschikking.
Het ontsmetten kan geruime tijd voor het zaaien worden uitgevoerd. Bij
gebruik van een kwikmiddel, vooral wanneer het vloeibaar is, is het dikwijls
gewenst enkele weken vóór het zaaien tot ontsmetting over te gaan. om
het middel gelegenheid te geven in voldoende mate in te werken. Indien
echter het vochtgehalte van het zaad te hoog is (boven 15 en een kwik
middel wordt gebruikt, is het gewenst de ontsmetting kort vóór het zaaien
uit te voeren om kiembeschadiging te voorkomen.
Bij ontsmetting volgens de „slurry" (pap)-methode worden de hiervoor
geschikte middelen in een dosering van 23 g/kg zaad toegepast. Het ge
bruik van speciale ontsmettingsapparatuur is in dit geval noodzakelijk.
Tarwe, gerst en haver dienen met een kwikbevattend middel te worden
ontsmet om ziekten als steenbrand, strepenziekte e.d. te onderdrukken en
tevens de z.g. „kiemschimmels", b.v. Fusariumsoorten te doden, die de op
komst van het gewas nadelig kunnen beïnvloeden. Bij een poedervormig
kwikmiddel dient de dosering voor tarwe en gerst 2 g en voor haver 3 g
en bij een vloeibaar kwikmiddel 2 ml resp. 3 ml per kg zaad te bedragen.
De ontsmetting met een kwikmiddel kan meestal geruime tijd voor het
zaaien plaats hebben, mits men zich aan de voorgeschreven dosering houdt
en het zaad niet op een vochtige plaats wordt bewaard. Partijen met een
te hoog vochtgehalte (hoger dan 17 dan wel met vrij ernstig schot of
dorsbeschadiging moeten echter kort vóór het zaaien worden ontsmet om
de kans op kiembeschadiging tot een minimum te beperken.
De bestrijding van stuifbrand bij tarwe en gerst kan alleen door een
kweekbedrijf of een zaaizaadleverancier worden toegepast.
Niet alleen schimmels doch ook insektenlarven b.v. fritvlieglarven, rit-
naalden en emelten, kunnen de oorzaak zijn van een minder goede of slech
te stand van het gewas. Vooral op één of twee jaar geleden gescheurd gras
land en na een klaver- of lucemegewas speelt deze vreterij nog wel eens
een belangrijke rol.
Indien aantasting van kiemplantjes door insektenlarven kan worden ver
wacht, is het raadzaam het zaaizaad met een gecombineerd fungicide-insek-
ticide te behandelen. Bij tarwe en gerst dient men dan kwik aldrin of
kwik dieldrin (2 g/kg), bij haver kwik -f dieldrin (3 g/kg) en bij rogge
thiram insekticide (4 g/kg zaad) toe te passen. Voor haver kan geen
aldrin-bevattend middel worden gebruikt, omdat aldrin bij dit gewas onder
bepaalde omstandigheden kiembeschadiging kan vercprzaken.
BIETEN
DIJ bietezaad is de ontsmetting in de eerste plaats gericht tegen Phoma
betae, een schimmei die met het zaaizaad overgaat en bij kiemplanten
wortelbrand veroorzaakt. Dit jaar komen verschillende partijen voor die
in meer of minder ernstige mate door deze schimmel zijn aangetast. De
ontsmetting dient te geschieden met een vloeibaar kwikmiddel n.l. AAbiton-
vloeibaar, Duphar vloeibare droogontsmetter of Panogen of met een spe
ciaal voor dit doel geschikt poedervormig kwikmiddel, iïl. AAbiton, Abavit-
neu, Landisan-droog of UT 685. Ook thiram en thiram kwik komen voor
dit doel in aanmerking.
DIJ gebruik van een vlioebaar kwikmiddel dient de dosering 68 ml/kg
zaad en voor een poedervormig middel op basis van kwik, thiram of
thiram kwik 8 g/kg zaad te bedragen.
Een holle stand tengevolge van ritnaalden- of emeltenvreterij kan worden
tegengegaan door het zaaizaad kort vóór het zaaien met 8 g aldrin - 25
dan wel met 5 g heptachloor - 25 of lindaan - 20 °/rf per kg zaad te be
handelen. Men dient in dit geval het zaad bij voorkeur tevens met een kwik-
bevattend middel te ontsmetten of van reeds ontsmet zaad uit te gaan.
WORTELEN
PER bestrijding van de zwarte plekkenziekte Altemaria-ziektewordt
aanbevolen het zaaizaad met kwik of thiram (3 g/kg) te ontsmetten.
DEZE gewassen zijn gevoeliger voor ongunstige omstandigheden tijdens
de kieming dan de granen. Bij koud, nat weer in het voorjaar blijft het
zaad te lang in gezwollen toestand in de grond liggen en krijgen verschil
lende op het zaad of in de grond voorkomende schimmels en bacteriën kans
het kiemend zaad aan te tasten.
Men kan deze aantasting tegengaan en de opkomst dikwijls aanmerkelijk
verbeteren, door het zaaizaad met thiram, captan, thiram -f kwik (AArner-
tam), thiram chinon (Tramenóx) of kwik 4- chinon (Ceredon-spéciaal)
te behandelen. Van de vier eerstgenoemde middelen is bij droge ontsmet
ting een dosering van 2 g/kg zaad voldoende. Indien het zaad echter gevoe
lig is voor aantasting door schimmels uit de grond, wat vooral het geval
is bij erwte- en bonerassen die in de tuinbouw worden geteeld en bij par
tijen die dorsbeschadiging vertonen, is een dosering van 3 g/kg zaad ge
wenst. Voor kwik chinon Ceredon-speciaalwordt een hoeveelheid van
1 g/'kg voorgeschrevendeze dosering dient men niet te overschrijden.
DEPAALDE thiram-bevattende middelen kunnen in de vorm van een
D „slurry" (papje) worden toegepast. De afgewogen hoeveelheid poeder
(.V/22 g per kg zaad) wordt met een ca viervoudige hoeveelheid water tot
een papje gemengd en op het zaad gebracht. Bij deze werkwijze heeft men
tijdens het ontsmetten geen hinder van het stuiven van het ontsmettings-
poeder. Het is gewenst de behandeling met behulp van speciale ontsmet
tingsapparatuur uit te voeren.
Bij bonen kan de aantasting door de bonevlieg („soldaatjes") worden
voorkomen door gebruik te maken van een middel op basis van thiram
aldrin of heptachloor (2 g/kg zaad).
Ten slotte wordt er op gewezen dat met bacteriën geënt zaad niet mag
worden ontsmet.
UIEN EN BLAUWMAANZAAD
AM een goede opkomst te verkrijgen is het gewenst het zaaizaad met
thiram (6 g/kg) te ontsmetten. Bij blauwmaanzaad wordt op deze wijze
tevens de aantasting van de kiemplantjes door de verdorringsziekte, Pyre-
nophora calvescens Helminthosporium papaveris) bestreden. Bij uien kan
een aantasting door uiebrand in belangrijke mate worden tegengegaan door
het zaaizaad behalve met thiram tevens met 20 g PCNB-spuit 50 °/o per kg
zaad te behandelen (proefsgewijstoegestaan).
KOOLZAAD e.d.
OM een aantasting door schimmels, die met het zaad overgaan (Altema-
ria, Phoma) zoveel mogelijk te voorkomen, is het gewenst het zaad te
ontsmetten met een kwikbevattend middel in de dosering van 3 g/kg zaad.
GRASSEN
GRASZAAD dient ter bestrijding van kiemschimmels met een kwik- of
een thirambevattend middel te worden ontsmet in de dosering van
5 g/kg zaad. Indien voor stuifbrand gevoelige grassen (o.a. Frans raaigras)
voor zaaizaad worden geteeld, komen voor de ontsmetting alleen kwikbe-
vattende middelen in de dosering van 10 g/kg zaad in aanmerking.
KLAVERS
KLAVERZAAD dient droog te worden ontsmet met kwik of thiram in
de dosering van 3 g/kg zaad. Met bacteriën geënt zaad mag niet wor
den ontsmet.
OPMERKING
In verband met de giftigheid van kwikbevattende middelen en de onaan
gename werking van thiram op de slijmvliezen van neus, mond en ogen,
dient men tijdens het ontsmetten de nodige voorzichtigheid in acht te ne
men. Hiertoe behoort een goede ventilatie van de ontsmettings- en opslag
ruimte, het gebruik van een stofmasker e.d. Men raadplege vooraf de waar
schuwing die op de verpakking van het middel is vermeld.
In dit verband kan worden opgemerkt dat een nieuw type droogontsmet-
tingsmachine, n.l. Röber Protektor en de nieuwe machines voor vloeibare
middelen van een afzuiginrichting zijn voorzien zodat men tijdens het ont
smetten weinig hinder heeft van het stuiven van het ontsmettingspoeder
en de risico's met betrekking tot het inademen van giftige damp bij het ge
bruik van een vloeibaar kwikmiddel slechts zeer klein zijn.
georganiseerd door de Bond van Agrarische Loon
bedrijven (BOVAL) Afd. Zeeland en de Rijksland-
bouwvoorliehtingsdiensten te Axel en Goes op:
VRIJDAG 10 FEBRUARI 1961,
in de „Prins van Oranje" te Goes.
10.00 uur: Opening door de heer J. Weststrate,
Voorzitter van de groep sproeiers van
de Boval Afd. Zeeland.
10.15 uür: Inleiding door Ir. Heuver van het
Rijkslandbouwconsulentschap voor
Planteziekten te Wageningen over:
„Chemische Onkruidbestrijding", waar-,
bij o.a. behandeld zullen wórden: che
11.00 uur:
12.00 uur:
13.15 uur:
14.00 uur:
14.30 uur:
misch reinigen van sloten; verhouding
kleurstoffengroeistoffendiverse
nieuwe bestrijdingsmiddelen.
Discussie en beantw. van vragen.
Middagpauze.
Inleiding door Dr. A. F. H. Besemer
van de Plantenziektekundige Dienst
te Wageningen over het: „Mengen van
Bestrijdingsmiddelen".
Discussie en beantw. van vragen.
Diverse vragen uit de vergadering
zullen beantwoord worden door een
„FORUM"
16.30 wwn
onder voorzitterschap van Ir. H. J. de
Bruin, Rijkslandbouwconsulent voor
Planteziekten te Wageningen.
Overige leden van dit Forum zijn:
De heer v. d. Akker, Verdugt's Indus
trie- en Handelsonderneming N.V. te
Tiel,
Dr. A. F. H. Besemer, Wageningen,
J. Hamelink, Loonspuiter te Axel,
Joh. M. Mol, landbouwer te Wol-
phaartsdijk,
P. Verhage, Specialist Planteziekten
by de R. L. V. D. te Axel en Goes.
Slotwoord door Ir- J. A. H. Haenen,
Rijkslandbouwconsulent te Axel.
B-0.VA.Jj. Zeeland.
R.L.VJX Zeeland.
