De landbouw in de Sowjet-Unie
727
(2)
Hulp voor de aardappeloagsi
Ir. C. S. KNOTTNERUS
f>E vorige keer eindigden wij op de Kolchose en ik zou er daarom deze keer weer mee
willen beginnen. Er is n.l. nog wel iets meer over te vertellen.
In 1957 is het hele stelsel van de Kolchoses opnieuw geregeld. Tot die tijd waren er
op het platteland de z.g. traktorstations. Dit waren regeringsinstellingen waar de Kol-
chosen traktoren. combines en al het andere zware materiaal konden huren. Door de
reorganisatie zijn deze traktorstations volledig opgeheven en is het machinepark tegen
woordig in eigendom van de Kolchose zelf. Waarschijnlijk zijn deze toen ook gedeelte
lijk gecombineerd om een voldoende grote eenheid te krijgen. Men is over het alge
meen over deze reorganisatie bijzonder goed te spreken.
Er schijnt vroeger nogal wat wrijving tussen
Kolchose en traktorstations te zijn geweest wat
ook geen wonder is als men weet dat deze trak
torstations grotendeels bemand werden met indu
striële arbeiders en dat hen waarschijnlijk ook een
politieke taak was opgedragen. Nu alle weerstand
tegen het Kolchose-sj'steem praktisch is verdwe
nen kon tot deze veel efficiëntere opzet worden
overgegaan.
VERSCHIL KOLCHOSE EN SOVCHOSE
IIET verschil tussen Kolchose en Sovchose is
daardoor aanzienlijk kleiner geworden. Een
Sovchose is n.l. een zuiver staatsbedrijf. Men heeft
deze Sovchose vooral daar gesticht waar vóór de
revolutie groot grondbezit in eigen beheer voor
kwam of in drie streken waar veel grote boeren
woonden waarvan men aannam dat zij toch geen
medewerking aan de Kolchose zouden willen ver
lenen. De indruk is dat men aan de Sovchose ver
de voorkeur geeft boven de Kolchose. In de nieuw
in cultuur te brengen gebieden worden enkel Sov
chose gemaakt. De arbeiders op de Sovchose heb
ben praktisch geen eigen grond' en leven dus echt
van het salaris. Men kan deze mensen, en dat
schijnt het ideaal te zijn, ook in flatgebouwen
onderbrengen waardoor verlichting, verwarming
en waterleiding veel goedkoper kan worden aange
bracht. Dit zijn althans de redenen die door onze
gids werden opgegeven en in het land waar afwij
king van de officiële mening niet is toegestaan
kunnen we gerust aannemen dat dit ook de offi
ciële lezing is.
BETERE ARBEIDSORGANISATIE
ADMINISTRATIEAPPARAAT OVERBEZET?
f\E leiding van de kolchos en ook de Sovchos en
trouwens van practisch iedere onderneming
berust bij de Sovjet d.i. een soort raad van arbei
dersvertegenwoordigers. De uitvoering en dage
lijkse gang van zaken is opgedragen aan een >f
meer directeuren. Men zou kunnen zeggen dat in
de plaats van de raad van commissarissen bij
N. V.'s de ondernemingsraad de leiding van het
bedrijf heeft. De deelnemers werken in ploegen of
in brigades met aan het hoofd een brigadier, die
dus onder de directeur opereert. Op de Kolchose
die wij bezochten had men ook een brigade voor
de pluimveeteelt. Men had deze zaak echter zodanig
gemechaniseerd, dat de hele brigade uit 2 vrouwen
bestond die om de beurt zorgden voor het voeren
en het rapen van de eieren. Men had het plan nog
een paar grote kippenschuren te bouwen omdat
de inkomsten uit de kippenhouderij nogal behoor
lijk waren. De koeien waren over 6 brigades ver
deeld van ieder 120 koeien. Tijdens het melken, dat
natuurlijk machinaal geschiedde, zag ik drie vrou
wen en 2 mannen. Men praatte algemeen over
betere organisatie van het werk maar dat betekent
practisch altijd alleen van het handwerk. Admini
stratie en leiding werden daar gewoonlijk niet in
betrokken en ik had de indruk dat juist op deze
punten nogal wat mankracht beschikbaar was en
enige efficiency nog wel kon worden toegepast.
Men zou ook kunnen zeggen dat de ziekte van
deze tijd ook in Rusland om zich heen grijpt.
VRIJE TIJDSBESTEDING
U/IJ kregen nog gelegenheid een zondagmiddag-
voorstelling van de zang- en dansvereniging
mee te maken, wat een indruk gaf van de vrije
tijdsbesteding en het verenigingsleven op 'iet
platteland. Let wel men is hier 80 km van de grote
stad zonder eigen middelen van vervoer en dus
nog zeer op elkaar aangewezen. Naast het geza
menlijk oefenen voor toneel, zang en dans werd
overigens 20 maal in de maand een filmvoorstel
ling gegeven en hadden de meeste mensen radio
en enkelen televisie.
Voor een goed begrip van de situatie is misschien
nog nodig te vermelden dat er op het Russiscne
platteland naast de Kolchose helemaal niets is.
Wij kennen nog plaatselijke middenstanders, bak
kers, slagers, kruideniers, timmerlieden, enz. In
de Sowjet-Unie zijn dit allemaal specialisten die
in dienst zijn van de Kolchos. Ook de onderwijzers,
de smeden, monteurs en zelfs landbouwkundigen
horen in dit verband thuis en staan onder toezicht
en leiding van het bestuur van de Kolchos,
PLANECONOMIE EN UITBREIDING
AAN VVEZ ÏGE KA PIT AALGOEDER EN
70WEL te Moskou als in Leningrad werden
door de verschillende leden van de delegatie
verschillende bedrijven bezocht. Dit ging altijd op
dezelfde manier. Eerst een uiteenzetting met veel
cijfers, dan vragen, daarna bedrijfsbezoek, meestal
maar een stukje van het bedrijf en dan weer
vragen en antwoorden. Natuurlijk kan men door
zo'n vluchtig bezoek geen gedetailleerde indruk
van een fabriek krijgen. Daar moet men specialist
voor wezen. Over het algemeen werd de inrichting
van de fabrieken als tamelijk modern beoordeeld
en het arbeidstempo bijzonder hoog, zonder echter
overdreven te zijn (er waren alleen maar werk-
gevers in de delegatie).
Twee indrukken zijn overheersend. In de eerste
plaats dat de Russische economie een plan-econo
mie is en in de tweede plaats dat de aanwezige
kapitaalgoederen tot het uiterste worden uitgebuit
en pas worden vervangen als zij radicaal versle
ten zijn. Vervanging wegens veroudering komt
practisch niet voor.
In zo een groot land waar men probeert de
industralisatie in een geforceerd tempo door te
voeren, is dit laatste ook volkomen begrijpelijk.
Men kan n.l. beter elders een geheel nieuwe fabriek
plaatsen dan een oude nog niet versleten instal
latie vervangen. Wat die plan-economie betreft
dat is iets waaraan men eerst moet wennen. Het
vereist een speciale opbouw van de maatschappij,
waar iedere organisatie precies zijn taakomschrij
ving en opdracht heefl. Om U een voorbeeld fcti
noemen
VERPLICHTING TOT LEVEREN
II/IJ bezochten een worstfabriek bij Leningrad.
Daar werden een bepaald aantal varkens
en koeien per dag geslacht. De fabriek heeft ter
reinen waar een tweedaagse portie kan worden
gestald, en met alles wat daar vóór gebeurt heelt
de fabriek niets te maken. Er is een speciale orga
nisatie die zorgt dat het benodigde vee van de Kol
chose wordt afgehaald en aan de verschillende
fabrieken wordt afgeleverd. Iedere Kolchose of
Sovchose krijgt daarvoor van deze organisatie een
aanslag en heeft er voor te zorgen dat iedere dag
de genoemde hoeveelheid beschikbaar is. Hoe dit
precies mogelijk is, is natuurlijk niet duidelijk
maar gelukkig is er een vrije markt waar men ook
kan verkopen en zodoende zorgt men n.l. altijd
voldoende te hebben voor de officiële organisatie
en kan men de rest in de steden proberen kwijt te
raken. Aan de afzetkant gaat het weer precies
eender. De fabriek moet zo en zoveel kg worst
afleveren en levert die af aan de organisatie die
zorgt dat deze worst op de verschillende verkoop
plaatsen aan het publiek worden verkocht. Het js
duidelijk dat men aan de krappe kant rekent om
dat men geen producten wil overhouden. Sommige
van deze vleesproducten zijn ook maar zeer be
perkt houdbaar en dat geeft natuurlijk nog extra
moeilijkheden. Dat men dan ook geen vleeswaren
zoals wij gesneden ham, rookvleesen dergelijke
kent is geen wonder omdat de distributie van deze
artikelen op planmatige basis wel bijzonder moei
lijk 's Dit geldt trouwens evenzeer voor blad
groenten die men dan ook bijzonder weinig ziet,
evenals klein fruit. Aan het systeem van plan-eco
nomie zit natuurlijk ook de verantwoordelijkheid
vast. Iemand die zijn plan niet behoorlijk uitvoert
wordt daarvoor verantwoordelijk gesteld en meest
al zwaar gestraft.
H ET Z E V EN JA RENPLAN
UET zevenjarenplan, dat op het ogenblik in
Rusland al twee jaar loopt, is een wet cn
wanneer men de daarin gestelde doeleinden niet
nakomt is dit een wetsovertreding en dit heeft
natuurlijk straf tot gevolg. Het is duidelijk dat
producten met sterk wisselende oogsten en geringe
houdbaarheid zich bijzonder moeilijk lenen voor de
plan-economie en dat ook weinigen zich aan de
planning van deze artikelen durven te wagen. Toch
omvat ook het zeven jarenplan voor vele andere
producten een geplande productie. Voor boter,
vlees en eieren moet n.l. de Amerikaanse productie
per hoofd van de bevolking worden overtroffen.
Dit is het officiële doel en men kan er zeker van
zijn dat alles op alles zal worden gezet om dit te
bereiken. Voor Nederland lijkt mij dit beslist geen
plezierig vooruitzicht, omdat dit juist artikelen
zijn die wij ook op grote schaal exploiteren waar
mee wij ook reeds veel moeilijkheden hebben. Deze
zullen dus ongetwijfeld in de naaste toekomst
worden vergroot, tenzij dë Sowjet-Unie de Verenig
de Staten een lesje kan geven, in hulp aan onder
ontwikkelde gebieden. Gezien de politieke situatie
lijkt mij dit niet onmogelijk en het merkwaardige
is dat hun economie n.l. de plan-economie zich
hiervoor ook bijzonder goed leent. Het is voor hen.
bijna, ik zou haast zeggen, een noodzakelijke aan
vulling op hun productievergroting omdat plan
economie vast loopt zodra er ook maar de ge»
(Zie verder pagina 73D
DE Gewestelijke Raad voor Zeeland van het Landbouwschap heeft het Landelijk Con
tactorgaan voor de Arbeidsvoorziening verzocht een beroep te willen doen op de
minister van Defensie voor het inzetten van militairen voor de aardappeloogst.
Door - de nog steeds voortdurende slechte weersomstandigheden is de normale gang
van zaken ten aanzien van de arbeidsvoorziening totaal ontwricht. De achterstand in de
werkzaamheden, speciaal wat de aardappelen betreft, zal ook bij gunstig weer zonder
grootscheepse hulp niet meer in te halen zijn.
Een zeer globaal overzicht per district van de oppervlakte nog te rooien aardappelen
geeft de volgende cijfers te zien
Schouwen en Duiveland 300 ha; Tholen en St. Philipsland 350 ha; Noord-Beveland 200
ha; Oost Zuid-Beveland 150 ha; West Zuid-Beveland 350 ha; Walcheren 200 ha; Oost
Zeeuws-Vlaanderen 450 ha; West Zeeuws-Vlaanderen 250 ha. Tezamen een totaal van ca
2250 ha. Daar deze cijfers zeker niet aan de hoge kant zijn, kan met recht van een
noodtoestand gesproken worden.
Naar wij vernemen is door de minister van Defensie reeds toegezegd dat in Zeeland
militairen voor het binnenhalen van de aardappeloogst ingezet zullen worden.
Hoewel door de voortdurende regenval nog niets kan worden gedaan, dienen wel de
nodige voorbereidingen getroffen te worden, opdat zodra dit mogelijk is onmiddellijk be
gonnen kan worden.
Aanvragen voor hulp moeten dan ook met de meeste spoed worden inge
diend bij de Plaaiselijke Sociale Commissies van het Landbouwschap (de voor
zitters, secretarissen, leden of contactpersonen) of direkt bij het Secretariaat
van de Gewestelijke Raad te Goes, Grote Markt 28a, telefoon Ü11Ö0-—5803.
