Graszaad stoppelbewerking
DE stoppelbewerking van graszaad stelt wel
heel andere eisen aan die van andere ge
wassen en i§ veel moeilijker uitvoerbaar Een
graszaadstoppel bestaat uit een grote hoeveelheid
dorre massa welke moeilijk verteert wanneer de
zode in grote stukken uit elkaar wordt gehaald.
De vertering zal pas een volgend jaar plaats
hebben, waarvoor vocht en stikstof nodig zijn,
die onttrokken worden aan de grond en dus niet
beschikbaar zijn voor het nieuw gezaaide gewas.
Frees de stoppel van uw gras,
een waarborg voor het n age was.
Wat Zeeuw s-V laander en demonstreert,
wordt rijkelijk met bezoek vereerd.
Het doel van deze demonstratie was
niet alleen het demonstreren van een
bepaald werktuig of een bepaalde ma
chine, maar tevens het leggen van de na
druk op de noodzakelijkheid van het
goed losmaken en direct verkruimelen
van de grasmat.
Dit ter verkrijging van een goed kiem-
bed voor het uitgevallen graszaad en de
aanwezige onkruidzaden alsmede het be
vorderen van een goede vertering van de
stoppel- en wortelresten wat van essen
tieel belang is, om het gewas graszaad
als een goede voorvrucht te kunnen be
titelen.
556 ZEEUWS LANDBOUWBLAD
MEVENSTAAND gedichtje waren de slotwoorden van de heer J. P. de Regt, vice-voorzitter
"van de Landbouwstudieclubs in Zeeuws-Vlaanderen bij de opening van de Landelijke de
monstratie met werktuigen voor de graszaadstoppelbewerking, gehouden op 7 juli 1960 op het
bedrijf van de heer C. M. Quaak te IJzendijke. Menige bezoeker zal na de demonstratie met bo
vengenoemde uitspraak zeker hebben ingestemd.
De demonstratie werd gehouden op een betrekkelijk kort gemaaide geheel dichtgelopen gras
zaadstoppel (3-jarige veldbeemd). De grond bestaat voor 40% uit afslibbare delen en was
zeer droog.
Aan het verslag dat namens de beoordelingscommissie door de heer J. Scheele van de
R.L.V.D. voor Zeeuws-Vlaanderen te Axel werd samengesteld, ontlenen wij het volgende:
EISEN STOPPELBEWERKING
Noodzakelijk is daarom, dat na de oogst van
het graszaad" een juiste bewerking zo vlug mo
gelijk wordt uitgevoerd, opdat de vertering van
de zode nog in hetzelfde najaar plaats heeft. De
onttrekking van vocht en stikstof is dan geen
bezwaar, daar er nog geen nieuw gewas gezaaid
is. Na de vertering komt de onttrokken stikstof
weer terug aan de grond. Voor een vlugge ver
tering is het noodzakelijk, dat de zode zeer fijn
wordt gemaakt en voldoende met losse grond
wordt gemengd. In hoeverre de zode fijn ge-
maakt moet worden is nog een vraag. Hierover
zijn nog te weinig ervaringen om daar richt
lijnen voor aan te geven. Bij de beoordeling van
het werk van de frezen is er daarom van uitge
gaan, dat de zode uit niet teveel grove brokjes
mag bestaan.
De werktuigen, welke op de landbouwbedrijven
voorkomen zoals ploeg, cultivator (triltand)
schijvenegge en schijvenploeg geven als resul
taat, dat men de zode wel meer of minder kan
losmaken maar niet voldoende fijn en met losse
grond vermengd krijgt. Een ieder heeft op de
demonstratie kunnen waarnemen dat diverse
bewerkingen na elkaar met triltandcultivator en
schijvenegge uitgevoerd, nog niet eens voldoende
waren om de zode los te maken, terwijl van een
vermenging met losse grond helemaal geen spra
ke was. Na één of meerdere van deze bewerkin
gen moest de frees er toch weer aan te pas ko
men, om de zode voldoende fijn en met losse
grond vermengd te krijgen en leverde ook dan
een minder goed resultaat op.
liet enige en juiste advies, gegrond
op de ervaringen bij de demonstratie,
is: voer de eerste en eventueel tweede
bewerking van de graszaadstoppel uit
met een frees en met niets anders.
Hierna kunnen dan de volgende bewerkingen
met andere werktuigen worden uitgevoerd. De
kosten van het frezen zullen door een betere
ontwikkeling van het volgende gewas dubbel en
dwars betaald worden.
I>E VERSCHILLENDE FREZEN
liET was dan ook zeer juist gezien van de
organisatoren om bij deze demonstratie de
nadruk te laten leggen op de frezen en de ver
schillen tussen de£e eens nader te bekijken. Een
achttal van deze machines hebben er gedemon
streerd.
De frezen kunnen in het algemeen in de vol
gende groepen worden ingedeeld:
Een overzicht van het demonstratie'errein.
a. Getrokken of aangebouwde m.achines.
Een aangebouwde machine heeft het voordeel,
dat de wendbaarheid beter is en dat het op
diepte houden, wanneer dit nodig is, via de
hef inrichting geregeld kan worden.
b. Machines met directe- of indirecte aandrij
ving.
Bij de machines met directe aandrijving ont
breken kettingen en heeft de aandrijving op
het midden van de freesas plaats. Op deze
plaats kunnen geen messen aangebracht wor
den, waardoor bij de bewerking een strookje
zode blijft staan.
Bij indirecte aandrijving wordt de freesas van
de zijkant van de machine aangedreven. Over
de gehele lengte van de freesas zijn dan ook
messen aangebracht.
c. Machines met gebogen messen of haakse
m,essen (bladen).
Haakse messen, bladen genoemd, vragen
meer vermogen van de trekker. Ze geven ech
ter het voordeel, dat de zode beter los wordt
gemaakt terwijl het fijn slaan veel intensiever
is. Waarschijnlijk zullen bladen meer aan slij
tage onderhevig zijn.
Naast deze drie verschilpunten komen er ma
chines voor welke in verstek werken. De ma
chine hangt dan niet midden achter de trekker,
hetgeen voorkomt bij geringere werkbreedtes. De
wielen van de trekker lopen dan over het onbe
werkte deel wat tot voordeel kan hebben dat de
machine beter op de juiste diepte blijft.
Sommige aanbouwmachines zijn uitgerust met
sloffen (sleepijzers), andere met steunwielen.
Tijdens de demonstratie leek ons het laatste
beter. Deze wielen lopen over de grond; sloffen
slepen wel eens wat grond voor zich uit. Ook die
nen de machines voldoende voor- en achterover
te stellen zijn. De schermkap of een gedeelte
daarvan moet verstelbaar zijn. Dit alles kan
noodzakelijk zijn, naar gelang de omstandig
heden, in verband met de hoeveelheid losge
maakte grond welke mee terug naar voren wordt
geslingerd.
RIJSNELHEID EN TOERENTAL
AM naast al het voorgaande goed werk te kun-
nen leveren is het van het allergrootste be
lang, dat de rijsnelheid en de toeren van de
freesas juist op elkaar zijn afgestemd. Bij een
laag toerental van de freesas en een wat hoge
rijsnelheid is de haplengte per mes te groot,
waardoor de zode onvoldoende wordt fijngesla-
gen. De juiste combinatie trekker-frees is dus
zeer belangrijk.
In het algemeen kan het zo gesteld worden,
dat de freesas een 200 toeren per minuut moet
maken en de trekker bij vol toerental van de
motor niet sneller mag rijden dan 1 a 1% km/
uur. Kan de trekker deze lage snelheid niet ha
len dan is het mogelijk, dat op de freesmachine
andere tandwielen aangebracht worden waardoor
de freesas een hoger toerental krijgt. Men be
denke dat dit extra vermogen van de trekker
vereist
Bij een normaal toerental van de freesas en
een werkbreedte van meer dan 1.50 m zal de
trekksr, wil men goed werk leveren, zeker een
vermogen moeten hebben van 50 a 60 pk. Zijn
de omstandigheden waaronder men moet wer
ken ongunstig, b.v. zeer harde grond, dichte zode
en veel dood materiaal, dan verdient het aan
beveling de bewerking tweemaal uit te voeren.
De eerste maal ondiep (3 a 4 cm) waarbij de
zode alleen wordt st.uk geslagen en de tweede
maal wat dieper ter vermenging van zode en
grond.
De acht freesmachines zullen we in het kort
in volgorde behandelen.
Howard Rotavator. Werkbreedte 1.50 m.
ANBOUWMACHINE met bladen en zijaan-
drijving, voorzien van slof en steunwiel.
Toeren freesas 250, minuut. Bij een rijsnelheid
van 1 km/uur werd in één bewerking zeer goed
werk geleverd. Bij 1.7 km/uur bleven wat zode
plakjes over. Over het algemeen zeer goed werk.
C'ultlrotor K. R. 160. Werkbreedte 1.60 m.
AANBOUWMACHINE met bladen en zijaan
drijving, voorzien van twee sloffen. Freesas
maakte 170 toeren/min. De rijsnelheid bedroeg
1% km/uur. Bij de eerste bewerking werd de
zode wat onregelmatig fijn gemaakt bij een
werkdiepte van 5 a 6 cm. Na de tweede bewer
king was het geleverde werk zeer goed.
Massey-Ferguson. Werkbreedte 1.50 m.
AANBOUWMACHINE met bladen en zijaan
drijving, voorzien van slof en loopwiel. Rij
snelheid 2.3 km/uur en toeren freesas 200/min.
In één bewerking was de zode niet voldoende fijn
gemaakt, maar na de tweede bewerking was het
geleverde werk zeer goed.
Eberhardt R. K. 470. Werkbreedte 1.80 m.
GETROKKEN machine met bladen en directe
aandrijving, voorzien van twee loopwielen.
Rijsnelheid 1% km/uur, toeren freesas 170/min.
In het midden van het bewerkte deel was de
zode 15 cm niet losgemaakt, terwijl door de
wat onvaste gang van de machine hier en daar
aan de een of andere kant van het bewerkte deel
eveneens de zode onvoldoende was losgewerkt.
Het losgemaakte deel was wat onregelmatig fijn
geslagen. Ook na de tweede bewerking was de
zode niet voor 100% los, alhoewel de verkruime
ling van de zode heel wat beter was dan bij de
eerste bewerking. Is de grond niet zo hard of de
zode niet zo dicht, dan zal het losmaken waar
schijnlijk aanmerkelijk beter zijn.
Agrotiller. Werkbreedte 1.25 m.
DEZE aangebouwde machine met bladen
werkte in verstek en was voorzien van zij
aandrijving en ondersteund met twee sloffen.
Vorm en plaatsing van deze sloffen gaven naar
onze mening wat gemakkelijk aanleiding tot het
ophopen van losse grond voor de slof, waardoor
de machine een wat onregelmatige dieptegang
verkreeg. De rijsnelheid bedroeg 1.9 km/uur en
de frees had 200 toeren per minuut, De wat hoge
rijsnelheid was aanleiding dat bij de eerste maal
bewerken de zode niet voldoende werd verkrui
meld. Na de tweede bewerking was het werk
goed.
Krone R. E. 2. Werkbreedte 1.25 m.
AANBOUWMACHINE met bladen, welke in
verstek werkte en voorzien was van zijaan
drijving en ondersteund door twee sloffen. Rij
snelheid 2 km/uur. Toerental freesas 195/min.
De eerste bewerking werd uitgevoerd op een
diepte van 2% a 3 cm, waarbij de zode goed werd
losgemaakt, maar er te weinig losse grond voor
kwam. Dit laatste werd goedgemaakt bij de 2e
bewerking toen de werkdiepte 5 a 6 cm bedroeg.
Het was zeer juist gezien de voornoemde werk-
diepten aldus te kiezen, waardoor met een be
trekkelijk lichte trekker van goed 35 pk zeer goed
werk werd geleverd. Trekkerwielen en sloffen
liepen op het niet bewerkte gedeelte. Van dit
merk zijn ook zwaardere en bredere machines
verkrijgbaar.
