Termijnhandel in aardappelen,
ja of neen?
359
C. J. VAN WESTEN
RIDDER IN DE ORDE VAN
ORANJE-N ASSAU
A. SCHIEMAN
RIDDER IN DE ORDE VAN
ORANJE-NASSAU
ZATERDAG 7 MEI 1369
au)
IN het voorgaande artikel werd uiteengezet, hoe de termijnmarkt naast de normale effectieve aardappel-
handel werkt als een instituut, dat de moeglijkh eid biedt om prijsrisico's af te dekken. Toch moet er
een verbinding zijn tussen de termijn- en de effectieve markt om te voorkomen, dat de prijsvorming opj
de termijnmarkt „in de lucht komt te hangen" en „windhandel" vrij spel wordt gegeven tot schade
yan hen, die ter ondersteuning van hun effectieve zaken een nuttig gebruik Van de termijnmarkt maken>
Deze verbinding tussen beide markten wordt gelegd door op de termijnmarkt de mogelijkheid tot leveringj
te scheppen. Deze levering behoort echter niet in de bedoeling te liggen van hen, die termijnzaken doen*
De belangrijke conclusie uit het voorga'ande artikel zij hier herhaald: naast de termijnhandel kan en moet
de effectieve handel gewoon voortgang vinden.
TER gelegenheid van Haar verjaardag heeft
Hare Majesteit Koningin Juliana, op voor
dracht van de Minister van Landbouw en Visserij,
de heer C. J. van Westen te Zierikzee benoemd
tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Vrijdagmorgen werd in het „Huis van Nassau'*
door burgemeester Mr. F. Th. Dijkmeester in het
bijzijn van vele genodigden de versierselen be
horende bij de Ridderorde van Oranje-Nassau aan
de heer C. J. van Westen overhandigd.
De bijzonder grote verdiensten op het terrein
van het agrarisch organisatieleven op Schouwen-
Duireland van de nu 68- jarige heer Van Westen,
die zich gezien zijn leeftijd een twee jaar geleden
uit de belangrijkste funkties terugtrok, worden
met deze onderscheiding gehonoreerd.
Sinds 1932 tot 1958 maakte de heer Van Westen
deel uit van het Kringbestuur Schouwen-Duiveland
van de Z. L. M. en sinds 1915 van het Hoofdbestuur.
Vanaf de oprichting was hij bestuurslid en van
1938 tot 1958 voorzitter van de Coöperatieve Aan-
koop Vereeniging Schouwen-Duiveland. Onder zijn
leiding kwam de bekende graansilo te Zierikzee
tot stand.
Voorts was de heer Vpn Westen o.m. voorzitter
van de Coöperatieve Boerenleenbank te Nieuwer -
kerk, plaatsvervangend dijkgraaf van de voor
malige polder Groot Bettewaerde en gezworene
van de ex-polder ,Vfer Bannen".
Vanaf deze plaats willen wij de heer Van Westen
van harte gelukwensen met deze zo verdiende
onderscheiding.
OP het gemeentehuis te Axel werd onder grote
belangstelling door de wnd. burgemeester, de
heer Kesbeke, de heer A. J. Schieman, firmant van
het landbouwmechauisatiebedrijf Gebr. Schieman,
de heugelijke mededeling gedaan dat het H. M.
Koningin Juliana had behaagd hem te benoemen
tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Als jongen van 12 jaar op de kleine dorps
smederij zijn loopbaan beginnend, heeft de heer
Schieman, in nauwe samenwerking met zijn broei
en medefirmant de heer J. A. Schieman, de onder
neming weten uit te breiden tot één van de groot
ste bedrijven van Axel. Door hard werken, vak
manschap en goede service is dit tot stand ge
komen. Speciaal op het terrein van het hoefbeslag
geniet de heer Schieman reeds sinds lange jaren
grote bekendheid. Maar ook met de problemen van
de mechanisatie die hel landbouwbedrijf stelt, is
de heer Schieman met zijn tijd meegegaan en zijn
veelzijdigheid is dan ook kenmerkend voor het
door hem en zijn broer geleide bedrijf.
Onze hartelijke gelukwensen met deze onder
scheiding.
Dit wil niet zeggen, dat de termijnhandel de
effectieve handel onberoerd zou moeten laten. Dit
kan zijn nut hebben, waar het betreft een verant
woorde en met velerlei factoren rekening houdende
prijsvorming. Maar de mogelijkheid is er ook, dat
op de termijnmarkt gespeelde „spelletjes" de effec
tieve handel gaan ontwrichten. Voordat nu iets ge
zegd wordt van het in dit verband zo belangrijke
werk van de studiecommissie-Haccoü, is het goed,
dat nog wordt ingegaan op enkele punten met be
trekking tot de aardappel termij nmarkt, die knelpunt
lijken te zijn geworden.
OPENBARE PRIJSNOTERINGEN
TJ"ET meest opvallende voor de telers van con-
sumptie- en pootaardappelen ten aanzien van de
oprichting van de aardappeltermijnmarkt was mis
schien wel het feit, dat men prijsnoteringen van
enkele belangrijke soorten consumptie- en poot-
aardappelen voor dé toekomst dagelijks in de krant
kon vinden. Het zou niet behoeven te verwonderen,
als zij daardoor aangenaam verrast werden. In
landbouwkringen werd immers af en toe wel eens
geklaagd over de geringe doorzichtigheid van de
aardappelmarkt. Men had en vaak niet ten on
rechte de indruk, dat de handel in dit opzicht
in een wat gunstiger positie verkeerde. De totstand
koming van een centrale plaats, waar openbaar en
gereglementeerd velerlei inzichten aangaande de
ontwikkeling van het prijsverloop in de toekomst
samenkomen en als zodanig kon de instelling
van de termijnmarkt voor aardappelen worden be
schouwd moest wel een verbetering betekenen
ten opzichte van de bestaande toestand.
Deze belangrijke functie van de termijnmarkt,
te weten het vergroten van de doorzichtigheid
van de markt, maakt het echter tot een eerste
vereiste, dat de prijsvorming op de termijnmarkt
reëel is, aan dezelfde factoren onderhevig is als
die op de effectieve markt en niet beïnvloed
wordt door vorming van machtsposities of door
ondeskundig en onverantwoord speculatief han
delen. Zij die passief gebruik maken van de ter
mij nnoteringen, moeten zich voorts wel goed
realiseren op welke condities deze noteringen
betrekking hebben.
Wat de kwaliteit betreft behoeven de aardappe
len op de termijnmarkt maar net aan de gestelde
kwaliteitseisen te voldoen (waarbij bijv. kook-
kwaliteit of provincie van herkomst geen rol spelen.
Er wordt verder genoteerd „franco Rotterdam", wat
dus afwijkt van het bekende „levering in wagon/
schip op de laadplaats in het land" en betekent, dat
een verkoper, die persé wil leveren, nog voor zijn
rekening zal moeten nemen de vrachtkosten naar
één van de erkende bewaarplaatsen in den lande,
de opslagkosten aldaar en de vrachtkosten van deze
bewaarplaats naar Rotterdam volgens vastgestelde
tarieven.
Het is mogelijk, dat het verzet in de aardappel
handelskringen juist voortspruit uit de openbaar
heid van de prijsnoteringen als gevolg van de in
stelling van een aardappeltermij nmarkt, waardoor
de teler geïnformeerd blijft omtrent de te verwach
ten prijsontwikkeling en misschien minder spoedig
dan voorheen geneigd is zijn produkt af te geven.
Een dergelijk bezwaar wordt van handelszijde nau
welijks geuit, maar door de manier waarop andere
bedenkingen worden gehanteerd laat zich toch on
weerstaanbaar de indruk vestigen, dat de openbare
prijsnoteringen op zichzelf waarschijnlijk het groot
ste bezwaar tegen de termijnmarkt vormen.
Dat directeuren van afzetcoöperaties in de poot-
goedsector zich ook wel eens bij de tegenstanders
van de termijnmarkt scharen behoeft, gezien de
handelsfunctie die zij uitoefenen, niet zo te ver
wonderen. Niet te ontkennen valt echter, dat het
bezwaar tegen de openbare prijsnoteringen reëel
gaat worden, als de prijsvorming op de termijn
markt niet naar behoren verloopt.
HOEDANIGHEID VAN PRODUKT EN HANDEL
VOORAL in de tijd omstreeks het begin van de
termijnhandel in aardappelen kon men in land
bouwkringen twijfel horen uiten aan de geschikt
heid van het produkt consumptie- of pootaardappel
voor het bedrijven van een papieren handel. Ge
wezen werd dan op de grote kwaliteitsverschillen
en de beperkte houdbaarheid. Het commentaar hier
op kan thans kort zijn. Als men zich goed voor
ogen stelt hetgeen in voorgaande artikelen is ge
tracht te betogen, nl. dat de normale effectieve han
del gewoon door dient te gaan, dat men het nodige
omtrent de kwaliteit op de termijnmarkt weet of
niet weet en dat levering op de termijnmarkt tot
de grote uitzonderingen moet behoren, dan kan de
aardappel als produkt heel moeilijk ongeschikt voor
termijnhandel worden genoemd.
Nu zouden de wijze van verhandeling en de af-
zetstructuur van het produkt wel bezwaren met zich
kunnen brengen voor het welslagen van de termijn
handel. Een belangrijke voorwaarde is nl. dat van
een bepaalde soort aardappel (standaardcontract),
die op de termijnmarkt kan worden verhandeld,
op de effectieve markt een omvangrijke handel
bestaat. Evenals op de effectieve markt is het dan.
op de termijnmarkt moeilijk om door aankoop een
machtspositie op te bouwen (de zg. corner). Bij de
keuze van de op de termijnmarkt te verhandelen
contracten zal met deze voorwaarde ernstige reke
ning moeten worden gehouden. Ook door meer
kwaliteiten (klassen en/of maten) op een bepaald
contract leverbaar te maken, kan het inzicht in
het mogelijke aanbod en daardoor het opbouwen
van een corner worden bemoeilijkt. Als door lou-
ter natuurlijke oorzakeri (bijv. misoogst) de hoe
veelheid produkt te klein wordt om gezonde ter
mijnhandel mogelijk te doen zijn, zouden de no-
teringen kunnen worden stopgezet.
Over de geschiktheid van de handelaren zelf
voor het bedrijven van termijnhandel nog een kort
woord. Vanzelfsprekend is men niet direct inge-^
schoten op de techniek van de termijnhandel.
Daardoor zullen zeker teleurstellingen kunnen ont
staan, vooral als niet voldoende rekening is ge
houden met de storting van het depot en eventuele
bijstortingen. Er blijken toch zoveel handelaren in
zodanige mate aan het „hazardspel" op de termijn
markt mee te doen, dat men in handelskringen
beweert uit ethische overwegingen bezwaar te moe
ten maken tegen de termijnmarkt teneinde hen
tegen zich zelf te beschermen
VERBETERING MOGELIJK
TNE door de Ned. Vereniging voor de Termijn-
handel in Aardappelen ingestelde commissie
ter bestudering van het nut van de termijnhandel
in aardappelen heeft in meerderheid de termijn
markt in consumptie- en pootaardappelen nuttig
en dus economisch wenselijk geoordeeld, mits echter,
bepaalde herzieningen werden aangebracht in de
huidige opzet en werkwijze. Hier kan niet uit
voerig op deze, vaak technische, materie worden
ingegaan, maar in aansluiting op het voorgaande
zijn de verbeteringen, die de commissie-Haccoü
heeft gesuggereerd in haar interimadviezen, als
volgt samen te vatten:
voorzieningen in het reglement ter bestriji
ding van cornerposities;
idem tot stopzetting van noteringen bij mis*
oogst;
beperking van het aantal te verhandelen con
tracten tot een aantal, waarin veel effectieve
handel plaats heeft;
vergroting van de leveringsmogelijkheden op
enkele contracten;
eventueel verhoging van het depot
In het laatste artikel zal de jongste ontwikkeling
worden bezien en zal getracht worden tot een slot
som te komen.
(Wordt vervolgd) Str,
