DEKKLEDEN
PROEVEN MET MESTVEE
EEN MEDAILLE MET
GEROESTE ACHTERKANT
Fa J. van de Vreede Zn
7ATEBDAC Ï8 JULI 19R» 55T
DE meest produktieve koeien zijn de voordeligste.
Een hoge melkproduktie geeft de koe, die
daartoe de aanleg heeft en onder gunstige omstan
digheden wordt gehouden wat betreft voeding en
verzorging. Het erfelijk bepaalde produktievermo-
gen wordt dan inderaaad bereikt.
Middelen, die, boven de normale aanleg van de
koe en de levensomstandigheden waaronder de
koeien gehouden worden, de melkproduktie nog
zouden kunnen verhogen, hebben sieeds van een
deel der veehouders belangstelling getrokken en
trekken die nog. Het is als het ware het zoeken
naar „de steen der wijzen", die echter tot heden
nog niet is gevonden. In het verleden zijn de ge
heimmiddelen, zo kunnen we deze soort prepara
ten wel betitelen, nooit effectief gebleken en een
gebruik op grote schaal heeft nooit plaats gevon
den.
De wetenschap staat evenwel niet stil en het
onderzoek leert ons steeds beter de physiologie van
de melkproduktie kennen. Zo is reeds jarenlang
bekend, dat de produktie-aanleg van een koe in
hoge mate wordt bepaald door de werking van
bepaalde hormonen. Eén van de belangrijkste hor
monen. die verantwoordelijk zijn voor de produktie-
aanleg is de thyroxine. Dit hormoon bevat veel
jodium en wordt afgescheiden door de schildklier.
Proeven toonden aan dat, wanneer men melk
gevende koeien een injectie gaf met thyroxine, de
produktie belangrijk kon worden verhoogd. Vijftien
procent meer melk werd zeer vlot bereikt, maar
30 k 35 méér bleek helemaal geen uitzondering
te zijn. Verdergaande proeven toonden aan, dat
het zelfde effekt kan worden verkregen, indien
met de voeding een weinig gejodeerd eiwit (jood-
caseïne werd daarvoor genomen) wordt verstrekt.
Blijvend was dit effekt evenwel niet. Stopt men
met het toevoegen van het preparaat, dan daalt
de melkproduktie beneden de nórmale waarde. De
verklaring van het optreden van dit verschijnsel
moet worden gezocht in het feit, dat de stofwisse
ling in het lichaam niet zomaar uit haar even
wicht kan worden gebracht. De eigen produktie
van thyroxine door het dier, dat met behulp van
een jodiumpreparaat tot hogere produktie wordt
geforceerd, wordt geleidelijk minder, zodat na ver
loop van tijd het effect van het zelf voortgebrachte
hormoon plus het bijgevoederde preparaat samen
«en normale waarde verkrijgt. Houdt men dan op
met toediening van het preparaat, dan zal de schild
klier, die veel minder aktief is geworden, te wei
nig thyroxine voortbrengen om de normale melk
produktie te handhaven,
HET aanvankelijk opvallende succes blijkt dus op
den duur slechts weinig uit te halen en boven
dien is het gevaar aanwezig, dat de gezondheids
toestand van de koe door het tijdelijk opjagen van
de melkproduktie wordt aangetast en onherstel
bare schade lijdt.
Extra thyroxine verhoogt de grondstofwisseling
en eist meer voedingsstoffen. Ook voor de hogere
melkproduktie zijn meer voedingsstoffen nodig.
Wil men voorkomen dat dit hogere voederver-
bruik ten koste van de koe gaat, dan is dus meer
voeding nodig. Meer voedingsstoffen kan de koe
in het algemeen slechts opnemen, indien meer
krachtvoer wordt verstrekt. Dit betekent duurder
voederen. Het is daarom twijfelachtig of de hoge
re melkproduktie, verkregen met jood-caseïne, wel
economisch is. Tot heden heeft dit daarom in de
praktijk nog geen toepassing gevonden.
Geheimmiddelen, waaraan een effect wordt toe
geschreven als bij de proeven met jood-caseïne is
gebleken, zijn thans in de handel en vertonen ook
spoedig na gebruik het succes, dat hiervoor is ver
meld. Bij gebruik gedurende de weideperiode, is
niet te controleren of, en zo ja, de koeien meer
voeder nodig hebben.
Dat deze geheimmiddelen een betere benutting
van het normale voedsel teweeg zouden brengen
moet ernstig in twijfel worden getrokken.
Met nadruk willen we alle melkveehouders waar.
schuwen niet tot het gebruik van deze soort ge
heimmiddelen over te gaan, vóórdat verantwoorde
proeven hebben aangetoond dat deze fraai vergul
de medaille ook een goede keerzijde heeft. Het zou
wel eens, zoals in het verleden meer is voorge
komen, een roestige achterkant kunnen zijn.
Namens de Rijksveeteeltvoorlichtingsdienst
en het Provinciaal Veevoederbureau in Zeeland,
C. DEN ENGELSEN.
(XtórtefttiÜè.V
H. H. LANDBOUWERS»
Wij leveren U nieuwe en prima gebruikte
in alle maten
Reparatie en waterdicht maken van dekkleden.
BIETENNETTEN' in elke afmeting verkrijgbaar en
worden door ons gerepareerd en ge taant.
W88TWKG 25, KRABBENDIJKE, Tel, «1131 - 492
GEDURENDE het afgelopen jaar werden in Zeeland enige mestproeven opgezet. Allereerst kan
genoemd worden de proef in samenwerking tussen het proefbedrijf „De Scheldemonden" te
Bruinisse en het veevoederbureau voor Zeeland. Deze proef werd genomen met
OUDERE KOEIEN delen werden gerantsoeneerd en waren dagelijks
l mro voor alle dieren gelijk. Gedurende de mestperiode
TUSSEN 18 november en 10 december 1958 wer- werd deze bijvoeding echter enige malen gewijzigd,
den daartoe een 9-tal koeien aangekocht in Zo werd aanvankelijk naast een 50 kg kuilvoer 4
leeftijd variërende van 6 11 jaar. kg rauwe aardappelen gevoederd. Geleidelijk steeg
Hiervan behoorden 2 stuks tot het Fries-Hol- he(. aardappelenrantsoen tot 8 kg per dier per dag
landse veeslag en 7 dieren tot het M. K. 1 vee- waarbij gedurende de laatste 8 weken bovendien
slag. De proef eindigde op 11 april 1959 door at- - tot g k voeder bieten werden gevoederd. De op
levering van de laatste groep koeien. Aangezien name van kuilvoer verminderde daardoor tot ca.
op het proefbedrijf te Bruinisse niet meer dan 9 30 kg per dier per dag. Gedurende het eerste deel
stuks mestvee kan worden geplaatst, was het niet yan de mestperiode werd als droogruwvoer I j a
mogelijk een z.g. voederproef te nemen. Als doe kg weidehooi per dier per dag verstrekt met
van de proef werd daarom gesteld het nagaan van daarnaast ongeveer 2 kg peulvruchtenstro en 2
de kosten- en opbrengstfactoren van afzonderlijke kg gerstestro. Gedurende de laatste weken was
koeien van verschillend veeslag. De dieren wer- geen weidehooi meer beschikbaar en werd 6 kg
den individueel gevoederd, zodat een goed inzicht fuzernehooi gevoederd naast een weinig geiste-
werd verkregen m de voederopname en de ver- stro Krachtvoer werd er weinig verstrekt; in to-
schillen die daarbij tussen diverse koeien aan de taal 2n kg. De kosten van de voeding werden ge-
treden. baseerd op de plaatselijk geldende waarde en wei
Tevens werd getracht het inzicht te vergroten in j volfft*
het meest gewenste mesttype. De proefdieren wer-
den daartoe allen op foktype beoordeeld (volgens bijna 51 ton kuilvoera 13,—
rapport N. R. S.) en 2 x op slachttype. ruim 2 ton voederbietena f 18,—
Het laatste in levende toestand onmiddellijk voor q ton aardappelena CO.—
het slachten en na het slachten. In verband met de 900 kg weidehooia f 90,—
beoordeling op slachtkwaliteit werden de gemeste 2,5 ton luzernehooia f 110.—
koeien niet op normale wijze verkocht via de markt o,5 ton bruine bonenstroa f 40.—
doch op het abattoir te Utrecht, z.g. gegrossierd. rujm 1 ton erwtenstroa 05,—
Voor de koeien die gemiddeld 114 dagen (98— bijna 2 ton gerstestro a 40,—
142 dagen) op het bedrijf waren, was in totaal hef 211 kg krachtvoera f 37,—
financiële resultaat als volgt:
1. Aankoop 9 koeien samen wegende Z*r lag h^l'°^en de voederkosten ge-
5366 kg (gem. 596 kg) tegen gemid- middeld 1,44. Daar het kuilvoer goedkoop is va-
deld ƒ1,41 per kg levend gewicht 7552,50 rieerden de voederkosten al naar de vc^deropname
2. Aankoopsom (provisie, vracht en enigszins, doch slechts weinig n.l. van 1,35-/1,53
marktgelden) 295,36 per dier per dag.
I Sering" ,(zif!erde?; M beoordeling DER MEREN
5. Rente 4 over j, 3 jaar van het nE koeien die het gunstigst beoordeeld werden
gemvest^k kapitaal «jtaw ITals fokvee {N. R. S.-rapport) gaven in het
kosten 124 38 «dgemeen de beste uitkomst. Opvallend was dat de
6. Gezondheidszorg eiste geen 'kosten beste koeien over het geheel een soepeler huid he.
7. Verkoopkosten (provisie, vracht, ?an de k0e'en d'e mmder goed voor de dag
slachtveeverzekering)480.06 wamen.
Trttalp kiKt^n f inooi 49 Een ruime middenhand en goede bespiering dra-
gen vooral bij tot een goed resultaat. Een losse
Opbrengst schouder die foktechnisch niet gaarne wordt gezien
0 ft, is niet ongunstig op het slachtresultaat. Dit geldt
8, 9 koeien wegende levend 5897 kg ook voor een wat weke bovenbouw.
(gem. 655 kg) a ƒ1,71 per kg Bij de beoordeling op slachtkwaliteit is het op-»
r. ,gewicht ƒ10444,87 vallend dat in levende toestand van verschillende
Van een 6 a koeien onmiddellijk voor het slachten werd opge
eft oUt J merkt dat ze in een juiste graad van rijpheid ver-»
10. Stalmestproduktie 4o kg per dier keerden doch na geslacht te zijn reeds iets te vet
per dag a 10,—- per ton onder af- bleken te zijn. Een koe die levend als nog onrijp
trek van 3 kg strooisel per dag en werd beoordeeld bleek daardoor in geslachte toe
per dier a ƒ40, per ton 339,24 stand hoger gewaardeerd te worden. Hieruit blijkt
r ftftftdat in de vleeshandel de goed afgemeste dieren
Totale opbiengstƒ10924,11 njet meer gewaardeerd worden. Dit houdt tevens
De opbrengst bedroeg dus 902,69 meer dan de in dat het mestvee tijdig moet worden afgezet. In
kosten. Dit bedrag kan worden beschouwd als de praktijk gebeurt dit met oudere koeien en vaar-
ondernemersloon loon voor de geleverde arbeid. zen dikwijls te laat. Het is daarom dat de belang-.
De voeding en verzorging eiste per dier per dag stelling voor het mesten van koeien die toch wel
gemiddeld 20 min.; in totaal werden 343 werkuren een goed financieel resultaat kunnen geven at-
aan het mestvee besteed. Aangezien 's-zaterdags- neemt. In de plaats hiervan krijgt het mesten van
middags 50 en 's zondags het uurloon 100 jonge dieren, vooral ossen en ook wel van stieren,
hoger gesteld moet worden en bovendien bij de die niet zo spoedig vetaanzet vertonen, voort-
kosten van het werkloon het werkgeversaandeel durend meer aandacht.
voor de sociale kosten, vakantie aanspraken en Overigens is de neiging tot vetaanzet een kwes-
vrije dagen berekend moet worden, kan worden tie van type en bespiering. De goede typen worden
berekend dat 1 uur arbeid aan de veeverzorging daarom bij aankoop reeds duur betaald. Hoewel
besteed voor een volledige werkkracht op 2,20 deze dieren bij aflevering wel hoge prijzen opbren-
komt. Van bovengenoemde 902,69 gaat dus gen is het niet altijd zeker dat daarmede de beste
ƒ750,44 arbeidsloon af en laat een ondernemings- financiële resultaten worden verkregen,
loon over van 152,25. Het is goed zich te reali- Gezien de neiging tot het mesten van jonge
seren wat in feite arbeid kost, hoewel in de prak, dieren zette het Veevoederbureau op het bedrijf
tijk het wel zo kan zijn dat, behalve voor de zater- van C. J. M. Klompe te Dreischor een oriënterende
dagmiddag en zondagarbeid, die bij niet mesten proef op met
overbodig wordt, moeilijk een andere nuttige be
stemming kan worden gegeven aan de bestede TONGE STIEREN
arbeid.
die in januari 1959 zijn geboren en in het voor-
De individuele resultaten jaar van 1960 op een leeftijd van 14 a 16 maanden
zullen worden afgeleverd. Hiertoe werden een 12.
aanpn dp Tcnvi*J arbeid werd berekend tal goedsoortige zwartbonte stierkalveren aange-
Vnnr ri* t een,.W)m^ van f 100,30. kocht die met een beperkte hoeveelheid volle melk
f icfn.' f iJ9 ^_l- ff jC(^ien hep dit uiteen van Df kunstmelk tot half mei zijn opgefokt.
aeaeven dnnr Jmt *}.°°9st% unnstcijfer werd Ter controle is een groepje van 4 dieren iets rui-
periode nog 500 kg. melk gaf koe bracht ?er met kunst™,elk gevoederd. In totaal nuttigden
in nptlarhtP hJXoraent deze stieren gedurende de eerste levensmaanden
een van de aoedknnLttZ hil Sn t- JSe? W£S re3P- 235 volle melk of kunstmelk preparaat en
ste resultaat aa^ZT^nr^°Pl HetJlecihi7 ca. 360 kg. Het dagrantsoen volle- of kunstmelk is
lanast aestaan heelt f149 tinnpnt6*»^ i- nooit boven 4',2 liter gekomen. De bedoeling van
vrii duur was ff 1 4"> tipt icni^z h a.a 00p deze geringe melkgiften was de stieren te dwingen
zwartbonte koe daarentegen gaf op 2 na het bes- eten °?d?t 1*™ z'ch, zo gfu"shg„^gellJVa'
te iinancielp rpiultant TrrJ? ontwikkelen. Deze schrale opfokmethode voldoet
hoogste dagelijkse géwichtsver meer dertTf n1 'ot du!yer axr,c' gofdJ[n het naj,aar van 1959 z"Uetl
m gram, t.o.v. 539 gram gemiddeld voor alle 9 deze stieren, dte steeds vrij veel gemengde kalver-
mestkoeien, brokjes ontvingen en ook op de weide bijgevoederd
worden, door middel van een krachtige voeding op
DE VOEDING een zo hoog mogelijk levend gewicht gebracht wor-
r-,den. Het is de bedoeling na beëindiging van de
J\ voeding bestond uit gekuilde suikerbieten- proef de resultaten volledig te publiceren.
koppen en -bladeren, waarvan de dieren naar
behoefte konden opnemen. De overige voedermid- C. DEN ENGELSEN»
