BOVEN EN BENEDEN DE SCHELDE
AARDENBURG
E'
ZATERDAG It JUNI 19 5 9
De show van de werktuigen der 14 afdelingen
van de Z. L. M. in West Zeeuws-Vlaanderen
oogstte zeer grote bijval (foto links). Leer
zame toelichting werd gegeven door ir. P. W.
Bakker Arkema en de heer U. D. Kalver-
kamp. Niet minder groot was de belang
stelling echter voor het getoonde vee. Zowel
over de werktuigenshow als de veekeuringen
vindt men in ons volgend nummer uitvoerige
verslagen.
(foto's De Milliano.)
JNERZIJDS impliceert de titel, aldus begon drs. M. C. Verburg, directeur van het E. T. I. in
Zeeland, zijn betoog» de tweedeling door de Westerschelde, maar aan de andere kant kun
nen we hier toch ook een drang, of een heimwee naar een samengaan, een eensgezind optrekken
van geheel Zeeland in zien. Wanneer we spreken over de binding tussen de verschillende delen
van Zeeland, dan denken we hierbij, aldus spreker, niet aan een uniform Zeeland, waarbij alle
delen aan elkaar gelijk zijn, maar aan een binding waarbij elk gebied zijn eigen persoonlijkheid'
behoudt. Een van de organisaties, die wel zeer speciaal de bindende gedachte uitdraagt is de
Zeeuwse Landbouw Maatschappij, daar deze de belangen van alle Zeeuwse boeren behartigt.
PE tegenstelling was groot. Vorig jaar Scherpe-
nisse met zijn regen en zijn kou. nu Aarden -
burg met zijn prachtige zonnige weer en zijn voor
treffelijke temperatuur. Het welslagen stond dan
bok welhaast bij het bestendige weer vast, maar
het succes heeft nog alle verwachtingen over
troffen.
Daar is ook voor gewerkt. Wat West Zeeuws-,
Vlaanderen te zien heeft gegeven op 10 ha ter
reinen, in een zo schone omgeving gelegen, velen
raakten er nauwelijks over uitgesproken.
Laat ons toch kort enkele punten mogen aan
stippen.
1) West Zeeuws-Vlaanderen was minder door
droogte bezocht dan de rest van Zeeland.
2) De werktuigententoonstelling overtrof in
menig opzicht de Jaarbeurs en het bezoek daar de
laatste keer.
3) De werktuigen show der afdelingen was een
bijzonder geslaagd eigen initiatief. Zoals Ir. P. W.
Bakker Arkema zeide: „het is maar eens de eerste
keer". In dat uur passeerde één miljoen gulden
aan investeringen.
4) De jongeren zijn ongekend voor de dag ge
komen en dat op eigen kracht.
Het werk van Jo Verkruysse was zuiver en naai
de agrarische sfeer juist aangevoeld en het werd
met overtuiging opgevoerd.
5) Paarden en vee als vanouds en geen krimp.
6) By de stands waren voortreffelijke en in
teressante staaltjes vakwerk. Niet in *t minst dat
gene wat de vrouwen en 't Vrije van Sluis hadden
opgesteld.
7) De belangstelling van over de grens was
niet alleen verheugend groot, doch ook de inter
nationale trekkerwedstrijden beantwoordden ge
heel aan de bedoelingen.
Kringvoorzitter De Bruyne, Van Dijke, Risseeuw,
de anderen, zij mogen tevreden zijn. Ook over de
medewerking als van Burgemeester Van Dongen
en ztfn Gemeente. Evenzeer ook over de belang
stelling van de Provinciale Overheid, die van onze
Commissaris der Koningin en Mevrouw in 't bij
zonder. Ook Belgisch West Vlaanderen door middel
van het Lid van de Bestendige Deputatie Loncqe
en de Belgische landbouwers, als de heer Dikstaal
gaven van hun belangstelling blijk. Wat steekt
Den Haag daar mager bij af. We zagen de Inspec
teur van de Landbouw Ir. Butler, we zagen de
Wageningse Werktuigenspecialisten, maar waar
was het K. N. L. C., waar was het Landbouwschap?
(de secretaris van de Gewestelijke Raad niet te na
gesproken). Als ze er geweest waren, hadden ze
kunnen zien dat de gewestelijke landbouworgani
saties nog bruisen van leven en dat er nog wel
iets op te steken valt, n.l. dat een theoretisch te
verdedigen centralisatie door de praktijk tot ver
liezer wordt. Het leven is vaak zo veel sterker dan
de leer,
•TENSLOTTE, het samenvallen van de plechtige
overdracht van de duizendjarige St. Baafs met
de Z, L. M.-tentoonstelling te Aardenburg. Domi
nee Blom, president-kerkvoogd Rosseel en zovele
andere harde werkers in de wijngaard niet alleen
onze gelukwensen, maar hoe juist hebt ge georga
niseerd, Een cultuurmonument van de hoogste
Orde kwam weer beschikbaar voor de eredienst.
JD@ boeren ontbraken niet tijdens de kerkdienst.
Terwijl buiten de triomf der technieken ook op
het platteland werd gedemonstreerd, werd te zelf-
dter t(jd de geest bepaald bij het boven-tijdelijke. Zo
•rvaart het leven zifct volheid.
Talrijke geografische tegenstellingen.
SPREKER wijst er op dat de tweedeling tussen
Zeeuws-Vlaanderen en de rest van Zeeland
vrij willekeurig is en we deze niet te tragisch moe
ten zien, daar ook de Oosterschelde een duidelijke
scheiding maakt en er verder ook in de Noord-
Zuid richting scheidingslijnen door Zeeland lopen.
Tevens zijn er in Zeeland sterke middelpunt
vliedende krachten waarhij we zien dat de mensen
uit Schouwen-Duiveland aangetrokken worden
door Rotterdam en die uit Tholen door Bergen op
Zoom, terwijl men in Zeeuws-Vlaanderen sterk op
België georiënteerd is. Andere provincies vertonen
veel meer een binding naar binnen zoals b.v. de
provincie Groningen. Verder speelt ook de afkomst
van de bevolking een rol; zo zien we dat het land
van Cadzand en Axel tijdens de 80-jarige oorlog
bevolkt zijn door mensen uit midden Zeeuws-
Vlaanderen, terwijl het land van Hulst in hoofd
zaak werd bevolkt door de Vlamingen.
Een andere tegenstelling welke nog al dikwijls
in deze kringen een rol speelt is die tussen land
bouw en industrie, welke in alle gebieden voor
komt; hierin zijn echter toch ook wel perspectie
ven, zoals we uit de rede van Uw voorzitter tijdens
de Landbouwweek konden beluisteren, aldus de
heer Verburg.
Tenslotte is er dan nog de tegenstelling t.o.v. de
kanaalzone, waarbij de flanken (het land van
Cadzand en het land van Hulst) zich nog wel eens
in hoofdzaak kolonisatiegebied voelen waaruit men
werkkrachten aantrekt. Het is, aldus de heer Ver
burg, dan ook niet ten onrechte, dat men Zeeland
dikwijls het huis met de vele bewoners noemt.
Wanneer we ons dan beperken tot de Wester
schelde als scheiding en we gaan terug in de ge
schiedenis dan zien we dat in 880 Zeeland benoor
den de Westerschelde tot het Duitse rijk behoorde
en het gedeelte ten zuiden hiervan tot Frankrijk.
Met name in het gedeelte ten westen van de Braak
man hadden de Vlaamse graven het voor het ver
tellen. In 1012 heeft de Duitse keizer midden Zee
land te leen gegeven aan een Vlaamse graaf waar
na in 1063 midden Zeeland in een soort achterleen
weer teruggegeven werd aan Holland. Hieruit
blijkt, dat midden Zeeland een omstreden gebied
was. In 1304 werd in de slag bij Zierikzee waarin
de graaf van Holland overwinnaar was, definitief
beslist, dat alleen Zeeuws-Vlaanderen bij Vlaan
deren hoorde, waardoor vanaf dat moment de
scheiding tot stand kwam.
De vervlaamsing zette van toen af in het
Zeeuws-Vlaamse land veel sterker door dan in
midden en noord Zeeland.
Vanaf 1609, toen Zeeuws-Vlaanderen door de
Noordelijke Nederlanden onder leiding van Prins
Maurits en Prins Frederik Hendrik was veroverd
ten tijde van de 80-jarige oorlog, begint de Hol
landse invloed sterker te worden. Juist toen kwam
dus voor het eerst de Westerschelde midden in de
provincie Zeeland te liggen. De Schelde was een
Zeeuwse rivier geworden. Hierdoor werd het de
Nederlanders mogelijk de toegang tot Antwerpen
geheel te beheersen.
Het bestuur over Zeeuws-Vlaanderen was ge
heel afhankelijk van de Hollanden en het was dus
een generaliteitsland. Sindsdien was Zeeuws-
Vlaanderen economisch gescheiden van zijn achter
land (België) en was het door zijn excentrische
ligging ook gescheiden van Nederland,
Het was dus economisch gesproken een eiland
en werd eigenlijk wel stief moede i lijk behandeld.
Dit duurde tot 1814, toen wij in het Koninklijk der
Nederlanden onze eerste grondwet kregen en alle
delen gelijk behandeld wer den.
Het is volkomen begrijpelijk dat men door dezo
gang van zaken overgevoelig geworden is voor
werkelijke of vermeende achterstellingen.
Actualiteiten.
117 E kunnen ons nu verder afvragen, aldus de
heer Verburg, waardoor dit gevoel voor ach
terstelling de laatste jaren actueel is geworden.
In de eerste plaats is er dan de kwestie van de
vrije veren. De strijd hierover had in Zeeuws-
Vlaanderen een ander accent dan in overig Zeeland
en werd bijgevolg ook veel feller gevoerd. Verder
is er dan de kwestie van de busdienst tussen Sluis
kil en Breda via België, waarbij midden Zeeland
meer belang heeft bij een goede spoorverbinding
en Zeeuws-Vlaanderen bij een goede busverbin
ding. Spreker wijst er bovendien op dat enkele
grotere industriële concerns in Zeeuws-Vlaanderen
weinig contacten zoeken met de rest van Zeeland
en Nederland, daar ze sterk internationaal gericht
zijn, waardoor dus ook geen binding tot stand
komt.
Vervolgens komt spreker tot het Deltaplan,
waarover de heer Verburg opmerkt, dat men zich
in Zeeuws-Vlaanderen hier buiten voelt. Er komt
geen afsluiting van de Westerschelde en daardoor
ook geen verbinding met overig Zeeland. Hoewel
dit misschien allemaal wel heel goed te verklaren
is, moeten we toch constateren dat de geïsoleerde
ligging van Zeeuws-Vlaanderen hieruit toch wel
weer sterk blijkt.
Zie verder volgende pa&in-a
Drs. M. C". Verburg achter zijn bureau.
De hierbij afgedrukte lezing is op de wire-reeorder
opgenomen; de tekst is hiervan een ietwat vrija,
bewerking.
