ASPECTEN VAN HET VLAS
155
Kring Hulst vergaderde
SUIKERPRIJS OOGST 1959
DENEMARKEN EN DE E.E.G.
Z.L.M.-EXCURSIE 1959
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1950
TN een stampvolle zaal in Kloosterzande hield de heer J. Rodts,
Voorzitter van de Internationale Propagandacommissie der Vlas
confederatie op dinsdagavond 24 februari, een boeiende inleiding
voor de leden van de Kring Hulst der Z. L. M. In grote getale was
men naar de vergadering gekomen. De inleider gaf belangwekkende
cijfers over het verbruik van vlas- en half vlasweefsels in verscnil-
lende Europese landen. In Duitsland bijvoorbeeld steeg de verklop
van deze weefsels van 28.600.000 m2 in 1951 tot 40-300.000 m2 in 1957.
Oorzaken van de huidige crisis noemde hij de overvloedige oogst
in 1955, de algemene recessie waarvan speciaal de textielindustrie
moeilijkheden ondervond en de Russische vlasleveringen, waardoor
het herstel wordt vertraagd. De huidige toestand rechtvaardigt dan
ook de vraag die de voorzitter van de Kring Hulst, de heer J. W.
Scheele, in zijn openingswoord stelde: „Is de vlasteelt gedoemd ie
verdwijnen?" Maar de heer Rodts zag voor de vlasteelt toch nog wel
mogelijkheden.
DE minister van Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening a.i. heeft de voor de oogst 1959
ten behoeve van de suikerbieten verbouwers ge
garandeerde suikerprijs vastgesteld op 61,per
100 kg witsuiker, onveraccijnsd en exclusief omzet
belasting, af fabriek.
Deze garantieprijs, die zoals reeds op 13
oktober 1958 werd aangekondigd is gebaseerd
op een prijs voor suikerbieten met een suikerge
halte van 16 van 53.40 per ton, zal gelden voor
de hoeveelheid suiker die voor binnenlandse con
sumptie kan worden afgezet. Voor het oogstjaar
1959 is deze hoeveelheid gesteld op ten minste
465.000 ton witsuiker.
De verbouwers van suikerbieten kunnen der
halve voor een suikerbietenproduktie, die 465 000
ton witsuiker oplevert, verzekerd zijn van een
suikergarantieprijs, op basis waarvan gemiddeld
uitbetaling van de genoemde basisprijs mag wor
den verwacht. Indien meer suikerbieten, respec
tievelijk suiker, worden geproduceerd, dan geldt
voor de meerdere produktie - voor zover deze met
boven de 465-000 ton voor binnenlandse consump
tie kan worden afgezet geen garantie.
Het ministerie van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening wijst erop, dat de voor de oogst 1959
vastgestelde garantieprijs voor suiker bijna 2 eer t
per kg lager is dan de garantieprijs voor suiker
van oogst 1958. Zulks betekent, dat indien niet
uit andere hoofde een wijziging noodzakelijk is
de consumentenprijs voor suiker dit najaar met
2 cent per kg kan worden verlaagd. Een dergelijke
verlaging zal evenwel zeker niet vóór 1 oktober
1959 worden toegepast.
De thans bereikte verlaging van de garantie
prijs is een gevolg van de reeds in oktober 1958
aangekondigde geringe verlaging van de basis
prijs voor suikerbieten, terwijl ook de verwerkings
kosten van bieten tot suiker thans zijn verlaagd.
De in Deense landbouwkringen zeer bekende
Hans Pinstrup heeft de Deense regering onlangs
dringend verzocht om duidelijk uiteen te zetten
welke voor- nadelen te wachten staan in geval
van toetreding tot de E. E. G. In het bijzonder gaat
het om de vraag of Denemarken dan Engelse
tegenmaatregelen te wachten staan. Van verse -.il-
lende zijden wordt daar namelijk op gezinspeeld.
De handelspolitieke plaats die Denemarken onder
de verschillende Europese volken inneemt, zal onder
de nieuwe omstandigheden nu de E. E. G. een feit
is, moeten worden herzien. Sedert het wel zeer
teleurstellende verloop van de onderhandelingen
over de Vrijhandelszone is men in Deense land
bouwkringen meer dan vroeger, overtuigd van h°t
nut van de E. E- G. voor Denemarken. Men ziet
het grote belang in van de grote afzetmarkt van
landbouwprodukten op het vasteland. Daarom
wordt ook het zo snel mogelijk toetreden tot ae
E. E. G. voorgestaan.
De Deense regering is er tot nu toe niet in ge
slaagd om de nadelen voldoende duidelijk te ma
ken. De Deense agrarische export naar de E. G.-
landen wordt reeds nu belemmerd door tol- en
andere handelsbelemmerende maatregelen van de
zes E. E. G.-landen, Discriminatie van Deense pro-
dukten kan men niet voorkomen met langlopende
handelsafspraken zoals er onlangs een gemaakt
werd met West-Duitsland. Een zeer groot nadeel
voor Denemarken ziet men in het feit dat de han
delspolitiek en de landbouwpolitiek van de E. E. G-,
in handen gegeven zijn van politieke organen waar
Denemarken in het geheel geen invloed op i*an
uitoefenen.
De ervaringen in Nederland wijzen er op, aldus
de heer Pinstrup, dat toetreding van Denemarken
tot de E. E. G. nog niet een verlies van de Engelse
markt behoeft te betekenen. Van Britse zijde blijkt
men met de Nederlandse exportwensen rekening
te houden en de Nederlanders hebben zich daar
bij van de hulp van de E. E. G.-landen verzekerd.
In Deense landbouwkringen helt men dan ook
steeds meer tot het standpunt over dat Denemar
ken als lid van de E. E. G. een sterker han
delspositie in zal kunnen nemen.
In aansluiting op de publicatie over de Z. L. M.-
excursie 1959 in onze vorige nummers vernemen
wij, dat de reis per trein doorgang zal vinden. Ver
trek Goes maandag 22 juni om 17.00 uur en aan
komst in Goes, woensdag 1 juli om 13-00 uur.
Slechts voor een bemerkt aantal deelnemers is er
nog plaats.
MR- J. F. G. SCHLINGEMANN. Algemeen Secre.
taris van de Z. L. M., beschouwde het vlas
probleem vanuit telers oogpunt. Hij stelde daarbij
ondermeer dat vlas past in onze vruchtwisseling
en dat het vanuit een oogpunt van arbeidsverdeling
een zeer gewaardeerd gewas is omdat het in de
winter kan worden afgewerkt. De oogstproblemen
zijn, sedert de mechanisatie haar intrede deed, voor
een belangrijk deel opgelost.
Maar ook uit een oogpunt van werkgelegenheid
in de nijverheidssector is het vlas een zeer aan
trekkelijk gewas. Er wordt veel in onze provincie
gesproken over industrialisatie om de ontvolking
van het platteland tegen te gaan. Maar het bewer
ken van het vlas biedt vele handen arbeid, zei de
heer Schlingemann. Hij bleek dan ook van mening
dat hierom van Rijkswege maatregelen ter onder
steuning van de vlasteelt en vlasbewerking
gerechtvaardigd zouden zijn.
Sprekend over de Russische dumping en de
steunmaatregelen in de verschillende landen noem
de mr. Schlingemann de 160,per ha, die vorig
jaar in ons land werd gegeven, onvoldoende. Hij
verzekerde de aanwezigen dat de Z. L. M. alles in
het werk stelt om dit bedrag in 1959 verhoogd te
krijgen. Maar op dit moment is het nog niet zo ver.
Het is nog niet eens bekend of er een regeling
komt, in tegenstelling tot uitlatingen die hij ge
lezen had in het Belgische blad „De Boer".
VLASPROPAGANDA
MET zeer grote aandacht volgden de aanwezigen
het betoog van de heer J. Rodts uit Ruisbroek
(België). Allereerst vertelde hij iets over de Inter
nationale Vlasconfederatie. Bij deze Confederatie
zijn dertien landen aangesloten en wel: België,
Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittsn-
nië, Italië, Nederland, Noorwegen. Oostenrijk, Por
tugal, Spanje, Zweden en Zwitserland.
Uit het overzicht dat spreker gaf van de bedra
gen die in de verschillende landen aan de prooa-
ganda voor vlasprodukten worden uitgegeven blijkt
wel duidelijk dat Nederland een bescheiden plaats
inneemt. In Frankrijk besteedde men in 1958 daai-
aan een bedrag van ƒ680.000; in Italië ƒ500,000;
in België ƒ365.000; in Duitsland ƒ200.000; in Zwit
serland 100.000; in Nederland f90.000 en in Oos
tenrijk, Spanje en Portugal ieder ƒ35.000. In to
taal werd in deze negen West-Europese landen een
bedrag van ruim 2 miljoen uitgegeven aan pro
paganda voor het gebruik van vlasprodukten.
Het Belgische propagandafonds voor lijnzaad
ontvangt de gelden uit een heffing van 1 frs. per
baal vlas en 2 frs, per pak garen. In het binnen
land wordt een bedrag van 65.000,besteed aan
de propaganda. Voor het buitenland is dit bedrag
ƒ300.000,groot. Het Belgische ministerie /an
Handel geeft ieder jaar een bedrag van en miljoen
francs uit voor de propaganda in de Verenigde
Staten.
In België komt het vlas, als produkt van eigen
bodem, op de tweede plaats na de steenkolen win
ning die op het ogenblik een zware crisis door
maakt. De waarde van de export bedraagt jaar
lijks ongeveer 200,miljoen. Er vinden 28.000
personen werk in deze Belgische nijverheid.
EUROPESE SPINNERIJEN
Tp R heerst ongetwijfeld een crisistoestand in de
vlasnijverheid, aldus de heer Rodts. De Euro
pese spinnerijen verbruiken jaarlijks ongeveer
100.000 ton vlasvezels. Rekenen wij met een op
brengst van 1.000 kg per ha, dan is een opper
vlakte van 100.000 ha vlas nodig om de Europese
spinnerijen van voldoende grondstoffen te voorzien.
Dit zou kunnen betekenen dat er een oppervlakte
van 50 000 ha voor Frankrijk gereserveerd werd en
dat in België en Nederland ieder een areaal werd
aangehouden van 20 25.000 ha.
Maar helaas steekt Rusland een spaak in het
wiel. Het Russische programma voor 1959 voorziet
in een vlasareaal van twee milpoen ha. Het rende
ment daar is 600 tot 800 kg vezels per ha en dus
belangrijk lager dan in West-Europa. De heer
Rodts kon daarbij opmerken, naar aanleiding van
bezoeken van hoge Russische autoriteiten aan Bel
gië, dat Rusland niet over voldoende spinnerijen
beschikt om zijn eigen produktie te verwerken.
Een gedeeltelijke uitvoer van Russisch vlas ligt
dus in de lijn der verwachtingen. Daarbij zal men
er rekening mee moeten houden dat de kostprijs
van dat vlas geen factor uitmaakt voor het bepalen
van de prijs.
Maar de E. E. G. beschikt oer een afdoende wapen
tegen de invoer van Russisch vlas. En het moet
mogelijk zijn, zo stelde spreker, om „binnen de in
ternationale Confederatie van het Vlas, tot «sen
akkoord te komen tussen cultuur, vezelbereiding
en spinnery".
VLAS VERBRUIK
TK ben er van overtuigd, dat het verbruik van
A vlaslinnen in Nederland nog geen 100 gram
per inwoner per jaar bedraagt, aldus de heer Rodts.
Maar konden wij er toe komen dat in Nederland in
ieder huisgezin per jaar 10 meter lijnwaad, 1 dozijn
handdoeken van lijnwaad en een tafelkleed zouden,
worden aangekocht, dan zouden èn de vlasculruur
èn de vlasindustrie, zijn gered.
Door de concurrentie van de kunstvezels en an
dere plantaardige vezels, zoals katoen waarvan de
kostprijs lager is dan die van de vlasvezels, is
het niet mogelijk om de prijs van het vlas omhoog
te brengen. Maar wel kan er meer aan het ver
bruik van deze produkten gedaan worden. De heer
Rodts vroeg zich in dit verband af, waar de waarde
volle lijnwaadkast van onze voorouders was. waar
de beddelakens en kussenslopen in vlaslinnen, de
geruiten keukenhanddoeken enz. enz. Geeft net
goede voorbeeld in het gebruik van puur linnen zei
spreker, die zich daarbij een charmant propagan
dist voor het vlasprodukt toonde.
In België hebben de openbare diensten besloten
om zoveel mogelijk vlaslinnen te gebruiken. Het
Leger, de Posterijen, de Spoorwegen e.a. gebrui
ken jaarlijks ongeveer 750 ton. Buitendien is de
Belgische export van vlasweefsels naar de Ver
enigde Staten, niettegenstaande de grote Ameri
kaanse katoenproduktie, nog altijd zeer belangrölc,
Deze heeft maandelijks n.l. een waarde van 30 tot
40 miljoen Belgische francs.
Tijdelijke oplossingen voor de moeilijkheden
zodat men in het nemen van bepaalde steun
maatregelen. De subsidies in België, Frankrijk en
Nederland, lopen belangrijk uiteen. In België werd
in 1958/'59 een tegemoetkoming gegeven van 2000
frs per ha voor de uitzaai van vlas en een bedrag
van 10.600 frs, per arbeider in de vlasvezelbereiding
voor de campagne.
In Frankrijk krijgt de boer een toeslag van 2 frs.
per kilo stro vlas en 13,3 toelage op de prijs van
de vlasvezels. In ons land werd, zoals bekend^
160,per ha gegeven.
Meer langdurige oplossingen zoekt men ondea
meer in de proeffabriek in Delft, in Plessis Belle
ville in Frankrijk en in Kolding. Maar tot een op
lossing van de problemen om het produktieprocea
te vereenvoudigen en de kosten te verlagen, is men
nog niet gekomen.
(Zie verder pag. 157, 3e kolom onderaan.)]
KÓRTENAERKADE' f, 'S-GRAVENHAGE. BIJKANTOREN: AMSTERDAM, ARNHEM, EINDHOVE N. S-GRAVE NH AGE. GRONINGEN. ROTTERDAM, UTRECHT
