ZAAIZAADONTSMETTING
bij zomergewassen
Wetenswaardigheden
ZATERDAG 31 JANUARI 1959
85
|_JET afgelopen jaar waren de weersomstandigheden tijdens het afrijpen van de
oogst dikwijls dermate ongunstig, dat de kwaliteit en de gezondheidstoestand
van vele partijen zaaizaad te wensen overlaat. De ontsmetting van het zaaizaad
vraagt daarom ook dit jaar bijzondere aandacht. Indien deze met zorg wordt
uitgevoerd, komt dit de opkomst en de gezondheid van het gewas ten goede. !n
het bijzonder verdient de ontsmetting aanbeveling, wanneer het gewas voor de
teelt van zaaizaad is bestemd. Bovendien zijn de aan het ontsmetten verbonden
kosten zeer gering.
Voor een goed resultaat is niet alleen de keuze van het middel van betekenis,
maar moet ook op de juiste dosering en een zorgvuldige uitvoering van de ont
smetting worden gelet.
Omdat de naam van TMTD in thiram is veranderd, wordt laatstgenoemde naam
in dit bericht aangehouden.
Zomergranen
AM het optreden van verschillende ziekten, zoals
steenbrand bij tarwe, stuifbrand bij haver,
strepenziekte bij gerst en haver tegen te gaan,
dient het'zaaizaad te worden ontsmet. Bovendien
komen dit jaar vele partijen voor, die in (vrij)
ernstige mate door kiemschimmels, speciaal Fusa-
rium spp., zijn aangetast. Deze schimmels hebben
een nadelige invloed op de opkomst van het gewas.
De ontsmetting wordt uitgevoerd met middelen
op basis van organisch kwik. Gewoonlijk heeft de
ontsmetting plaats volgens de normale droge-ont-
smettingsmethode. Voor het ontsmetten van tarwe,
gerst, zomerrogge en kanariezaad dient men 2 g
en voor haver 3 g middel per kg zaad te gebruiken.
Bij toepassing van een vloeibaar kwikbevatter.d
middel neemt men resp. 2 cc en 3 cc per kg zaad
Het gebruik van org. kwik kan bij partijen met
een lage kiemkracht, een hoog vochtgehalte of met
meer of minder schot, kiembeschadiging tot ge
volg hebben. Om dit te voorkomen, dient men de
ontsmetting korte tijd vóór het zaaien uit te voe
ren. Indien gevaar bestaat voor aantasting van het
gewas in kiemplantstadium door insektenlarven
b.v. door ritnaalden of emelten, dan kan men bij
zomerrogge en kanariezaad met succes van een
middel op basis van thiram lindaan, thiram
aldrin en bij de overige zomergranen van kwik
aldrin gebruik maken. Voor do dosering raadplege
men de gebruiksaanwijzing.
Stuifbrand in tarwe en gerst kan niet door ont
smetting van het zaad met één van de gebruikelijke
middelen worden bestreden. Alleen een warm
waterbehandeling kan hier uitkomst bieden. Hier
voor is ervaren personeel en een speciale ontsmet
tingsinstallatie nodig, zodat deze methode zich
alleen leent voor toepassing door een zaaizaad
leverancier of een kweekbedrijf.
Erwten, bonen, mais, lupinen, wikken
IN het voorjaar laat de opkomst van deze gewas
sen vooral bij koud, nat weer vaak te wensen
over als gevolg van aantasting van het kiemend
zaad door schimmels en bacteriën die in de grond
leven. Ontsmetting met een middel op basis van
thiram, captan, thiram chinon of org. kwik
chinon beschermt het zaad in belangrijke mate
tegen deze aantasting. Bovendien worden hiermee
de meeste op of oppervlakkig in het voorkomende
schimmels bestreden.
Wordt het zaad droog ontsmet, dan is bij gebruik
van thiram, captan of thiram chinon (Trame-
nox) een dosering van 2 g/kg zaad voldoende. In
dien het zaad gevoelig is voor aantasting door
bodemschimmels, wat vooral het geval is bij erw
ten- en bonenrassen die in de tuinbouw worden
geteeld en bij partijen die dorsbeschadiging ver
tonen, is een dosering van 3 g/kg zaad gewenst.
Voor org. kwik chinon (Ceredon-speciaal) wordt
een hoeveelheid van 1 g/kg voorgeschreven. Deze
hoeveelheid dient men niet te overschrijden.
Enkele thiram-bevattende middelen kunnen in
de vorm van een „slurry" (papje) worden toege
past. De afgewogen hoeveelheid poeder (1% 2 g
per kg zaad) wordt met wat water tot een papje
gemengd en op het zaad gebracht. Op deze wijze
wordt het stuiven voorkomen. Het is gewenst de
WIJ willen onze lezers er nogmaals met
klem op wijzen, bij de keuze van hun
zaaizaad toch vooral aandacht te schenken
aan de rassenberichten die wij in ons num
mer van 10 januari j.l. publiceerden. Vanzelf
sprekend vestigen wij daarbij de aandacht op
de 34e Rassenlijst voor Landbouwgewassen.
Gebruikt goed uitgangsmateriaal.
RED.
behandeling in een speciaal „slurry"-apparaat
(papontsmetter) uit te voeren.
Indien bij mais gevaar bestaat voor beschadiging
door ritnaalden, kan het jonge kiemplantje hierte
gen worden geschermd door het zaad te behande
len met een middel op basis van thiram lindaan
of thiram aldrin in de dosering van resp. 3 en 4
g per kg zaad.
Bij bonen kan de aantasting door de bonevlieg
(„soldaatjes") worden voorkomen door gebruik te
maken van een middel op basis van thiram al
drin in de dosering van 2 g/kg zaad.
Tenslotte wordt erop gewezen, dat met bacteriën
geënt zaad niet mag worden ontsmet.
Vlas
UOOR dit gewas kan worden verwezen naar het
op 29 november 1958 verschenen P. D—Bericht
no 1310: „Ontsmetting van zaailijnzaad". In dit
bericht is een fout geslopen. Op blz. 2 dient onder
b)Middelen op basis van captan, alleen Orthocide-
75 te worden vermeld. De andere genoemde midde
len moeten 2 regels hoger staan onder „Slurry"-
(pap)middelen op basis van thiram.
Bieten
DIJ bietezaad is de ontsmetting gericht tegen
Phoma betae, een schimmel die uit het zaai
zaad overgaat en bij kiemplanten wortelbrand ver
oorzaakt. Het ontsmetten dient te geschieden met
een speciaal voor de ontsmetting van bietezaad be
stemd org. kwikbevattend middel nl. AAbiton,
AAbiton vloeibaar, Abavit new, Duphar vloeibaar
droogontsmetter, Landisan-droog, Panogen (vloei
baar) of UT 685. Ook thiram en thiram kwik
komen voor dit doel in aanmerking.
Bij gebruik van een poedervormig middel op
basis van org. kwik, thiram of thiram kwik dient
de dosering 8 g per kg zaad en voor een vloeibaar
kwikbevattend middel 8 cc per kg zaad te bedragen.
Wortelen
TER bestrijding van de zwarte plekkenziekte
(Alternaria-ziekte) wordt aanbevolen een dro-
ge-ontsmetting met een middel op basis van org.
kwik of van thiram in de dosering van 3 g/kg zaad.
Uien en blauwmaanzaad
TER bestrijding van een aantasting door bodem
schimmels en bij blauwmaanzaad tevens tegen
de op het zaad voorkomende schimmel die de ver-
dorringsziekte veroorzaakt, is het gewenst het
zaad te ontsmetten met 6 g van een thirambevat-
tend middel per kg zaad.
Koolzaad e.d.
AM een aantasting door enkele schimmels, die
met het zaad overgaan (Alternaria, Phoma) zo
veel mogelijk te voorkomen, is het gewenst het
zaad te ontsmetten met een kwikbevattend middel
in de dosering van 3 g/kg zaad.
Grassen
ARASZAAD dient ter bestrijding van kiemschim-
mels met een org. kwik- of een thirambevat-
tend middel te worden ontsmet in de dosering van
5 g/kg zaad. Indien voor stuifbrand gevoelige gras
sen (o.a. Frans raaigras) voor zaaizaad worden
geteeld, komen voor de ontsmetting alleen org.
kwikbevattende middelen in de dosering van
10 g/kg zaad in aanmerking.
Klavers
I/LAVERZAAD dient droog te worden ontsmet
met org. kwik of thiram in de dosering van
3 g/kg zaad. Het zaad kan nadien niet meer met
bacteriën worden geënt.
PLANTENZIEKTEKUNDIGEN DIENST
WAGENINGEN.
VOOR WERKGEVERS
C. A. O. TUINBOUW - FRUITTEELT
Tussen werkgevers en werknemers kon bij de
onderhandelingen over het bijzonder gedeelte der
C. A. O. Tuinbouw, die op 23 januari in de sociale
commissie van de Gewestelijke Raad van het Land
bouwschap plaats vonden, nog geen overeenstem
ming bereikt worden.
Voor Zeeland bleek de indeling van de vak-
bekwame arbeider, gezien de functie-omschrijving
in de mantel, moeilijkheden op te leveren. Volgens
de werkomschrijving moet de fruitteeltarbeider
A, naast de boom- en vruchtverzorging, ook kun
nen veredelen, wat hier in de provincie praktisch
niet gedaan wordt, Een grote groep fruitteelt-ar
beiders zou daardoor in een lagere functie moeten
worden ingedeeld, wat eveneens, gezien de binding,
met de landbouw, zijn bezwaren geeft.
Nader overleg zal plaatsvinden.
ZIEKENGELDREGELING
In het artikeltje over de ziekengeldregeling (Z. L,
10 januari pag. 29) werd er op gewezen, dat over
uitkeringen bij ziekte of ongeval, wél loonbelas
ting en premie A. O. W., maar géén sociale ver
zekeringspremie of premie voor het Bedrijfspen
sioenfonds voor de Landbouw, verschuldigd is.
Onder uitkering moet ook de vergoeding ge
rekend worden, die de werkgever over de wacht-
dagen aan zijn arbeider bij ziekte uitbetaalt.
Hierover behoeft dus eveneens geen soc. verz.
premies of bijdrage B. P. L. noch door werkgever
noch door werknemer)betaald te worden.
DEELBOUW
Bij het afsluiten van deelbouwcontracten ver
dient het aanbeveling goed te overwegen met wie
deze contracten worden afgesloten. Er kunnen zich
n.l. konsekwenties ten aanzien van de te betalen
sociale verzekeringspremies voordoen.
Wordt de deelarbeid verricht door iemand die
reeds in loondienst is, dan wordt deze geacht, de
deelarbeid uit te voeren in dienst van diegene ten
behoeve van wiens onderneming hij werkt- Dien
tengevolge zal hij onder de ziektewet, het zieken-
fondsenbesluit, de kinderbijslagwet en de land- en
tuinbouw ongevallenwet, vallen. Hierdoor moet
door de „werkgever" premie aan de BVAB betaald
worden.
Is de andere partij echter als een zelfstandige te
beschouwen, dan geldt bovenstaande regeling niet,
en behoeft geen premie afgedragen te worden.
B.
VERBETERING
In ons nummer van vorige week is een zeer
storende fout geslopen. Op pagina 57 stond name
lijk: „Honderd jaar gewasmonsters". Uit de inhoud
zullen de lezers begrepen hebben dat hier moest
staan „Honderdduizend gewasmonsters"*
