ONZE ECONOMISCHE POSITIE
Ir. M. A. GEUZE:
HET is de vraag, of men uit deze beperkte
mogelijkheden vooralsnog mag conclu
deren dat de dreigingen niet zo erg zullen be
hoeven te zijn, wat de uitwerking betreft. In
ieder geval heeft de Nederlandse landbouwer
reeds geleerd, dat het de Sovjet-Unie bezig
is te gelukken om een niet onbelangrijke be
drijfssector, n.l. die van de vlasteelt, die ook
voor onze zuidwestelijke zeekleigronden een
dankbaar element voor de vruchtwisseling
uitmaakte, vrijwel kapot te maken. De poli
tieke successen van de korte termijn, de pe
netraties, zoals de economen ze noemen, of
de speldeprikken, kunnen toch wel tot bloed
verlies aanleiding geven.
DINSDAG 23 DECEMBER 1958.
819
De Algemene Vergadering van de Z. L. M. die op maandag 15 december ia
„Het Schuttershof" te Middelburg werd gehouden, trok grote belangstelling.
Onderstaande rede van de Z. L. M.-voorzitter, ir. M. A. Geuze, werd met
zeer veel aandacht gevolgd.
IN zijn openingsrede nam Ir. Geuze zijn toehoorders in gedachten mee
terug naar de zomervergadering van de Z. L. M. te Axel in 1952, om
met enkele citaten zwakke plekken in het arbeidsveld der economen
bloot te leggen. „Ik voerde daar de Australiër Colin Clark ten tonele,
die een reeks artikelen schreef om aan te tonen, dat zijn voorspellingen
voor 1952, o.a. inhoudende dat mede tengevolge van een toenemende
wereldbevolking, de voorwaarden voor de agrarische voedselproduktie
voorlopig tot 1960 gunstig zouden blijven, juist waren", aldus de
Z. L. M.-voorzitter.
„Even verder stelde ik destijds de vraag, of de rapporten van onze
waarnemers in Washington bewaarheid zullen worden. Daarin werd
gesteld, dat het gestegen verbruik van een toenemende bevolking en de
dalende mogelijkheden van een snelle produktieverhoging ons niet
optimistisch mogen doen zijn over grotere voergraan-exportmogelijk-
lieden van de Verenigde Staten. Dalende mogelijkheden van snelle
produktieverhoging, doordat langzamerhand de gehele Amerikaanse
bodem in gebruik is genomen, doordat de motorisatie daar een maxi
mum is gaan bereiken, door de rassenverbetering die zijn grootste suc
cessen achter zich heeft, enz."
„Of zou b.v. het toenemende kunstmest-
verbruik, dat juist in de Verenigde Staten
nog in de kinderschoenen staat, deze be
weringen straks logenstraffen?"
Dergelijke vragen uit de Koreatijd zijn in
middels wel door de feiten achterhaald en
werpen een schril licht op de zwakte van
alle economisch voorspellingen. Men raakt
geneigd zich af te vragen of de ervaring der
economie niet eerder bestaat uit verloren
illusies dan uit verworven wijsheid. Daar
staat tegenover dat de dwaling ook de wor-
der is van het inzicht. We hebben onder
tussen te maken gekregen met het over-
schottenprobleem, dat een zodanige om
vang heeft aangenomen, dat we rustig kun
nen zeggen, dat wanneer we nog in de toe
stand van 19301940 verkeerden, de op
nieuw met een agrarische crisis geconfron
teerd zouden worden.
£^NDERTUSSEN heeft men juist van economische,
maar daarnaast ook vooral van politieke
zijde van de 30er jaren veel geleerd en past het
nu veeleer om te spreken van de verschijnselen
van een bedwongen agrarische crisis. Een enkel
voorbeeld: de voor export en carry-over beschik
bare tarwevoorraden in de vier voornaamste ex
portlanden, de Verenigde Staten, Canada, Argentinië
en Australië, bedroegen per 1 september 1958
69.696.000 ton. In één jaar tijds betekent dit een
toename met meer dan 8 miljoen ton, want het
zelfde cijfer per 1 september 1957 bedroeg 61.840.000
ton, terwijl het toen juist een teruggang had onder
gaan, nadat op 1 september 1956 reeds een record
hoogte van plm. 68.000.000 ton had bereikt.
Economische dreiging
gPREKEND over de problemen, die met de
overschotten samengaan, wilde Ir. Geuze
er thans in het bijzonder op wijzen, dat ook
van een andere zijde de economische dreigin
gen de kop meer dan ooit beginnen op te
steken. Ik mag daarvoor weer even terug
gaan naar de vergadering te Axel in 1952,
waar ik toen zei: „De landen achter het
IJzeren Gordijn vormen in dit samenspel een
onberekenbare factor." En even verder: „Rus
land kan ten allen tijde verwarring stichten
door met grote hoeveelheden graan op de we
reldmarkt te verschijnen en te dumpen".
Rusland is wat dat betreft nog niet met graan
in zo belangrijke hoeveelheden op de wereld
markt verschenen, maar er zijn wel een aan
tal andere produkten, waarvan in de Sovjet
Unie een exportsurplus beschikbaar is, t.w.
hout, mangaanerts, chroomerts, vlas en be
trekkelijk kort geleden ook tinerts. We ken
nen allen de machtsstrijd, de politieke machts
strijd, die in de wereld gevoerd wordt tussen
het Westelijk en het Communistisch blok.
De strategische aspecten van deze strijd staan
in deze atoomtijd wel zeer in het hij zonder
op de voorgrond, aldus Ir. Geuze.
Tegenstellingen in de wereld
"T7CONOMISCH Statistische Berichten" heeft kort
"*-■ geleden een speciaal nummer gewijd aan
de Sovjet Unie als mededinger en marktpartij. Uit
de gegevens, die uiteraard moeilijk te controleren
zijn, blijkt toch wel duidelijk, dat we de econo
mische mededinging in de nabije en vooral ook in
de verdere toekomst van Sovjet Unie-zijde niet
mogen onderschatten. We dienen ons dan ook af
te vragen in het algemeen, en voor wat ons agra
risch gebied betreft in het bijzonder, of de koude
oorlog op economisch terrein door de communis
tische staatsregimes gedreven, niet bijzonder ern
stige bedreigingen voor ons in de toekomst zullen
inhouden.
Het is Stalin gelukt, op-een brute wijze, centra
lisatie door te drijven tussen 1928 en 1952 en een
sterke industrie op te bouwen, waarbij de nadruk
geheel lag op de ontwikkeling van de zware in
dustrie. Nadat Chroesjtsjow aan de macht kwam,
is het beleid omgebogen. Men zou kunnen zeggen,
meer geliberaliseerd, als het in dit verband geen
bespotting van het woord betekende. Maar de wet
ten tot reorganisatie van de industrie en het bouw
wezen en tot reorganisatie van de landbouw,
spreken in dit opzicht toch wel degelijk mee. In
het E.S.B.-nummer worden ook enkele verwach
tingen omtrent de toekomstige ontwikkelingen uit
gesproken.
TNE industriële produktie per hoofd in de Sovjet
Unie, momenteel circa 30 van het Ameri
kaanse en circa 60 van het West-Europese niveau
bedragend, zal in 1965 tot respectievelijk 40 a 45
en 80 °/o zijn toegenomen; de landbouwuitkomsten
zullen vermoedelijk hiervan niet ver afwijken. De
levensstandaard zal ook in 1965 nog in geen ver
houding staan tot hetgeen in de V.S. en West-Europa
zal worden gerealiseerd.
Ook de verwachting dat de Sovjet-Unie tegen
1970 de eerste plaats in de wereld zal innemen,
zowel wat de absolute omvang van de produktie
als wat de produktie per hoofd betreft, wordt nog
als overdreven gekenschetst.
Maar wèl zal tegen 1970 het produktie-
niveau van de Sovjet-Unie dat van West-
Europa, althans bij voortzetting van de
huidige ontwikkeling zeer dicht benaderen.
Begin 1959 zullen de richtlijnen voor een enorm
nieuw ze ven jarenplan bekend gemaakt worden. De
totale graanproduktie van de Sovjet-Unie is voor
1957 op ongeveer 130 miljoen ton te stellen, waar
van 50 miljoen ton tarwe, 30 miljoen ton haver,
25 miljoen ton rogge en 25 miljoen ton mais. Het
ligt in de bedoeling de graanproduktie uit te brei
den tot 180 miljoen ton, waarbij de toeneming vrij
wel uitsluitend op rekening van tarwe en mais zal
komen. In totaal genomen kan een produktie van
180 miljoen als een redelijke basis voor de graan-
voorziening in de Sovjet-Unie worden beschouwd,
aldus Drs. Lagendijk.
De totale Amerikaanse graanproduktie, circa 150
miljoen ton, in 1957, overtreft de Russische slechts
weinig, maar de samenstelling ligt geheel anders:
mais 85 miljoen ton, haver 35 miljoen ton, tarwe
25 miljoen ton en rogge 1 miljoen ton. Een be
langrijke factor voor het onderscheid tussen de V.S.
en de Sovjet-Unie, wat betreft de graanproduktie,
is uiteraard dat de buitenlandse handel in graan
in de V.S. van veel grotere betekenis is dan in
de Sovjet-Unie.
Toch schrijft Corn Trade News van 19 november
j.l.: „dat Rusland tenslotte zal trachten het huidige
wereldmarktprijspeil voor tarwe te ondermijnen,
is een vrees, waaraan al vaak uiting is gegeven.
De internationale tarwe-overeenkomst, die binnen
kort vernieuwd zal moeten worden, zal met derge
lijke gevaren ernstig rekening hebben te houden en
vandaar dat, naar verluidt, één van de voorstellen
voor de nieuwe internationale overeenkomst is, dat
alle importerende landen, aangesloten bij het I.W.A.,
verplicht dienen te worden om 90 °/o van hun be
hoefte af te nemen van de exporterende leden-lan
den. Dit amendement is kennelijk gericht tegen de
gelegenheidsexporteurs, waaronder Rusland ook te
beschouwen is.
ISTAT de suiker sector betreft, is het belangrijk,
Y™ dat Rusland tot de internationale suikerover
eenkomst is toegetreden. De Russische suikerpro
ductie steeg van 2Mt miljoen ton in 1950 tot 4
miljoen ton in 1957, terwijl het heet, dat gestreefd
wordt naar een verdere uitbreiding tot miljoen
ton. Wanneer we deze afgestemd zien op een be
volking van ruim 200 miljoen zielen, dan blijkt
daaruit, dat een consumptieniveau bereikt zou kun
nen worden tot 30 kg per hoofd, in vergelijking
waartoe ik u de 40 kg per hoofd hier in Neder
land noem.
In een ander artikel wordt nader ingegaan op
de handelsoffensieven van het Sovjetblok. De
schrijver, de heer Ringnalda, komt daarbij tot de
conclusie, dat de Sovjet-Unie op locale markten
en op korte termijn politieke successen bereiken
kan door oneconomisch te werk te gaan. Het kan
op de wereldmarkt echter niet een blijvend succes
bereiken door economisch te werken. Voorts houdt
hij verder ook de krachten van deze reus niet voor
onbegrensd.
Aan den lijve ondervonden
De cijfers, met hoeveel reserves we ze ook mogen:
en moeten nemen, wijzen er toch wel op, dat het
bedrijfseconomische krachtenveld zeker nadat nog
een aantal jaren verlopen zullen zijn, met kracht
en daarbij ook plaatselijk, door de Sovjet-Unie ver
stoord kan worden. En dit niet alleen economisch,
maar vooral ook met de politieke doeleinden om
in het Westen verwarring te stichten.
Zeker zal dit het geval zijn, wanneer men
de levensstandaard in de Sovjet-Unie niet verder;
of niet van betekenis meer zou kunnen laten stijgen.
Doordat men deze levensstandaard in verhouding in
straffere mate in de hand zal houden dan ten
onzent het geval zal zijn, kan men dit bereiken
en dit is iets wat onder een communistisch regiem
zeer wel tot de mogelijkheden geacht moet worden.
Men is immers bang dat een hogere levens-
(Zie verder volgende pagina.)
