Een chemische bestrijdingsmiddelenfabriek
IS DAT WEL ECONOMISCH
790
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
HET beschermen van de voor ons nuttige plant tegen haar belagers enerzijds en
het op een door ons gewenst moment kunstmatig snel laten afsterven anderzijds
typeert eigenlijk een zeer belangrijk deel van onze moderne landbouw. Dit snel laten
afsterven van het loof betreft hier speciaal het gewas aardappelen, maar het be
schermen tegen schimmels, insekten en de woekerende groei van onkruiden geldt
voor alle gewassen. Een gemakkelijke taak is dit echter geenszins.
Iedere keer weer toont de natuur haar vindingrijkheid om nieuwe variaties op een
oud thema de strijd om het bestaan voort te brengen. Daartegenover stelt de
mens zijn door ervaring gescherpt verstand om nieuwe middelen uit te denken. Deze
wedloop met de natuur wordt zowel in grote als in kleine laboratoria gehouden,
waar wij dan ook de wetenschappelijke werkers bezig zien met het onderzoekings
werk. Zij zijn dan de mensen, die de grote voor de praktijk zo belangrijke vindingen
ontwikkelen.
Van graan naar bestrijdingsmiddelen.
Landbouwbureau wierrum, dat volgend
jaar vijftig jaar bestaat, is vanouds een zaai
zaadfirma. Daarvan dateren ook de kontakten,
die men er nu nog heeft met Zweden, met Dene
marken, met Duitsland en nu in mindere mate
met Frankrijk. Maar rassen, die het buiten onze
grenzen goed doen, behoeven in ons land nog
geen overweldigende opbrengsten te geven. Daar
om worden uit het buitenland nieuwe stammen
betrokken en in ons land op diverse plaatsen
beproefd.
En van de proefbedrijven naar een laborato
rium is doorgaans maar een klein stapje. De uit
komsten van proefvelden moeten immers door
deskundigen worden voorbereid en „vertaalt" en
het is logisch, dat deze deskundigen zich niet
alleen bezig houden met het bestaande assorti
ment aan rassen, maar ook trachten om zelf met
iets nieuwe voor de dag te komen.
Daarmee zitten we al midden in het verede-
lingswerk. Een karwei, waarvoor men niet alleen
over opmerkingsvermogen en geduld moet be
schikken, maar waar ook het nodige geluk bij te
pas komt. Nauw met dit veredelingswerk is ech
ter weer het bestrijden van schimmels, onkrui
den en insekten verbonden.
Het is dan ook niet toevallig, dat men in het
Landbouwbureau Wiersum zowel de veredeling
en de handel in zaaizaden als het maken van
chemische bestrijdingsmiddelen aantreft.
Op de kweekbedrijven van Landbouwbureau
Wiersum in Roodescnool en Haren houdt men
zich bezig met de veredeling van tarwe, winter
en zomergerst, haver, rogge, vlas, voederbieten,
erwten en de vermeerdering van suikerbieten.
Voor het veredelingswerk bestaat natuurlijk nauw
kontakt met het Instituut voor Rassen Onderzoek
te Wageningen. Maar voordat het zo ver is, dat
een ras daar in beproeving gaat, heeft men het
eerst ongeveer vier jaar op eigen proefvelden
gadegeslagen. Gemiddeld vijftien jaar gaan er
mee heen voor men van kruising tot een ras van
die kruising is gekomen, en veel van dit omvang
rijke werk wordt op het hoofdlaboratorium in
Haren, onder de rook van Groningen, uitgevoerd.
Voor het schonen en drogen van het geoogste
zaad, dus zowel voor granen als voor suikerbie
tenzaad, is een bedrijf in Uithuizermeeden ge
sticht, waar de produkten met de meest moderne
machines worden behandeld en waar men tevens
beschikt over opslagruimte voor meer dan 1500
ton zaad. Verder vindtd de vermeerdering van de
rassen plaats door het gehele land.
Huisvliegen en graanklanders.
T"1 ER WIJL in de ene kas graankorrels worden
x geteld of proefvelduitslagen worden bestu-
dueerd, zien wij in de andere kas een serie grote
flessen, waarin zich vele gewone huisvliegen be
vinden, die dienen voor proeven met insekticiden.
In deze kas worden proeven met tomaten
planten en huisvliegen gedaan.
Tegelijkertijd zien wij voor een andere insektici-
denproef talloze graanklanders in geschikte voe
dingsmilieus krioelen.
Gaat er met de veredeling van gewassen veel
tijd „verloren", ook de ontwikkeling en de ver
betering van chemische bestrijdingsmiddelen blijkt
een langdurig karwei te zijn. Allereerst moeten
vele monsters worden samengesteld om vervol
gens in de praktijk getoetst te worden. Hoewel
het buitengewoon moeilijk is om hiervoor een
tijdsduur aan te geven, mag globaal toch wel ge
steld worden, dat, wanneer een bestrijdingsmid
del voor insekten door de Plantenziektenkundige
Dienst in Wageningen erkend is en van een num
mer is voorzien, er ongeveer drie tot vijf jaar zijn
verlopen. Ook het uitbrengen van een nieuw be
strijdingsmiddel is dus niet iets van vandaag op
morgen.
Rekent men daarbij, dat door Landbouwbureau
Wiersum ongeveer 150 verschillende chemische
bestrijdingsmiddelen in de handel worden ge
bracht, dan krijgt men enige indruk van het vele
werk, dat hiermee gemoeid is. Deze honderdvijf
tig verschillende soorten, zo vertelde ons de heer
J. Werners bij de rondgang in de kassen, zijn
bestemd voor de landbouw, de tuinbouw, de fruit
teelt, de bloembollenteelt enz. en hebben betrek
king op de schimmel-, onkruid- en insektenbe-
strijding.
Deze bestrijdingsmiddelen-onderzoekingen en
de fabricage daarvan zijn tegenwoordig de hoofd
werkzaamheden van het bureau en de verwante
chemische fabriek AAgrunol. Is men er eenmaal
in geslaagd een succesvol bestrijdingsmiddel sa
men te stellen dan kan na goedkeuring door de
P. D. de fabricage op grote schaal beginnen.
Zo heeft men b.v. voor de beproevingen in de
praktijk elders in den lande een afdeling voor
de fruitteeltproeven en in het bloembollengebied
een afdeling voor proeven in de bloembollencul
tuur.
Een groot probleem bij het testen van een
samengesteld monster kan zijn, zo vertelde ons
ir. M. Bakkeren, leider van het research-werk op
bestrijdingsmiddelen-gebied, om voldoende plan
ten ziek te krijgen. Op het laboratorium heeft
men daarom in glazen buisjes diverse schimmel
sporen in voorraad. De gezonde planten worden
daarmee geïnfecteerd en het bestrijdingsmiddel
wordt geprobeerd. Maar ook heeft men niet al
tijd voldoende snelgroeiende proefplanten. In
plaats van b.v. aardappelen heeft men dan ook
tomatenplanten, waarmee verschillende proeven
worden genomen. Beide planten behoren n.l. tot
dezelfde familie.
Bestrijdingsmiddelen, verf en plastic.
HT EKENEND voor de vooruitstrevendheid van
Landbouwbureau Wiersum en de Chemische
Fabriek AAgrunol, waar 300 mensen werk vinden,
is wel, dat naast de bestrijdingsmiddelenfabriek
ook een verffabriek en een plasticfabriek werden
opgericht. De bestrijdingsmiddelenfabriek, gele
gen aan één van Gronings kanalen, doet denken
aan grote laboratoria. Wanneer men door de fa
briek loopt ziet men de fabricage van verschil
lende bestrijdingsmiddelen plaatsvinden in grote
ketels, meng- en maalmachines, drogerijen, bui
zen, pakinrichtingen, naast een vrolijk terrasje
waar de arbeiders tijdens de schaft kunnen zit
ten. Aan de andere kant ziet men nieuwe gebou
wen in aanbouw en de grote bedrijvigheid in de
expeditie-afdeling. Hier verzendt men niet alleen
produkten voor de Nederlandse landbouw, maar
bovendien de omvangrijke export naar vrijwel
alle landen ter wereld.
Het gevaar van chemische bestrijdingsmidde
len voor mens en dier is wel bekend, maar onge
lukken door deze middelen zijn er op deze fabriek
nooit vooregevallen. Dit pleit in het bizonder
voor het verantwoordelijkheidsgevoel en de voor
zorgsmaatregelen, die worden getroffen.
Na onze rondgang in de fabriek kwamen wij in
de fabriekslaboratoria, waar de te verzenden mid
delen worden gekontroleerd op de juiste samen
stelling en waar tevens de grondstoffen worden
onderzocht. Hier verricht een aantal analistes
haar werk temidden van talloze glazen kolven,
buizen enz.
De produktie van de verschillende produkten
geschiedt geruime tijd vóór de desbetreffende
werkzaamheden in de landbouw, tuinbouw en
fruitteelt, en het beeld van het ogenblik is wel
Een van de opslagplaatsen van het bedrijf.
de enorme capaciteit. De vaak zeer ingewikkelde
bestrijdingsmiddelen, die in verschillende fases
moeten worden gemaakt, worden zodra een ge
deelte van het produktie-proces is afgesloten,
steeds onderzocht. Andere middelen weer worden
het gehele jaar door gemaakt, om voldoende voor
raad te hebben, wanneer de praktijk daarom
vraagt en ook hier is ruime kontrole noodzakelijk.
Eén lange slang.
7 O ALS reeds vermeld, hebben Landbouwbureau
"-1 Wiersum en de Chemische Fabriek AAgrunol
zich in de loop der tijd sterk uitgebreid en hun
basis verbreed. Ook in de jonge verffabriek en
plasticfabriek worden produkten gefabriceerd,
waarvoor de landbouw een grote belangstelling
heeft.
In de plasticfabriek b.v. worden immers o.a.
plastic buizen gemaakt, die ook voor de landbouw
b.v. het reinigen van draineerbuizen weer
van nut kunnen zijn. De fabricage van deze bui
zen aan-één-stuk is ultra modern. Een poeder-
vormig mengsel van grondstoffen wordt in de
machine gedaan en zo ontstaat er aan het einde
van de machine een plastic slang, die na afkoe
ling in een vloeistofbad wordt opgerold.
Zo zien wij dus de veelzijdigheid van dit be
drijf. Op de ene plaats de fabricage van plastic
buizen voor elektriciteitsleidingen of voor het
schoonmaken van draineerbuizen en op een an
dere plaats zien we weer in een laboratorium een
instrument, waarmee de aaltjes, die granen, sui
kerbieten enz. belagen, uit de grond worden ge
spoeld om ze te tellen om na te gaan of een
nieuw ontwikkeld aaltjesdodend middel succes
gehad heeft....
N. S.
(2).
Het bouwplan.
"C1 EN bouwplan móet afgestemd zijn op een aan-
AJ tal voorwaarden welke op een bedrijf gelden.
Dit houdt reeds in dat een verdeling over de ver
schillende gewassen niet beslist op alle bedrijven
gelijk moet zijn. De eisen lopen immers ook van
bedrijf tot bedrijf uiteen. Bepalend voor een bouw
plan is allereerst de toestand van de grond. Daar
na moeten we rekening houden met de vrucht
opvolging. Als echter aan deze en andere techni
sche factoren is voldaan dan blijft er veelal vol
doende ruimte over voor variatie. De mogelijk
heden moeten dan afgestemd worden op de aan
wezige hoeveelheid arbeid en de trekkracht- en
werktuigenvoorziening. Is men voor wat betreft
de arbeid ruim voorzien dan moet men ook niet
aarzelen een meer intensief bouwplan op te stel
len. Wanneer men dan een grote oppervlakte
aardappelen aankan, dan moet men zich niet be
perken op grond van andere overwegingen.
Een globale berekening leert immers reeds dat
ondanks hógere kosten welke de aardappelen met
zich meebrengen, het resultaat altijd nog hoger
ligt dan het resultaat van granen. Eerst als de
prijs zakt tot bijvvoorbeeld 7 ct. in het najaar en
9 ct. in het voorjaar wordt de uitkomst minder
gunstig. Dit bij een opbrengst van b.v. 30 ton.
Eenzelfde redenering geldt voor de suikerbie
ten. Men moet echter wel inzien dat dit alleen
opgaat wanneer men aanneemt dat de arbeids
voorziening vast ligt. Zou men door een beper
king van de oppervlakte hakvruchten met b.v.
4 ha. de vaste kern met een man kunnen vermin
deren dan drukken op deze laatste 4 ha een dikke
5000 gulden. Dit is 1250 gulden per ha. Men moet
dus wel zeer goede verwachtingen hebben t.a.v.
prijs en kg-opbrengst om dit te handhaven. Het
hebben van zéér goede verwachtingen is vaak
niet economisch.
WARMENHOVEN.
