OOGSTMETHODEN
KAR WIJ
S-s
BIJ
i
s
gvg
O)
ZATERDAG 28 JUNI 1958
443
Per ha bedragen de kosten dan
2 mach. uür k 10,20,—
2 trekkeruur a 1.50 f 3,
TJET oogsten van karwij kan op verschillende
-11 wijze plaats vinden. Mogelijk moet dit jaar
opnieuw warden bepaaldwelke methode zal
worden gevolgd. Om enig inzicht te geven in de
bedrijfseconomische consequenties van de ge
maakte keuze worden hier enkele mogelijkheden
aan een nadere beschouwing onderworpen, zo
schrijft de Bedrijfsvoorlichter bij de RLVD te
Oosterland, de heer W. P. Noordam, schrijver
van bijgaand artikel.
Oogsten met een graanmaaier-zelfbintler.
Tl/ÏEESTAL wordt karwij met een graanmaaier-
-LTX zelfbinder gemaaid en daarna aan tollen
gezet. De laatste jaren wordt het gewas na het
maaien ook wel in lange dekhokken gezet.
Met het gebruik van de graanmaaier-zelfbin-
der kan vrij veel zaadverlies gepaard gaan. Dit
zal vooral het geval zijn, wanneer een rijp gewas
te droog wordt gemaaid. Het aanbrengen van
een bak aan de bindtafel voor het opvangen van
het zaad, beperkt het verlies.
Wordt het aanbrengen van die opvangbak ge
combineerd met maaien in een vochtige toestand
('s nachts), dan heeft men al het mogelijke ge
daan om verlies te voorkomen. Ook in het gun
stigste geval zal echter niet al het zaad worden
verzameld; tussen platvorm en opvoerdoeken
kan n.l. moeilijk worden opgevangen en daar
gaat het meeste en het beste zaad verloren.
Maaien in een minder rijpe toestand ter voor
koming van zaadverlies verdient geen aanbeve
ling. De groene zaden krimpen veel in; het ge
was zal moeilijker drogen en vlugger aanleiding
geven tot schimmelvorming in de tollen.
Het maaien volgens deze methode zal 2 uren
per ha vragen met een bediening van twee man.
Voor ophokken in lange dekhokken kan 10 man
uur per ha worden gerekend; voor het tollen 16
manuur per ha.
Oogsten met een zwadmaaier.
T")E laatste jaren wordt karwij ook wel op zwad
gemaaid met een zwadmaaier. Als deze me
thode wordt toegepast, kan men mogelijk iets
later maaien, waardoor het aantal groene, en
dus de toekomstige kleinere zaden, worden be
perkt. Van schimmelvorming in het zwad zal
praktisch geen sprake zijn, omdat zon en lucht
gemakkelijk kunnen toetreden.
Tijdens het zwadmaaien zal minder zaad ver
loren gaan, dan tijdens het maaien met de
graanmaaier. Bij het zwadmaaien wordt het ge
was over een horizontaal doek zijdelings afge
voerd, wat het zaadverlies tot een minimum be
perkt. Als nadeel kan worden genoemd, het risi
co van uitwaaien tijdens het op het zwad liggen.
Ook met enige verkleuring van het zaad moet
rekening worden gehouden.
Daar deze methode nog maar enkele jaren
wordt toegepast, hebben de laatste punten al
leen betrekking op de ervaring in die periode.
Er kan mogelijk nog iets aan de methode wor
den verbeterd. Zo is bekend dat tijdens het
zwadmaaien al met de windrichting rekening
kan worden gehouden. Liggen de stoppeleinden
naar de wind dan is er de minste risico.
Dorsen.
r)E karwij wordt meestal met een maaidorsma-
-1-' chine op het veld gedorst. Dit gebeurt zowel
bij een gewas dat op het zwad ligt, als bij een
gewas, dat is gehokt of getold. Weï kan een ver
schil bestaan in de gebruikte maaidorsmachine,
een op het zwad liggend gewas kan het best
worden gedorst met een zelfrijdende machine,
er moet namelijk zeer langzaam worden gereden
en de machine moet zijn voorzien van een op
raap doek.
Voor hokken en tollen kan een getrokken
maaidorsmachine worden gebruikt; wel is het in
dit geval noodzakelijk dat de trekker is uitgerust
met een doordraaiende aftakas. Van belang is
vooral het feit dat op zwad gemaaide gewassen
na korte tijd kunnen worden gedorst en het
dorsen een kortere tijd in beslag neemt dan van
die welke in tollen of hokken staan. Op het zwad
liggend kan in IV2 uur een ha worden gedorst
met een bediening van twee man, n.l. één man
op de maaidorser en één aan de zakken. Voor
aan de tollen of hokken staande gewassen moet
2V2 uur dorsen per ha worden gerekend. Hier
voor zijn dan resp. nodig 3 en 4 man, die het
volgende werk doen:
Bij tollen: één man aan de zakken en twee
man instekenbij hokkenéén man aan de zak-
zwadmaaien
m.u. t.u. mach.u.
maaien 2 1 1
dekhokken
dorsen 3 IV2
bij zwadmaaien:
Zwadmaaien
Dorsen uit zwad IV2 uur k f 40,
Totaal
70,p. ha
60,p. ha
130,p. ha
bij maaien met graanmaaier-zelfbinder:
Zelfbinderen (rondgaand) 60.p. ha
Dorsen uit tol 2xh uur a 40,100.p. ha
Totaal 160,— p. ha
van één kant 75,zelfbinderen
van één kant 100,dorsen
175,—
Wil men een totale kostenberekening opstel
len, dan dienen de gewerkte manuren van eigen
personeel in geld te worden bijgeteld. In het al
gemeen zal dit geen aanbeveling verdienen, om
dat met deze te werken uren geen extra kosten
gepaard gaan. Dit is wel het geval wanneer voor
het dorsen extra personeel aangetrokken moet
worden.
b. kosten wanneer het werk wordt uitgevoerd
met een eigen machine
bij zwadmaaien.
Wordt een zwadmaaier van 1800 gekocht,
dan kan de volgende eenvoudige berekening wor
den opgesteld voor de kosten van de machine:
per jaar: 10% afschrijving ƒ180,
per jaar: 10% onderhoud, rente en
diversen 180,
totaal 360,—
Per ha zal 1 trekkeruur nodig zijn; de extra
kosten hiervan bedragen ƒ1.50 Na vergoeding
van deze extra kosten blijft in vergelijking met
werk door de loonwerker dus ƒ70,ƒ1.50
68.50 per ha beschikbaar voor kosten van de
zwadmaaier.
Om voordeel met een eigen zwadmaaier te be
halen, moet dan meer dan 360: 68,5 x 1 ha
5.26 ha per jaar met de zwadmaaier worden ge
maaid. Hierbij is dan niets gerekend voor de
manuren. Er wordt van uit gegaan, dat de tijd
beschikbaar is en niet extra voor de arbeid moet
worden betaald of ander noodzakelijk werk ach
terwege moet blijven.
b. Bij maaien met graanmaaier Zeifbinder.
Is een graanmaaier-zelfbinder aanwezig voor
het maaien van graan, dan moet alleen reke
ning worden gehouden met de extra kosten die
het maaien van karwij met zich brengt.
Deze kunnen worden gesteld op ƒ10,per
machineuur.
23,—
ken, twee man insteken en één man met de
maaidorsmachine rijden. (Volgens sommigen
zijn ook bij tollen vier man nodig, n.l.één man
aan de zakken, twee man insteken en één man
touwtjes losmaken).
Hoewel bij dorsen uit tollen en hokken steeds
zal worden getracht om het gewas zo gelijkma
tig mogelijk in te steken, moet er rekening mee
worden gehouden, dat bij dorsen uit het zwad de
aanvoer regelmatiger, dus beter zal zijn.
Vergelijking van de benodigde arbeidsuren per
ha bij genoemde methoden met eigen machines.
zelfbinderen
m.u. t.u. mach.u.
4 2 2
10
10 12%
24
Andere kosten behoeven niet in rekening te
worden gebracht, omdat alleen de werkelijke ex
tra kosten in de berekening moeten worden be
trokken.
Bij dorsen met maaidorsmachine.
Is een getrokken maaidorsmachine op het be
drijf aanwezig, dan kan deze ook worden ge
bruikt voor een gewas dat werd getold of gehokt.;
Voor een gewas dat in het zwad ligt, kan een
dergelijke machine alleen worden gebruikt als de
trekker is uitgerust met een doordraaiende af
takas.
Voor het dorsen uit de tol met de eigen maai
dorsmachine kunnen de volgende extra kosten
worden gerekend:
2% mach. uur k f 25,ƒ62.50
2% trekkeruur a 1.50 3.75
66.25'
[afgerond ƒ67,—
Vergelijking van de extra kosten bij genoemde
mogelijkheden
W)
:c
.c
O
O c
T3 <D
TJ
XI >h
SH CU
V
c
1
cö
G
w
(U
0)
0)
G G
G G
8)2
•G O
O)
1-4
UET plaatsen in tollen vraagt 16 manuren
•LJ- ha. Er kan dus worden vastgesteld, dat zwad
maaien een besparing geeft op de te werken
uren. Bij plaatsen in dekhokken zal n.l. 19 man
uur en in tollen 25 manuur per ha worden be
spaard. Deze besparing op te werken uren kan
van belang zijn, wanneer daardoor ander drin
gend werk kan worden uitgevoerd of wanneer
de meer te werken uren het uit te betalen loon
werkelijk verhogen.
De extra-kosten bij diverse praktische
mogelijkheden.
a. kosten wanneer het werk wordt uitgevoerd
door een loonwerker
zwad
maaien 70,
dorsen 60,
opp.vl.
1) ƒ60,—
60,-
ƒ100,-
23,—
ƒ67,— 3)
totaal 130,-
2)
160,— 90,—
1) voor uit het zwad dorsen is geen eigen maai
dorsmachine aanwezig, er moet dus door de
loonwerker worden gedorst
2) bij meer dan 5.26 ha te maaien gewas zullen
de kosten lager zijn dan voor werk door der^
den is aangegeven. Bij minder dan 5.26 ha
hoger werk door derden;
3) bij dorsen door derden dorskosten ƒ100,
totaal kosten 123,
CONCLUSIE.
arvvij kan naar verwachting nog het best met
de graanmaaier-zelfbinder worden geoogst
en in tollen gezet. Op bedrijven met een eigen zelf
binder zal het ook vrijwel zeker de goedkoopste
methode zijn. Hierbij is dan aangenomen, dat het
werk, ongeacht de methode, met het aanwezige
personeel kan plaats vinden. De besparing aan te
werken uren is dan van ondergeschikte betekenis.
Ook de mogelijke windschade tijdens het op zwad
liggen dcet in de richting van zelfbinderen be
sluiten. Het enige tijd aan zon, regen en wind
blootstaande gewas geeft in het zwad vlug zaad
verlies bij wind van enige betekenis. Proefsgewijs
zal het zwadmaaien van karwij echter wel moeten
worden voortgezet. Tenslotte zij nog opgemerkt
dat dekhokken ongeveer dezelfde kans geven op
windschade als het op zwad liggende gewas. Een
getold gewas geeft minder risico.
Tenslotte is de aanwezigheid van eigen machi
nes van grote betekenis voor de te kiezen methode.
Is een graanmaaier-zelfbinder aanwezig, dan zal
aanschaf van een zwadmaaier vaak geen voordeel
geven. Ook zwadmaaien door een loonwerker komt
dan op het tweede plan. Wanneer naast karwij ook;
graszaad en koolzaad verbouwd wordt, kan de aan-
schaf van een zwadmaaier soms rendbel zijn. Elke
landbouwer dient daarom voor zijn eigen bedrjjf de
juiste methode te kiezen.
VERLAGING SCHAPENPREMIE.
1~)E Direkteur van de Stichting Centraal Bureau
Slachtveeverzekeringen te Utrecht, deelt aan
belanghebbenden mede, dat de verzekeringsuitkom
sten van de rubriek schapen het mogelijk maken
tot verlaging van de premie over te gaan. Op grond
hiervan is besloten, deze met ingang van 1 juni
1958 als volgt vast te stellen:
1. Schapen, geboren vóór 1958, verzekerd door
vertegenwoordigers en agenten 1,60 per stuk.
2. Lammeren, geboren in 1958, verzekerd door
vertegenwoordigers en agenten 1,00 per stuk.
3. Schapen en lammeren, uitsluitend voor expor
teurs verzekerd op zgn. „open polis" 0,80
per stuk.
De premie voor schapen en lammeren is in feite
0,10 per stuk lager dan hierboven is aangegeven.
Deze 0,10 is bestemd voor een bij Verordening
van het Produktschap voor Vee en Vlees ingesteld
Fonds ter bestrijding van schapenziekten in Ne
derland.
