6
Inzicht in bedrijfsresultaten wordt steeds
belangrijker
„Streekverbeteringsnieuws"
ZREÜWS LANDBOUWBLAD
"I700R het leiden van een bedrijf is het noodzakelijk dat het bedrijfsgebeuren
voldoende wordt overzien. Op een landbouwbedrijf was het vroeger vaak zó,
dat de leider, met de nodige ervaring en gezond verstand, zonder administratieve
hulpmiddelen de juiste maatregelen wist te treffen.
Met de ontwikkeling van het economische leven, het technisch kunnen en de
daaruit voortvloeiende invloed op de bed ijfshuishoudingen neemt gestadig de be
hoefte aan een hulpmiddel voor een goed overzicht van het bedrijfsgebeuren toe.
Meer en meer blijkt, dat het voor de ondernemer moeilijk wordt om met de gang
v n zaken in alle onderdelen van het bedrijf voldoende op de hoogte te blijven.
Het is dan niet meer raadzaam, zo niet onmogelijk, om uitsluitend op „feeling" te
vertrouwen.
CENTRAAL BUREAU HIELD ALGEMENE
VERGADERING.
(Vervolg van vorige pagina.)
in de richting van de groenvoedergewassen. Daar
naast een biologie, welke gespecialiseerd is in de
celkunde. Men vindt er een diepvriesinrichting,
waarmede alle in beproeving zijnde wintertarwes
op vorstresistentie onderzocht worden. Men treft
er verder een koelhuis aan, niet alleen om aard
appelen bij constante lage temperatuur te bewaren,
maar ook om zaadcollecties en elitemateriaal bij
lage temperatuur en zeer lage relatieve luchtvoch
tigheid jarenlang kiemkrachtig te houden. In het
laboratorium worden duizenden kiemplanten met
aaltjes geïnfecteerd om reupresistente rogge te
kweken. Voorts worden er aardappelen onderzocht
op bladrolvirus, op X en op S-virus, terwijl het
chromosomengetal van allerlei gewassen er ver
dubbeld wordt. Het laboratorium voor suikerbie-
tenonderzoek van het C. B. neemt aan het verede-
lingswerk verder deel. En ook individueel wordt
nog veel gedaan. Dit alles betekent, dat de kansen
op betere rassen met hogere opbrengsten voor
onze landbouw nog steeds groot zijn, ja wellicht
groter dan ooit tevoren.
UR is een tijd geweest, dat men dacht dat het
■*-i moeilijk kon zijn een tarwe te kweken met een
hogere produktie dan de Wilhelminatarwe. Bijna
25 jaar lang heeft dit ras alle concurrentie weten
te weerstaan, tot omstreeks 1925 één van haar
nakomelingen, de Juliana tarwe, haar onttroonde.
Ook deze hield het lang uit doch moest later wijken
voor weer produktievere rassen. En alles wijst
erop, dat nog flinke produktieverhogingen moge
lijk zijn.
DE SUIKERBIET VAN DE TOEKOMST
HET liet zich de laatste tijd aanzien, dat er wei
nig of geen produktieverhoging meer mogelijk
zou zijn bij de suikerbieten. Wel ging de kg-op-
brengst nog een flink stuk omhoog de laatste 10—-
20 jaar, maar het gehalte daalde zo, dat er van een
hogere suikeropbrengst weinig overbleef. De poly-
ploïdie en de hybri'eiteelt hebben het uitzicht
geopend, dat binnenkort ook bij de bieten weer
flinke produktiestijgingen zullen volgen. De biet
van de toekomst zal niet de thans reeds bekende
polyploïde biet zijn, welke bestaat uit een ongelijk
uitvallend mengsel van diploïde en tetraploïde bie
ten. Neen, de biet van de toekomst wordt de 100
triploïde biet, welke door gebruikmaking van man
lijke steriliteit te maken is uit een kruising van
manlijk steriele tetraploïde bieten met fertiele
«liploïden; het triploïde bietenzaad zal bovendien
erfelijk éénkiemig worden, wat besparing op ar
beidskosten betekent.
De resistentieteelt tegen meeldauw, roest en
brandziekten bij granen, tegen velerlei aardappel
ziekten en tegen allerlei ziekten van andere land
bouwgewassen zal ons meer zekerheid van op
brengst, alsmede lagere productiekosten brengen.
Ook in het kunstmatig oproepen van mutaties door
Röntgenbestraling of het bombarderen met neu
tronen verwekt door atoomreactoren, liggen vol
gens sommige onderzoekers nog grote mogelijk
heden voor de plantenveredeling verborgen.
UI ET alle lof voor wat de overheid heeft gedaan
ten behoeve van de plantenveredeling in Ne
derland, wijst de heer Koopman op een gevaar,
dat hij in de samenstelling van de geboncien ras-
senlijst ziet. Een gevaar niet in het feit dat een
driemanschap het al of niet in de rassenlijst komen
van nieuwe rassen in handen heeft, maar, dat
schuilt in het feit dat zij de grote hoeveelheid ma
teriaal, die op zeer vele proefvelden overal in het
land verspreid ligt, onmogelijk persoonlijk kan
bekijken en beoordelen. Zij moeten dan afgaan op
het hen voorgelegde cijfermateriaal dat deze
proefvelden opleveren, alsmede op het advies dat
de specialist, die voor ieder gewas is aangewezen,
hen daarbij ter hand stelt.
Ik ben ervan overtuigd, dat zowel de specialis
ten, als de 3 wijze mannen, volkomen objectief de
hun toevertrouwde materie bekijken en bewerken.
En toch kunnen zeer gemakkelijk fouten worden
gemaakt, die van geweldige betekenis kunnen zijn
voor onze landbouw. Immers, van de beslissing en
argumentatie, vooral van genoemde specialisten,
hangt het af, of een ras op de rassenlijst komt of
niet en ook hoe het ras in de rassenlijst beschreven
wordt, wat minstens even belangrijk is voor de
toekomstige verbreiding er van. Hierbij komt het
weieens voor, wij weten dit uit ervaring, dat de
praktijk heel anders over een ras denkt dan de
specialist uit Wageningen, wiens stem van zo'n
grote invloed is, hetgeen onder het huidige stelsel
nu eenmaal niet anders kan. Daarom kan er in de
toekomst behoefte bestaan aan een regeling waar
bij de ervaringen van de praktijk een grotere rol
spelen in de beslissingen van de Commissie voor
de Rassenlijst.
Aan het eind gekomen van mijn loopbaan als
hoofd van het veredelingsbedrijf te Hoofddorp, zo
besloot ir. Koopman zijn rede, voel ik behoefte hier
tegenover U te verklaren, dat ik nooit spijt gehad
heb, mijn bestaan als privé-kweker te hebben ver
wisseld met dat van ambtenaar bij de coöperatie.
Men heeft mij daar nooit de middelen geweigerd
om het bedrijf geleidelijk uit te breiden tot wat het
op de dag van heden geworden is. Ik ben bestuur
DE EXPLOITATIE VAN HET BEDRIJF
QM een goed inzicht in het bedrijfsleven te ver-
krijjen, is het noodzakelijk, dat dit stelselma
tig, regelmatig en doelmatig wordt aangetekend.
Er moet een vast systeem bij het aantekenen ge
volgd worden. Gebruik van bestaande formulieren
in de vorm van bouw- en bedrijfsboeken verdient
aanbeveling.
Regelmatig aantekenen is nodig, er mogen geen
posten vergeten worden. Dagelijks noteren is aan
bevelenswaardig. Uitstel leidt al te gemakkelijk
tot vergeten of onjuiste weergave.
Door geb-uik te maken van genoemde formu-
li ren is het zeker, dat de feiten die van belang
zijn, worden genoteerd. Ook is een zo overzichte
lijk en eenvoudig mogelijke weergave daardoor ge
waarborgd.
RESULTATEN VAN DE BEDRIJFSEXPLOITATIE
Nadat de gegevens verzameld en gecontroleerd
zijn, kunnen de resultaten worden vastgesteld.
Door berekening van het netto-overschot zijn de
resultaten in gecomprimeerde vorm bekend.
Voor de leider van de onderneming is dit ge
geven echter onvoldoende. Alles wat er mede oor
zaak van is, moet nader worden bestudeerd. Eer
der genoemde formulieren bieden daartoe de moge
lijkheid. Analyse van de kosten vindt plaats met
behulp van splitsingen in bijvoorbeeld kosten van
arbeid, traktie, werktuigen, bemesting zaaizaad en
vee. De opbrengsten worden zowel in kg als in
geldbedragen vastgesteld per oppervlakte -eenheid.
Het bouw- en het bedrijfsboek vergemakkelijken
een juiste beoordeling van al deze gegevens.
VERGELIJKING VAN DE RESULTATEN
Vergelijking neemt bij bestudering van de ver
kregen resultaten een zeer grote plaats in. Feiten,
die alleen voor een bepaalde periode (een oogst
jaar) van een bepaald bedrijf worden weergegeven
hebben voor controle van de gang van zaken wei
nig waarde. De verkregen gegevens dienen te
worden vergeleken met hetgeen daarvoor in aan
merking komt. Dit kunnen zijn de gegevens van
hetzelfde bedrijf van voorgaande jaren of de ge
gevens van soortgelijke bedrijven van hetzelfde
oogstjaar.
De eenvoudigste vorm hiervan is de vergelij
king met het onmiddellijk voorafgaande oogstjaar.
Men heeft dan het voordeel, dat de oorzaken nog
vaak zijn te verklaren, indien er een aanwijsbare
oorzaak voor is geweest.
Vergelijking met soortgelijke bedrijven vereist
voldoende kennis van de omstandigheden waar
onder werd geproduceerd en de mogelijkheden die
aanwezig waren.
Voor de bedrijven waarvan het bedrijfsgebeuren
reeds eerder werd geanalyseerd en bestudeerd,
bestaat soms de mogelijkheid om de resultaten te
vergelijken met een begroting, opgesteld voor de
zelfde periode.
I>TJ het nagaan van de ontwikkeling va:i de kos-
ten en de opbrengsten van het bedrijf, in ver
gelijking met andere grootheden (b.v. voorgaand
oogstjaar eigen bedrijf, zelfde oogstjaar soortgelijk
bedrijf, begroting eigen bedrijf) blijken vaak on
verwachte verschillen te bestaan. Dit zal vaak
aanleiding geven tot nadere onderzoekingen, b.v.
van een bepaald bedrijfsondei 1eel ^rundveehou
derij) of een bepaalde kostensoort (arbeidsloon).
Onder meer zal dan worden nagegaan of alle
uitgaven noodzakelijk waren en hiermee ook voor
de toekomst moet worden gerekend. Mogelijk
kunnen enkele uitgaven achterwege blijven door
rationalisatie.
Blijkt een waargenomen ontwikkeling niet
het gevolg te zijn van tijdelijke en of bijzon
dere omstandigheden, dan zal de leider van de
en directie daarvoor zeer erkentelijk. Tevens heb
ik veel te danken aan mijn medewerkers, die zich
allen met overgave van hun taak hebben gekweten.
De opvolger van ir. Koopman, dr. ir. C. Masten
broek, gaf tenslotte een beeld in de toekomst,
waarbij hij speciaal de mutaties belichtte. Spreker
zette uiteen dat men op dezelfde voet als thans
denkt voort te gaan, daarbij vooral de techniek cn
het preciese werk dat het veredelen nu eenmaal is,
op de voorgrond stellend.
N. S.
onderneming hiervan gebruik maken bij het
opstellen van het plan voor het volgende
produktieproces. Noodzakelijk zal dit bijvoorbeeld
zijn, wanneer de arbeidslonen relatief sterker
stijgen dan de werktuigkosten; ook wanneer de
opbrengsten van de akkerbouwprodukten relatief
sterker dalen van die van de rundveehouderij.
Door de ontwikkeling van het economische
leven en het technisch kunnen, vereist de leiding
van een landbouwbedrijf steeds meer kennis. Met
„feeling" alleen is men er niet
Een goed gedocumenteerd inzicht in het bedrijfs
gebeuren is noodzakelijk. Formulieren in de vorm
van bouw- en bedrijfsboeken zijn beschikbaar om
het noteren van de juiste gegevens te bevorderen.
De resultaten van de bedrijfsexploitatie moe
ten worden bestudeerd: zowel de kosten als de op
brengsten. Vergelijking van de verkreg i resul
taten met die van voorgaande perioden en of
andere bedrijven is noodzakelijk. Hierdoor zullen
de veranderingen ten opzichte van dfeze groot
heden blijken. Dit is voor de leiding van groot
belang, o.a. voor het opstellen van een begroting
van het bedrijfsplan voor de toekomstige periode
en eventuele rationalisatie.
Het staat vast, dat in veel gevallen verbetering
van het inzicht in het bedrijfsgebeuren mogelijk
is. Naast een voortdurende oriëntering omtrent de
ontwikkeling van al de factoren die op het econo
misch leven van invloed zijn, wordt dit inzicht
voor de landbouwer steeds belangrijker.
De Hfd. ass. voor het Economisch
Onderzoek bij de R.L.V.D.
te Goes,
L. NIEUWENHUIJSE.
WONINGTENTOONSTELLING OUDELANDE.
Vrijdag 13 december kwam een groot aantal
genouiguen bijeen in hei Pakstation van de ening
te Ouöelande, om de officiële opening van de Wo
ning tentoonstelling door de Burgemeester de edel
achtbare heer W. N. van Liere bij te wonen.
De bijeenkomst werd geopend aoor de heer D. J.
Dees, voorzitter van de Streekverbeterings Com
missie, die een woord van welkom sprak tot alle
aanwezigen en in het bijzonder tot de vertegen
woordigers van het Departement van Landbouw,
de vertegenwoordigers van de verschillende kerken
en de burgemeesters en secretarissen van de ge
meenten in de omgeving.
„De persoonlijke voorlichting", zo merkte de
heer Dees onder meer op, „de groepsvoorlichting
en de algemene voorlichting zijn in deze tentoon
stelling belichaamd'.
Burgemeester Van Liere verklaarde, dat het doel
van de Streek ver betering, aanvankelijk voor ieder
een nog vaag en onduidelijk thans, mede door deze
tentoonstelling, duidelijker omlijnd begint te wor
den: mogelijk zullen diverse voorbeeld projecten
van deze tentoonstelling het gevolg zijn. In het
Streekverbeteringsgebied zijn reeds verschillende
cursussen op gang. Om de eenheid van bedrijf en
woonhuis te demonstreren is op deze tentoonstel
ling ook gereedschap ten behoeve van veehouderij
en land- en tuinbouw te bezichtigen.
Met de wens dat deze tentoonstelling mag oij-
dragen tot meerdere bloei van de streek verklaarde
burgemeester Van Liere deze tentoonstelling ge
opend. Nadat de film „Eigen waard meer
waard" was vertoond, sprak de heer Dees nog een
dankwoord aan allen, die bij de opbouw van de ten
toonstelling behulpzaam waren geweest. Hierbij
wilde hij niet nalaten de naam te noemen van
mejuffrouw J. van Es, die de spil van het werk
was; tevens bracht hij dank aan de chef en het
personeel van de veiling.
In groepjes bezichtigden de aanwezigen vervol
gens de tentoonstelling, waarbij opviel dat zowel
bij de inrichting van de verschillende woonvertrek
ken als de keuken en bijkeuken rekening gehouden
was met een praktische indeling en een zodanige
afwerking van de gebruikte materialen dat het
werk van de huisvrouw er door verlicht wordt.
Tevens was in iedere kamer een speelhoekje in
gericht voor de kinderen, behalve dan in die kamer,
waar een traditionele opstelling van ouderwetse,
bewerkelijke meubelen, dit onmogelijk maakte.
Een bezoek aan deze tentoonstellingen was zeer de
moeite waard, omdat men er ook ideeën kon op
doen van kleine verbeteringen, die met betrekke
lijk geringe kosten doorgevoerd, het werk van de
huisvrouw aanmerkelijk kunnen verlichten.
A. v. d. L.
