Wenken
RADIO
DE KOSTPRIJS VAN KLEINFRUIT
11
Onder de
Tuinbouwlantaarn
Korte
D}
ZATERDAG 4 JANUARI 1958
DE afdeling Tuinbouw van het Landbouw Eco
nomisch Instituut heeft een belangrijk en ook
interessant rapport uitgebracht over een door haar
ingesteld onderzoek naar de kostprijzen van klein
fruit.*)
Dit rapport, gebaseerd op het prijspeil van 1957,
geeft een zeer goed inzicht in de kostprijzen van
frambozen, bramen, zwarte bessen, rode bessen en
kruisbessen in een vijftal teeltcentra. Hierbij is
voor al deze soorten een overzicht gewijd aan het
produktiegebied Kapelle-Biezelinge, terwijl voorts
worden besproken de braam in de Bommeierwaard,
de framboos in de Baronie van Breda, de zwarte
bes in de Meierij van Den Bosch en de rode bes
in de Bangert.
Hieruit blijkt, dat vooral voor onze Zeeuwse
kleinfruitkwekers dit rapport erg belangrijk is en
daarom willen wij er ook graag aandacht aan be
sleden in onze tuinbouwrubriek.
Het rapport is samengesteld door de heren F.
Kersbergen en P. A. Spoor en de basisgegevens
welke aan de kostprijsberekening ten grondslag
liggen zijn grotendeels verkregen door middel van
mondelinge enquêtes bij een groot aantal klein
fruitkwekers. Velen in het gebied van Kapelle-
Biezelinge hebben hieraan hun medewerking ge
geven en zij in de eerste plaats, maar elkeen welke
met deze teelt heeft te maken, zal daarom nieuws
gierig zijn naar de uitkomsten.
De inhoud van het rapport en de juistheid van
de gevonden berekeningen en basisgegevens is De-
oordeeld door een commissie van advies, welke
stond onder voorzitterschap van Ir. F. W. Honig,
de Directeur van de Tuinbouw. Verder hadden
hierin o.m. zitting, .Ir. J. J. van Hennik, rijkstuin-
bouwconsulent te Goes; ir. B. Roelofsen, Weten
schappelijk onderzoeker kleinfruitteelt te Goes, en
de kleinfruitkwekers A. J. Berman en A. C. Ver-
maire, beiden te Kapelle-Biezelinge.
ENKELE CIJFERS.
UET rapport telt 82 bladzijden en vele daarvan
zijn gewijd aan de teelten rond Kapelle-Bieze
linge. Voor wij er iets meer over gaan zeggen, en
de verschillende kleinfruitsoorten afzonderlijk gaan
behandelen, willen we hier echter eerst noemen de
produktiekosten welke men heeft gevonden. Al
het andere wat in dit rapport staat is belangrijk,
maar de teler kijkt toch meestal in de eerste plaats
naar het onderste regeltje en daarom willen we
dat onderste regeltje wat naar voren halen.
Bij de berekeningen is men steeds uitgegaan
van een oppervlakte van 10 are. Voor het gebied
Kapelle-Biezelinge kwam men toen tot de volgende
gemiddelde kosten en gemiddelde kilo-opbrengsten:
kg opbrengst
per 10 are
Frambozen (in doosjes) 1050
Frambozen (in tubs) 1100
Bramen 1700
Zwarte bessen 750
Kruisbessen (groen) 1350
Rode bessen
Jonkheer van Tets 1400
Fays Prolific 1200
Duitse zure 1500
kostprijs
per 100 kg
120,19
83,04
65,90
110,31
46,61
71,40
55,68
56,84
De kostprijs van frambozen in de Baronie van
Breda is 73,72. Hierbij moeten we echter opmer
ken dat deze teelt aldaar geheel van de tubs plaats
indt. De kostprijê van bramen in de Bommeier
waard is ƒ70,44. Hier slaat Zeeland dus wel een
goed figuur. Dat geldt ook voor de zwarte bessen
in de Meierij van Den Bosch waar de kostprijs
123,97 bedraagt. De kostprijs van rode bessen in
de Bangert is 51,60. Deze kostprijs is echter niet
geheel vergelijkbaar met Kapelle-Biezelinge, tenge
volge van het verschil in teeltwijze. De Bangert is
onderbeplanting en Kapelle-Biezelinge veel meer
volleveldsteelt.
BELANGRIJKE TEELT.
WEEDS meerdere keren hebben wij in deze ru-
briek gesproken over de hoge kostprijzen van
kleinfruit en op de grote arbeidsintensiviteit welke
deze teelt eigen is.
Tengevolge van de gunstige financiële resultaten
in de laatste jaren, is de belangstelling voor de
kleinfruitteelt sterk toegenomen. Vooral rond Ka
pelle-Biezelinge is dit heel sterk het geval. Toch
lazen we in het rapport dat tengevolge van het
verdwijnen van vele oude bessen percelen, het to
tale kleinfruitteelt areaal (exclusief aardbeienin
de naoorlogse jaren met ongeveer 1000 ha (23 is
ingekrompen. De totale produktie is slechts met
ongeveer 15 verminderd en dat wijst op de rela
tief gunstige invloed van het rooien van vele oude
beplantingen.
BEDRIJFSTYPE.
T)E kostprijzen welke we zo juist hebben ge
noemd. zijn gebaseerd op de kosten en opbreng
sten van een normaal verlopende teelt in een in het
betrokken gebied veel voorkomend bedrijfstype. De
klimatologische omstandigheden (nachtvorst) zijn
bij de kleinfruitteelt van grote betekenis voor het
slagen van de teelt. In dit opzicht neemt het Wes
ten van het land en met name onze provincie, een
aanmerkelijk gunstiger positie in dan andere cen
tra.
In verband met de grote arbeidsintensiviteit
waarover we het reeds hadden, treffen we speciaal
rond Kapelle-Biezelinge de kleinfruitteelt het meest
aan op het kleine bedrijf. Vooral de oogst stelt
grote eisen aan de arbeidsvoorziening en in de be
hoefte aan arbeidskrachten in deze periode wordt
op heel wat bedrijven voorzien door het inschake
len van de gezinsleden.
Als gemiddeld bedrijfstype voor Kapelle-Biezelin
ge heeft men bij het kleinfruit gevonden een be-
drijfsgrootte van 2 ha met een vaste arbeidsbezet-
ting van 1 man.
AFSCHRIJVING.
XJOE lang gaat een kleinfruitaanplanting eigenlijk
A mee? Deze vraag wordt dikwijls gesteld. Ook
hierop geeft bedoeld rapport een antwoord. Op
grond van de opgedane ervaringen is men tot de
conclusie gekomen dat in Kapelle-Biezelinge de af
schrijvingsperiode van de framboos dient gesteld te
worden op 6 jaar; bramen 15 jaar; zwarte bes 5
jaar; rode bes 12 jaar en kruisbes 20 jaar.
DE TEELT ROND KAPELLE.
E teelt van kleinfruit rond Kapelle-Biezelinge
had voor zover het rode, zwarte en kruisbessen
betreft, vroeger hoofdzakelijk plaats als onderteelt
in boomgaarden. Ten gevolge van de voortschrij
dende mechanisatite zijn echter in de laatste jaren
vele oude percelen gerooid. Ook de slechte finan
ciële uitkomsten in 1952 hebben gezorgd voor te
ruggang van het areaal.
De ontwikkeling van de kleinfruitteelt in Zeeland
gedurende de laatste tien jaar was als volgt:
Fruitsoort
Framboos
Zwarte bes
Rode bes
Kruisbes
Bramen
Oppervlakte in ha
1946 1956
20 40
306 132
257 106
283 60
24
Hieruit zien we dus dat enkel de met frambozen
beteelde oppervlakte is toegenomen. Dat is hoofd
zakelijk te danken aan de goede resultaten met het
ras Malling Promise. De kruisbes heeft wel bijzon
der sterk aan belangrijkheid moeten inboeten.
Hoofdzakelijk komt dit door de veel geringere af
zetmogelijkheden dan vóór de oorlog.
Als men weet dat men over voldoende arbeids
krachten tijdens de oogst kan beschikken, neemt
de laatste jaren op het grote bedrijf in Zeeland de
belangstelling voor de kleinfruitteelt toe. Dat is
echter een gevaarlijke zaak en hieraan dient zeker
alle aandacht geschonken te worden. Reeds eerder
hebben we geschreven dat kleinfruitteelt speciaal
een teelt is voor het kleine bedrijf en hierop willen
we het nog graag houden; ook na hetgeen ons in
dit rapport is verteld.
Van hoe grote betekenis rond Kapelle het kleine
bedrijf is, blijkt uit de verdeling van de bedrijfs-
grootte.
43 van het aantal fruitbedrijven rond Kapelle
is in een grootte van 1—2 ha. 17 23 ha; 3—4 ha
maakt 10 van het totaal uit en meer dan 4 ha
30
Voor het slagen van de kleinfruitteelt. is de kwa
liteit van de bodem van grote betekenis. Door de
massale beworteling en de geringe dikte van de
wortels, is een humusrijke losse grond nodig.
DE STICHTINGSKOSTEN.
TENSLOTTE zouden we deze week nog willen
noemen de stichtingskosten van de kleinfruit-
aanplantingen rond Kapelle.
Hierbij is men ook weer uitgegaan van een op
pervlakte van 10 are. Per deze oppervlakte komt
men bij frambozen met een plantafstand van 150
x 35 cm op het prijspeil 1957 op een bedrag aan
stichtingskosten van 680,
De stichtingskosten van 10 are beplanting met
bramen in Kapelle-Biezelinge met een plantafstand
van 2% X 2 meter bedraagt ƒ770,—. Stichtings
kosten 10 are zwarte bessen le tot 4e jaar, plantaf
stand 2X1% meter 745,rode bessen le tot 7e
jaar, plantafstand 2x1% meter stichtingskosten
ƒ1000,—; stichtingskosten 10 are kruisbessen le
tot 6e jaar 1120,
Plaatsruimte ontbreekt ons verder op dit rap
port in te gaan. Volgende week hopen we nader
terug te komen op de onderdelen van de nu ge
noemde kostprijzen, waardoor een goed inzicht kan
worden verkregen in de omstandigheden welke een
rol spelen bij de teelt van kleinfruit in onze
provincie.
Inderdaad is het beruchte lucerne-stengelaal-
tje te doden door het zaaizaad te gassen met
methylbromide. Er zullen dit jaar echter slechts
kleine partijen proefsgewijs worden behandeld.
Er moet nog nagegaan worden of deze ontsmet
ting geen andere bezwaren voor een goede groei
van het gewas meebrengt. De handel kan U dus
dit voorjaar nog geen zaad leveren, dat behan
deld is.
Bij het mesten van vee is naast een juiste voe
ding en verpleging de aan- en verkoopsprijs van
&et vee doorslaggevend voor de rentabiliteit.
Wanneer U de kosten tijdens de mestperiode no
teert is precies na te gaan of er ook nog wat voor
de mester over blijft. De mesterij is lonend, wan
neer de verkoopsprijs per kg levend gewicht
35 k 40 cent hoger is dan de aankoopsprijs.
Wanneer door een goede arbeidsplanning een
arbeider minder nodig is, dalen uw kosten on
geveer ƒ5500,Een arbeidskracht besparen zon
der dat de gevolgen hiervan goed overwogen of
becijferd zijn, kan echter veel geld kosten. Maak
dus eerst een arbeidsbegroting van uw bedrijf
voordat besloten wordt om met minder vast per
soneel te gaan werken.
Zeker zijn er op het ogenblik drainreinigers,
die zelfs minder goed onderhouden drains be
hoorlijk schoonmaken. Verwaarloosd onderhoud
vraagt echter meer kosten dan normale onder
houdswerkzaamheden. Een goed gelegde drain
blijft prima funktioneren, wanneer jaarlijks met
de plastik-reiniger de buizen worden schoonge
maakt.
Geeft uw trekker nu een goede beurt. Spuit
ook wat olie op de zuigers en kleppen. Om dit
werk goed te kunnen verrichten is het nodig de
bougies of het inspuitstuk eerst te verwijderen.
Na het inspuiten moet de motor enkele keren
worden rondgeslingerd.
Ook het jongvee van 6 tot 18 maanden eist een
goede voeding. Deze dieren nemen nog weinig
ruwvoer op en moeten in hun rantsoen ongeveer
evenveel eiwit ontvangen als vaarzen van 2 jaar
of ouder.
Op de meeste bedrijven is voor jongvee een
pond eiwitrijk koeienmeel 30% eiwit) per dag
voldoende. Voor deze 25,over de gehele win
terperiode krijgt U sterke, goed ontwikkelde die
ren.
Moet het laatst gerooide bietenperceel nog
worden geploegd Pas op, dat dit niet gebeurt
onder zeer natte weersomstandigheden. Dit
geeft altijd een slecht zaaibed in het voorjaar.
Beter is het om natte, zware kleigrond met de
kultivator te bewerken. Liefst na een lichte
nachtvorst.
Vooral op de lichtere gronden worden de laat
ste jaren wel eens verschijnselen van magne
siumgebrek waargenomen. Om dit te voorkomen
kan gebruik worden gemaakt van magnesiakas,
die in dit geval de gewone kalkammonsalpeter
vervangt. Ze is verkrijgbaar in korrelvorm, be
vat 7 MgO en is slechts 1,50 per 100 kg
duurder. De magnesium komt traag ter beschik
king, waardoor ze geschikt is als onderhoudsbe-
mesting. Denk hier eens over na alvorens U uw
kunstmest voor 1958 bestelt.
Bij het voeren van A.I.V.-kuil is het nodig, dat
het zuur wordt geneutraliseerd. Dit kan goed ge
beuren door per 10 kg kuilvoer 10 k 15 kg voeder
bieten bij te voeren of 50 gram geslibd krijt te
verstrekken.
Onderzoek naar de kostprijzen van kleinfruit in
de belangrijkste teeltcentra. Rapport No 278
Landbouw Economisch Instituut te 's-Graven-
hage.
LANDBOUYVRUBRIEK OP 6 JANUARI a.s.
Denk aan de zendervvisseling
In de radiorubriek van het Ministerie van Land
bouw zullen maandag 6 januari 1958 van 19.45—
20.00 uur over de zender Hilversum I in het hoor
spel „De boer van Nooitgedacht" verwerkte gege
vens van ir. P. J. v. d. Bremer, Rijkspluimveeteelt-
consulent voor Noord-Brabant, worden uitgezon
den.
Tot besluit van de uitzending zal ir. F. de Boer,
Rijksconsulent voor de Veevoeding, spreken over
„Goed voeren noodzakelijk".
