„Eiland ^ItoLen
RADIO
AARD en
"AARDEN/SPORT-
ALS CENTRALE EILAND AAN- EN VERKOOPCOÖPERATIE
LET OP DE UITBREIDINGSPLANNEN
ZATERDAG 12 JANUARI 1957
17
Dc aankoop
In de dertiger jaren, nl. in 1933, besloot Centraal
Bureau aan de haven te Sint Annaland een kunst-
mestloods te bouwen, teneinde meer vaste voet te
krijgen op het eiland Tholen. Reeds enkele jaren
waren er pogingen aangewend, in het bijzonder
door de toenmalige secretaris van de Z.L.M., de
heer Ir. J. D. Dorst, om de bestaande plaatselijke
aankoopverenigingen op het eiland te bewegen zich
bij het Centraal Bureau aan te sluiten. Hoewel
men hier niet geheel afwijzend tegenover stond,
bleken vele leden van deze plaatselijke verenigin
gen toch niet voor toetreding te voelen. Twee
overwegingen speelden hierbij een voorname rol:
1. Algemeen werd in die jaren nog het systeem
van aankoop bij inschrijving toegepast, en de
meeste leden voelden er niet veel voor dit
stelsel te verlaten. Centraal Bureau daarentegen
werkte voornamelijk op vertrouwensorder-
basis en hierbij was voor het inschrijvings
systeem geen plaats.
2. Vele leden vreesden, dat bij aansluiting bij het
Centraal Bureau de zelfstandigheid van hun
vereniging verloren zou gaan.
Op deze overwegingen strandden in eerste in
stantie alle pogingen om de plaatselijke verenigin
gen tot aansluiting te bewegen. Vandaar, dat Cen
traal Bureau door het bouwen van een opslag
ruimte hoopte de medewerking alsnog te ver
krijgen. En uiteindelijk is dat ook gelukt. Er was
nl. een kleine kern van mensen, die de voordelen
zag van een meer gecentraliseerd optreden.
De eerste jaren
Zij richtten begin 1935
de coöperatieve vereniging
„Eiland Tholen" op, welke
zich direct aansloot bij het
Centraal Bureau. De ver
eniging zag als haar voor
naamste activiteit het
plaatselijke werk te bun
delen. Daarom stelde zij
het lidmaatschap voor alle
plaatselijke verenigingen
open, waarbij ze vooral op
de voorgrond stelde, alle
zaken via de verenigingen
te laten lopen. Aanvanke
lijk liepen de plaatselijke
coöperaties niet hard. Al
leen de vereniging te Tho
len trad direct als lid toe,
begin 1936 volgde Oud-Vos-
semeer, eind '36 St. Maar
tensdijk, '37 St. Annaland,
'46 Poortvliet en '54 Scher-
penisse. Momenteel is de
vereniging te Stavenisse
nog niet aangesloten, doch
het laat zich aanzien, dat in de naaste toekomst
de ring geheel gesloten zal worden. Temeer omdat
in Stavenisse reeds verscheidene boeren indivi
dueel bij „Eiland Tholen" zijn aangesloten. Mocht
„Stavenisse" inderdaad lid worden, dan wordt het
individuele lidmaatschap omgezet in het lid zijn
via de plaatselijke coöperatie.
De eilandvereniging hield zich in den beginne
voornamelijk bezig met de aankoop van kunstmest
op zogenaarhde vertrouwensorders bij het Centraal
Bureau. De omzet over het boekjaar, dus over
35.36 bedroeg 2788 ton, voor ruim f 125.000,Tot
1940 bleef de omzet praktisch stabiel, zodat er van
groei nog geen sprake was. De scherpe concur
rentie en de wat aarzelende medewerking waren
hieraan zeker niet vreemd. Gedurende de oorlogs
jaren daalde de omzet tot 1144 ton in 1943 en in
1944 kwam het werk door de inundatie en gedwon
gen evacuatie zelfs geheel stil te liggen. Vooral
het ovei'brengen van de voorraden en het overige
materiaal naar elders, deed de vereniging finan
cieel geen goed.
Uitbouw
In 1945 kwamen de zaken weer vrij spoedig op
gang. In dat jaar werd ook een nieuwe zaak
voerder aangesteld in de persoon van de heer
J. A. Heyboer. Deze had voorheen een beurtvaart-
dienst van Sint Annaland op Rotterdam geëxploi
teerd, terwijl hij ook als graan- en lcunstmest-
handelaar optrad. Vooral de inbreng van deze
laatste zaken door de heer Heyboer, kwam de
omzet van de vereniging zeer ten goede. Reeds
over het boekjaar 45/46 omvatte de omzet 3636 ton
met f 670.000,om over het laatste boekjaar 55/56
7038 ton en plm. f 1,8 miljoen te bedragen.
Uiteraard werd deze stijging in 1953 onderbro
ken door de gevolgen van de stormramp, waardoor
dit eiland ten tweede male werd overstroomd. Ook
de gebouwen en machines leden veel schade, ter
wijl grote hoeveelheden kunstmest en granen ver
loren gingen. Gelukkig werd deze schade geheel
vergoed, terwijl de geringere kunstmest-omzet ten
gevolge van de overstroming werd gecompenseerd
door de gipsverstrekkingen voor het herstel van
de gronden.
De omzetstijging in de na-oorlogse jaren is in
belangrijke mate toe te schrijven aan het toene
mende artikelen-assortiment, waaronder veevoe
ders, zaaizaden, bestrijdingsmiddelen, brandstoffen
werkzaamheden door 1 van het totale afgeno-
en smeermiddelen, enzovoorts. Maar vooral de
bemoeiingen van de vereniging met de afzet van
door de leden geteelde produkten, voornamelijk
granen, droeg hiertoe belangrijk bij.
Nauw hiermede verband houdt de uitbreiding
van het machinepark en de overige inventaris.
Zo beschikt de vereniging thans onder meer over
een graandrooginstallatie een losinrichting met
transportbanden, een sorteerinrichting, e.d. Wat
betreft de gebouwen zij nog vermeld, dat de door
Centraal Bureau gebouwde loods in 1940 door de
vereniging werd gehuurd, terwijl in 1946 een nieuwe
loods verrees, die eveneens van Centraal Bureau
werd gehuurd. In 1951 werden deze gebouwen
echter door de vereniging aangekocht. Drie jaar
later werd nog een pakhuis in Poortvliet aange
kocht, dit vooral ten gerieve van de aldaar wo
nende afnemers. Reeds vanaf 1938 huurde „Eiland
Tholen" een pakhuis in Sint Maartensdijk, om een
goede service aan de afnemers in deze gemeente
te kunnen bieden. Rest ons nog te vermelden, dat
in 1945 de vereniging ook de beschikking kreeg
over het pakhuis van de heer Heyboer.
De organisatie
Wat betreft de organisatorische opbouw van
„Eiland Tholen" valt op te merken, dat iedere
plaatselijke vereniging een lid in het bestuur en
in de commissie van toezicht aanwijst. De aan
gesloten verenigingen hebben onder meer tot taak
om zoveel mogelijk de bestellingen van hun leden
door te geven en voor de financiële afwikkeling
Luchtfoto Bedrijfsgebouwen aan de haven van St. Annaland.
te zorgen. De centrale vereniging vergoedt deze
men bedrag over een boekjaar aan de verenigingen
te restitueren.
In het huidige bestuur hebben de heren J. F.
Brooymans en B. G. Friderichs respectievelijk als
voorzitter en vice-voorzitter, reeds vanaf de op
richting zitting. De secretaris, de heer C. J. J.
DE LANDBOUWRUBRIEK OP 14 JANUARI
In de radiorubriek van het Ministerie van Land
bouw zal op maandag 14 januari a.s. van 19.45—
20.00 uur over de zender Hilversum I, de heer P.
A. Spoelstra, van het Instituut voor Tuinbouw
techniek te Wageningen, spreken over de bespa
ring van brandstoffen in de tuinbouw.
In het hoorspel „De boer van Nooitgedacht",
wordt de serie adviezen over de voedering van ons
vee in dit jaargetijde vervolgd met aanwijzingen,
verstrekt door Ir. S. Iwema, rijksconsulent voor
de Veevoeding.
De uitzending zal worden besloten met enkele
praktijkaanwijzingen.
BRUINISSE
Gedeputeerde Staten hebben goedgekeurd het bij
raadsbesluit vastgestelde uitbreidingsplan voor het
dorp Bruinisse.
Het goedgekeurde plan ligt voor een ieder ter
inzage..
Binnen een maand na datum van ter visie legging
kunnen belanghebbenden die zich met bezwaren
tot de gemeenteraad hebben gewend, beroep instel
len bij de Kroon.
KORTGENE
Gedeputeerde Staten hebben goedgekeurd het
plan tot herziening van het plan van uitbreiding.
Het goedgekeurde plan ligt voor een ieder ter
inzage.
Tot 22 januari kunnen belanghebbenden die zich
met bezwaren tot de gemeenteraad hebben gewend,
beroep instellen bij de Kroon.
Kooyman, vervult sedert 1937 deze functie. Het
bestuur wordt verder nog gevormd door de heren
Ir. M. A. Geuze, A. J. Groenewege, C. v. Dalen,
H. v. Gorsel en B. M. Suurland.
Overzien we zo de ontwikkeling van „Eiland
Tholen*', dan bemerken we, dat na een traag begin
vooral na de tweede wereldoox*log de vei-eniging
snel is uitgegroeid. Ondanks de vele moeilijkheden
hebben vaste wil en doorzetting bereikt, dat de
coöpei-atie op een trouwe groep leden kan rekenen
en deze medewerking groeit nog steeds. Ook in
de toekomst zal het pad niet altijd over rozen
gaan. Voox-al indien de plannen tot de aanleg van
een nieuwe haven in Sint Annaland doox-gang vin
den, zal „Eiland Tholen" voor grote problemen
worden gesteld. De bestaande haven zal dan wor
den gedicht, waardoor de bestaande bedrijfsge
bouwen niet meer aan het vaai'water zullen liggen,
zodat rechtstreekse lossing of lading per schip zal
zijn uitgesloten. Doch ongetwijfeld zal „Eiland
Tholen" ook hiex-op een juist antwoord weten te
geven. Hierbij is zeker aller medewerking nodig.
Gezien het verleden, zullen de Tholenaars ook datx
weten wat samenwerking vermag. Het is te hopen,
dat nog meerderen van de noodzaak om samen te
werken doox-dixmgen raken. J. DIJ.
Er begint belangstelling te komen voor het idee
om de op een keuring aangevoerde paarden door
de jury te laten bespreken. In de laatst gehou
den vergadering van de kring Walcheren van de
afd. Zeeland van de K. V. N. T. heeft men voor
gesteld om althans de hoogst geplaatste dieren
door de jury te laten bespreken. Laten we hopen,
dat dit geluid ook opde andere kringvergaderin
gen in Zeeland wordt gehoord. Wanneer de
praktijk meent, dat het wenselijk is, dat dit gaat
gebeuren, dan komt het op de duur ook wel voor
elkaar.
Het is overigens wel typerend, dat men juist
op Walcheren dit verlangen kenbaar maakt.
Reeds jaren lang geniet de rund veefokkerij en
sinds de laatste jaren ook de paardenfokkerij, op
Walcheren, de volle belangstelling. Waar men
dus beide fokkerijen met veel liefde en ook met
succes toepast, valt het verschil in keuringen des
te meer op. Nu is het niet zó, dat er op het ge
bied van de rundveekeuringen en -fokdagen geen
wensen of verlangens meer zouden zijn. Maar toch
wij willen er nog eens op wijzen, is er nog steeds
een groot verschil. Bij de rundveekeuringen is er
veel meer toelichting. En juist daarom^ kunnen
wij ons zo goed voorstellen, dat juist op Walche
ren het verlangen is geuit, meer bekendheid te
geven aan de uitspraken van de jury op de paar-
denkeuringen.
Wij zijn er vast van overtuigd, dat hierdoor de
belangstelling en zeer waarschijnlijk ook de deel
name aan de keuringen, zal worden verhoogd.
Voor velen is het immers geen prettig idee, om
met zijn paard naar huis te moeten, wat een veel
lagere plaats (premie) kreeg dan men gedacht
had, zonder te weten waar het nu juist aan ha
pert.
Er zijn natuurlijk wel van die sprekende geval
len, waar dit geen vraag meer is. Maar het komt
wel degelijk meerdere keren voor, dat het voor de
betrokken eigenaar wel een vraag is. En met al
lerlei raadgevingen van collega's en de man ach
ter de lijn komt men soms van de regen in de
drup. Deze mensen zijn alleen gebaat met een
oordeelkundige verklaring van de jury.
Mogelijk, dat men praktische bezwaren naar
voren zal brengen, met het oog op de beschikba
re tijd. Ik dacht, dat dit wat mee zou vallen.
Het hoeft beslist geen lang betoog te worden;
het gaat meer om de kern van de zaak. Met een
goede organisatie en een vlotte keuring is dit be
zwaar beslist te ondervangen. En mocht de aan
gifte van paarden wat erg groot zijn, dan is er
m.i. een heel simpele oplossing mogelijk, n.l. door
een jury méér aan te trekken.
Wanneer U dit artikeltje leest, zijn de eerste
verplichte hengstenkeuringen in den lande reeds
achter de rug. Het totaal aantal aangiften voor
deze keuringen is niet veel teruggelopen, n.l. van
256 tot 242.
Dit verschil wordt v.n.l. veroorzaakt door de
driejarigen. Hun aantal is n.l. teruggelopen van
105 tot 81. Van de Zeeuwse keuringen blijkt al
leen Goes wat minder te zijn met aangiften, ook
hier weer als gevolg van het mindere aantal 3-
jarigen. Oostburg is op peil gebleven, terwijl het
aantal aangiften in Axel zelfs is toegenomen.
Hoe de beslissingen van de jury zullen luiden
over de aangeboden Zeeuv/se hengsten, zullen we
weer af moeten wachten.
ROSSINANT.
